Nowe przepisy wprowadzone nowelizacją ustawy o CIT, która wejdzie w życie w przyszłym roku, stanowią m.in., że ponoszone przez podatnika wydatki na usługi niematerialne oraz licencje będą podlegały limitom ograniczającym zaliczanie ich do kosztów podatkowych (nowy art. 15e ustawy o CIT). Warto jednak pamiętać, że decyzja o APA może uchronić firmę przed stosowaniem ograniczeń dla danego rodzaju usługi.

Na czym to polega

Uprzednie porozumienie cenowe (Advance Pricing Agreement, w skrócie APA) jest formalnym porozumieniem podatnika z organem podatkowym, w którym organ potwierdza, że warunki transakcji stosowane przez podatnika w relacji z innymi podmiotami powiązanymi są rynkowe.

APA miało być narzędziem skutecznego ograniczenia ryzyka zakwestionowania przez organy podatkowe ustalania cen transakcyjnych z podmiotami powiązanymi. Dotychczas podatnicy jednak dość rzadko korzystali z tego rozwiązania. Zgodnie ze statystykami prowadzonymi przez Ministerstwo Finansów, od 2006 r., tj. od momentu wprowadzenia regulacji do polskiego porządku prawnego, zostało wydanych łącznie:

- 39 decyzji w zakresie porozumienia jednostronnego (tzn. krajowego),

- 4 porozumienia dwustronne (obejmujące polską jurysdykcję oraz jurysdykcję innego państwa trzeciego) oraz

- 1 porozumienie wielostronne (obejmujące polską jurysdykcję oraz jurysdykcję więcej niż jednego państwa trzeciego).

Niepopularność tego rozwiązania wynika głównie ze złożoności procesu ubiegania się o APA. Procedura jest dość skomplikowana, wymaga dobrego przygotowania i czynnego udziału podatnika, a także wiąże się z koniecznością poniesienia znacznych kosztów (tylko dla porozumienia krajowego opłata za wydanie decyzji w sprawie APA może sięgać 50 tys. zł).

Biorąc jednak pod uwagę większe znaczenie APA dla rozliczeń podatników po wejściu w życie znowelizowanych przepisów ustawy o CIT, prawdopodobnie ministerstwo podejmie działania mające na celu ułatwienie podatnikom zawieranie tego typu porozumień.

APA daje korzyści

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami o CIT, podatnik, który uzyskał APA w zakresie objętym decyzją:

1) będzie miał prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków (w tym opłat, należności) z tytułu usług niematerialnych oraz licencji w pełnej wysokości, tj. bez konieczności stosowania limitów wprowadzonych nowymi przepisami; oraz

2) nie będzie miał obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych.

Uwaga na praktykę Komisji Europejskiej

Należy zwrócić uwagę, że w toczących się aktualnie rozmowach na temat APA rzadko wspomina się o decyzjach Komisji Europejskiej uznających przyznawanie wybranym podatnikom przywilejów podatkowych za sprzeczne z unijnym prawem pomocy publicznej.

Dotyczy to również przywilejów przyznawanych w wydawanych przez organy podatkowe interpretacjach podatkowych oraz zawieranych z podatnikiem porozumieniach cenowych (postępowania dotyczyły m.in. takich podmiotów jak Apple, Fiat, czy Starbucks).

Co to oznacza w praktyce dla polskich podatników? Warunki transakcyjne, na których stosowanie wyraził zgodę organ w decyzji o APA muszą być zgodne z zasadą arm's lengh principle.

Innymi słowy, każdy podatnik będący w sytuacji faktycznej i prawnej analogicznej jak adresat decyzji o APA powinien mieć prawo do stosowania wskazanych w decyzji warunków transakcyjnych, co stanowi odzwierciedlenie zasady równego traktowania wszystkich uczestników rynku w kwestii opodatkowania.

Organy podatkowe nie mają więc prawa przyznawania podatnikom jakichkolwiek korzyści podatkowych wydawanych w indywidualnych interpretacjach, czy porozumieniach cenowych. Co więcej, istnieje ryzyko obowiązku zwrotu pomocy publicznej przez podatnika, który uzyskałby takie korzystne rozstrzygnięcie, o czym świadczy choćby decyzja Komisji Europejskiej nałożona na Irlandię, w której Komisja nakazała windykację pomocy publicznej od Apple w zawrotnej kwocie około 13 mld zł (decyzja z 30 sierpnia 2016 r., SA.38373).

Polska procedura ubiegania się o APA jest wprawdzie skierowana właśnie na potwierdzenie „rynkowości" stosowanej ceny transakcyjnej, co ogranicza ryzyko sporu z Komisją Europejską. Biorąc jednak pod uwagę ciężar potencjalnych konsekwencji, warto uwzględnić orzecznictwo Komisji Europejskiej już na etapie sporządzania wniosku o wydanie APA.

—Adam Allen jest doradcą podatkowym, wspólnikiem Thedy&Partners sp. z o.o., Katarzyna Charchut jest radcą prawnym, starszą konsultantką Thedy&Partners sp. z o.o.

podstawa prawna: art. 15e ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu nadanym ustawą z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU z 2017 r. poz. 2175)