- Od 1 lutego 2008 r. prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą PHU Jan Kowalski. W tej formie będę ją prowadzić do 30 września 2015 r. 1 października 2015 r. firma zostanie przekształcona w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie art. 584

1

584

13

kodeksu spółek handlowych i będzie występować pod firmą PHU Jan Kowalski sp. z o.o. Rokiem podatkowym powstałej w wyniku przekształcenia spółki będzie rok kalendarzowy. Pierwszy rok podatkowy będzie trwał od 1 października do 31 grudnia 2015 r. Czy w roku 2016 r. moja spółka będzie mogła wybrać uproszczone zaliczki na CIT?

– pyta czytelnik.

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą), (art. 551 § 5 kodeksu spółek handlowych, dalej: k.s.h.).

Przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny (np. urząd gminy) z urzędu wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 584

1

§ 1 k.s.h.).

Sukcesja uniwersalna...

Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Pozostaje ona podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Osoba fizyczna staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej (zob. art. 584

2

§ 1–3 k.s.h.). Osoba fizyczna (przedsiębiorca przekształcany) odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia (art. 584

13

k.s.h).

Zatem spółka przekształcona staje się następcą prawnym przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą w drodze sukcesji uniwersalnej w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, handlowego i gospodarczego.

...nie w każdym zakresie

Kwestię sukcesji podatkowej regulują przepisy ordynacji podatkowej (o.p.), które zawierają katalog sytuacji, w których zachodzi taka sukcesja, tj. sukcesja praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych.

Za następców prawnych uważa się w tym przypadku jednoosobowe spółki kapitałowe powstałe w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną.

Zgodnie z art. 93a § 4 o.p. jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych. W wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową nie następuje pełna sukcesja podatkowa, ponieważ nie obejmuje ona obowiązków i zobowiązań, ale jedynie prawa (art. 93a § 4 o.p.).

Jednak na podstawie art. 112b o.p. jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Specyficzna konstrukcja

Wejście w prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego w jednoosobową spółkę kapitałową jest specyficznie ukształtowane. Ustawodawca nie zdecydował się na uznanie spółki za sukcesora na takich zasadach, jak w przypadku innych podmiotów prawa handlowego, a więc uznając zarówno sukcesję zupełną (prawa i obowiązki), jak i automatyczną, niewymagającą wydawania decyzji przez organ podatkowy. Obecnie, o ile sukcesja praw następuje z mocy prawa, o tyle przejęcie zobowiązań odbywa się na zasadach obowiązujących osoby trzecie. Wymaga więc wydania odrębnej decyzji na podstawie art. 108 § 1 o.p.

Uwaga! W wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową nie następuje pełna sukcesja podatkowa, gdyż nie obejmuje ona obowiązków i zobowiązań, ale jedynie prawa.

Zaliczki uproszczone są uregulowane w art. 25 ust. 6 ustawy o CIT. Uproszczenie polega na tym, że podatnicy mogą wpłacać zaliczki miesięczne w danym roku podatkowym w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w zeznaniu CIT-8, złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy. Jeżeli w tym zeznaniu podatnicy nie wykazali podatku należnego, to mogą wpłacać zaliczki miesięczne w wysokości 1/12 podatku należnego wynikającego z zeznania złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. Jeżeli jednak również w tym roku podatnicy nie wykazali podatku należnego, to nie są możliwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie.

Przepisy te nie mają zastosowania do podatników, którzy po raz pierwszy podjęli działalność w roku poprzedzającym rok podatkowy lub w roku podatkowym (art. 25 ust. 8 ustawy o CIT).

Tylko przy kontynuacji

Możliwość wpłacania zaliczek miesięcznych w uproszczonej formie dotyczy podatników kontynuujących działalność. Wysokość zaliczki na podatek uzależniona jest bowiem od podatku wykazanego we wcześniejszych zeznaniach podatkowych.

Z uproszczonej formy wpłacania zaliczek nie mogą więc skorzystać podatnicy, którzy:

- nie wykazali podatku należnego w żadnym z zeznań złożonych w ciągu dwóch lat podatkowych, poprzedzających dany rok podatkowy, albo

- rozpoczęli działalność w danym lub poprzednim roku podatkowym.

Z wykładni gramatycznej przytoczonych przepisów wynika, że wysokość uproszczonych zaliczek na podatek dochodowy podatnik ustala wyłącznie na podstawie swojego zeznania podatkowego złożonego w roku poprzedzającym rok podatkowy lub poprzedzającym go o dwa lata.

Kiedy najwcześniej

Z pytania wynika, że spółka przekształcona chciałby płacić zaliczki uproszczone w trakcie 2016 r. Niestety, na jej pytanie o taką możliwość należy udzielić negatywnej odpowiedzi. Spółka przekształcona nie może stosować uproszczonej formy zapłaty zaliczek w trakcie 2016 r. Najwcześniej będzie mogła to zrobić w roku podatkowym 2017.

Do spółki przekształconej (PHU Jan Kowalski sp. z o.o.) ma zastosowania pełna sukcesja podatkowa. Przypomnijmy, że spółka przekształcona powstanie 1 października 2015 r., a jej pierwszym rokiem podatkowym będzie okres od 1 października do 31 grudnia 2015 r. Spółka przekształcona nie prowadziła zatem działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy, w którym powstała. Stosowaniu zaliczek uproszczonych w trakcie roku podatkowego 2016 sprzeciwia się zatem art. 25 ust. 8 ustawy o CIT. Działalność taką prowadziła jedynie osoba fizyczna – p. Jan Kowalski (przedsiębiorca przekształcany). W roku podatkowym 2016 spółkę przekształconą należy zatem uznać za podatnika, który po raz pierwszy podjął działalność w roku poprzedzającym rok podatkowy, tj. w roku trwającym od 1 października do 31 grudnia 2015 r. Pogląd ten podzielają organy podatkowe, np. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacjach z 5 stycznia 2015 r. (ILPB4/423-462/14-4/ŁM) i z 29 grudnia 2014 r. (ILPB4/ 423-481/14-2/MC).

Autor jest doradcą podatkowym