Leasing finansowy może mieć charakter leasingu pośredniego lub bezpośredniego. W pierwszym przypadku, finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz (ruchomość lub nieruchomość) od oznaczonego sprzedawcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do używania lub używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego (art. 7091 k.c.). W drugim natomiast przypadku, finansujący zobowiązuje się oddać rzecz będącą jego własnością do używania lub do używania i pobierania pożytków korzystającemu, a ten zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy (art. 70918 k.c.). Opłaty leasingowe uiszczane przez korzystającego na rzecz finansującego obejmują: opłatę manipulacyjną za zawarcie umowy, opłatę inicjalną (wstępną), służącą pokryciu określonej części wartości przedmiotu leasingu, opłaty podstawowe uiszczane w okresie trwania leasingu za prawo do używania lub używania i pobierania pożytków z jego przedmiotu oraz opłatę końcową, będącą ceną, za jaką korzystający nabywa przedmiot umowy leasingowej, po jej zakończeniu. Korzystającego mogą również obciążać kaucje gwarancyjne (rozliczane na poczet opłat leasingowych lub podlegające zwrotowi).

Umowa leasingu finansowego jest umową wzajemną, kauzalną i konsensualną. Może ona zastrzegać, że korzystający ponosi koszty ubezpieczenia leasingowanej rzeczy. Na korzystającym ciąży również obowiązek utrzymania rzeczy w należytym stanie (przeprowadzanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenie ciężarów związanych z jej własnością lub posiadaniem). Korzystający może – za zgodą finansującego – oddać rzecz do używania osobie trzeciej.

Jak dostawa towarów

Leasing finansowy podlega opodatkowaniu VAT jako dostawa towarów. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 2 i ust. 9 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się ich wydanie na podstawie umowy leasingu, zawartej na czas określony, w wyniku której – zgodnie z przepisami o podatku dochodowym – odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, jeżeli umowa taka przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń nią przewidzianych lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Obowiązek podatkowy VAT z tytułu leasingu finansowego powstaje w dacie wystawienia faktury VAT dokumentującej tego typu usługę, względnie upływu terminu jej wystawienia lub z chwilą upływu terminu jej płatności (art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b i ust. 7 ustawy o VAT).

Kiedy w rachunku podatkowym

Na potrzeby podatku dochodowego (podobnie, jak prawa bilansowego) przedmiotem leasingu finansowego mogą być, obok środków trwałych, także wartości niematerialne i prawne. Leasing finansowy uwarunkowany jest łącznym spełnieniem następujących warunków (art. 23f ust. 1 ustawy o PIT; art. 17f ust. 1 ustawy o CIT):

- umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony,

- suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny VAT, odpowiada co najmniej wartości początkowej leasingowanych aktywów, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu aktywów, stanowiących uprzednio przedmiot takiej umowy – odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingowej;

Uwaga! Opłaty nie obejmują: wyodrębnionych płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, podatków ciążących na finansującym z tytułu własności lub posiadania leasingowanych środków trwałych oraz składek na ich ubezpieczenie, jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający będzie ponosił ich ciężar niezależnie od opłat za używanie oraz kaucji określonej w umowie leasingowej wpłaconej finansującemu przez korzystającego.

- umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie jej obowiązywania odpisów amortyzacyjnych dokonuje, na podstawie art. 22a ust. 2 pkt 3 i art. 22b ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT oraz art. 16a ust. 2 pkt 3 i art. 16b ust. 2 pkt 4 ustawy o CIT, korzystający.

Do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów podatkowych korzystającego zalicza się opłaty leasingowe w części przekraczającej spłatę wartości początkowej leasingowanych aktywów. Po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, finansujący może przenieść na korzystającego lub osobę trzecią własność leasingowanych aktywów albo oddać je korzystającemu do dalszego używania. W pierwszym przypadku, do kosztów podatkowych nie zalicza się wydatków poniesionych przez finansującego na nabycie lub wytworzenie leasingowanych aktywów (kosztem są jednak takie wydatki pomniejszone o spłatę wartości początkowej leasingowanych aktywów).

Ponadto, sprzedając leasingowane aktywa osobie trzeciej, finansujący powinien wypłacić korzystającemu z tytułu spłaty ich wartości uzgodnioną kwotę (stanowiącą koszt podatkowy finansującego i przychód korzystającego w dniu jej otrzymania). W drugim przypadku, przychodem finansującego i odpowiednio kosztem uzyskania przychodów korzystającego są opłaty ustalone przez ww. strony umowy leasingowej.