VAT: Przekazanie prezentów promujących kontrahenta z podatkiem

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 września 2016 r. (III SA/Wa 2084/15).

Stan faktyczny

W styczniu 2015 r. spółka wystąpiła o interpretację w zakresie opodatkowania VAT wydania towarów w ramach akcji marketingowej.

Spółka należy do międzynarodowej grupy z branży farmaceutycznej. Jej działalność będzie się skoncentrować na świadczeniu usług marketingowych dotyczących produktów leczniczych – tzw. markowych leków odtwórczych. Spółka tłumaczyła, że podpisze ze zleceniodawcami zagranicznymi umowy, których przedmiotem będzie świadczenie usług o charakterze marketingowym. Jej działania będą skupiać się jedynie na promowaniu wyrobów. Nie będzie natomiast uczestniczyła w ich dystrybucji i sprzedaży. W szczególności będzie zajmować się rozprowadzaniem materiałów reklamowych (ulotki, broszury, długopisy, próbki leków itp.) wśród lekarzy i farmaceutów, a także przygotowaniem materiałów promocyjnych do gazet i pism specjalistycznych oraz do internetu.

Jednym z elementów usług będzie przekazywanie towarów na rzecz podmiotów trzecich (osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej). Wartość detaliczna przekazywanych towarów nie będzie przekraczać 100 zł (z VAT) za sztukę. W ramach nieodpłatnych przekazań osoby trzecie będą otrzymywać m.in. artykuły medyczne (np. fartuchy lekarskie, miarki wzrostu, papier do EKG, stojaki na kroplówki, strzykawki, stetoskopy, termometry), materiały biurowe (m.in. kalendarze, pióra, kubki, wizytowniki, torby, zszywacze, klipy do kabli, magnesy).

Spółka podkreśliła, że przekazanie towarów nie będzie się wiązać z żadną odpłatnością od obdarowanych. Niemniej jednak, czynność przekazania towarów będzie wynikać z umów i będzie elementem kalkulacji wynagrodzenia za usługi.

Firma zapytała czy nieodpłatne wydanie towarów przekazywanych osobom trzecim w celu realizacji umów o świadczenie usług marketingowych jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, a jeśli tak, to czy w dacie przekazania towarów będzie miała obowiązek naliczania VAT należnego. Sama uważała, że nie.

Fiskus był jednak innego zdania. Uznał, że czynność wydania przez spółkę towarów w ramach usługi organizowanych działań marketingowych wypełnia znamiona dostawy towarów z art. 7 ustawy o VAT. Następuje bowiem przeniesienie na podmioty trzecie, tj. uczestników akcji marketingowych, prawa do rozporządzania jak właściciel wydawanymi towarami, nabytymi uprzednio przez spółkę.

Zdaniem urzędników brak wynagrodzenia z tytułu wydania towarów nie oznacza, że czynność ta jest świadczeniem nieodpłatnym. W opisanym przypadku wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług marketingowych na rzecz kontrahenta obejmuje również koszty nabycia towarów przez spółkę. A zatem w przypadku wydania nie płaci za nie nabywca (uczestnik akcji marketingowej), lecz kontrahent, na rzecz którego usługa jest wykonywana.

W konsekwencji, czynność wydania towarów uczestnikom akcji marketingowych w ramach świadczonej usługi, jako odpłatna dostawa towarów, podlega opodatkowaniu stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Rozstrzygnięcie

Spółka zaskarżyła interpretację, ale WSA w Warszawie oddalił jej skargę. Jego zdaniem rację w sporze miał fiskus. Zasadnie uznał, że otrzymywane przez skarżącą wynagrodzenie za świadczoną usługę dotyczy w rzeczywistości wykonania przez nią działań marketingowych oraz obejmuje zapłatę za zakupione towary, które są następnie nieodpłatnie przekazywane. Wypłacane spółce wynagrodzenie za wykonane przez nią czynności obejmuje w rzeczywistości dwa elementy. Pierwszym jest wynagrodzenie za usługi świadczone na rzecz zleceniodawcy (działania marketingowe). Drugim jest natomiast wynagrodzenie wypłacane przez zleceniodawcę za dostawę towarów przez spółkę na rzecz podmiotów trzecich (uczestników akcji marketingowych).

W ocenie sądu, w spornym przypadku świadczona usługa marketingowa oraz realizowany w związku z nią zakup i przekazywanie osobom trzecim (uczestnikom) nagród, w ramach organizowanej i prowadzonej akcji promocyjnej, były tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzyły jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze. Jego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

Czynność wydawania nagród, zdaniem WSA, wypełnia znamiona dostawy towarów i podlega opodatkowaniu VAT. Jest przy tym możliwe ustalenie płatności w części obejmującej wartość nagród, skoro to skarżąca nabywa i przekazuje je osobom trzecim.

Zdaniem eksperta

Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy, senior partner w Modzelewski & Partners Audit Tax Accounting

Wyrok jest niesłuszny. Przekazywanie w trakcie akcji marketingowych artykułów i materiałów reklamowych jest jedynie czynnością techniczną, która służy ich realizacji i nie może być uważane za dostawę w rozumieniu ustawy o VAT. Podstawą opodatkowania jest wartość usługi marketingowej. Gdyby zastosować się do wykładni sądu, to kwotę wydatków na ww. artykuły i materiały należałoby opodatkować dwa razy: raz – z tytułu samego czysto technicznego ich przekazania, drugi raz – jako element kalkulacji ceny usługi marketingowej. Jeśli całościowa cena usługi wynosi np. 60 000 zł, a wkalkulowana w nią kwota wydatków na ww. materiały i artykuły 10 000 zł, to należałoby opodatkować kwotę 70 000 zł (60 000 + 10 000), a nie 60 000 zł. Kwota 10 000 zł byłaby opodatkowana dwa razy.

Poza tym, sąd zaakceptował niedopuszczalne wykreowanie przez organ interpretacyjny własnego stanu faktycznego, bezkrytycznie powtarzając jego twierdzenie, że wynagrodzenie podatnika obejmuje dwa elementy:

1) za działania marketingowe na rzecz zleceniodawcy oraz

2) za dostawę towarów na rzecz uczestników akcji marketingowych.

Stan ten nie pokrywa się z przedstawionym we wniosku, ponieważ ustalane jest całościowe wynagrodzenie za usługę marketingową.

Jest zaskakujące, że ten sam sąd – odnosząc się do podobnego stanu faktycznego – w wyroku z 23 listopada 2015 r. (III SA/Wa 4024/14) doszedł do odmiennych konkluzji. Stwierdzono w nim, że skoro ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż kontrahent jest zobowiązany do uiszczenia jednego wynagrodzenia, w które wkalkulowane są wydatki na nieodpłatne wydania towarów i usług, to według przepisów ustawy o VAT uzasadnione jest opodatkowanie jedynie usługi marketingowej, w skład której wchodzą nieodpłatne wydania towarów i usług na rzecz przedstawicieli grupy docelowej.