Otrzymaliśmy protokół badania ksiąg podatkowych. Nie zgadzamy się z ustaleniami urzędu kontroli skarbowej. ?W jaki sposób złożyć zastrzeżenia do niego? Co trzeba tam zawrzeć?

– pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 193 § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) księgi podatkowe prowadzone rzetelnie ?i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów. Przy czym za rzetelne uważa się takie księgi, których zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Oznacza to, że księga podatkowa jest nierzetelna wówczas, gdy nie odzwierciedla rzeczywistego stanu rzeczy (wyrok WSA w Rzeszowie z 27 marca 2014 r., I SA/Rz 1161/13).

Z kolei za niewadliwe uważa się księgi podatkowe prowadzone zgodnie z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów. Ma to istotne znaczenie, gdyż organ podatkowy nie uznaje za dowód ksiąg podatkowych, które są prowadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy organ podatkowy uznaje za dowód księgi podatkowe, które są prowadzone w sposób wadliwy, jeżeli wady te nie mają istotnego znaczenia dla sprawy.

Gdy są nierzetelne ?lub wadliwe

Jeśli jednak organ podatkowy stwierdzi, że księgi podatkowe są prowadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy, to w protokole badania ksiąg ma obowiązek określić, za jaki okres i w jakiej części nie uznaje ksiąg za dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów. Taki odpis protokołu organ podatkowy ma obowiązek doręczyć stronie.

Gdy zapisy w księdze są wprowadzane na podstawie dowodów nieodzwierciedlających rzeczywistych zdarzeń, gdy analiza zapisów wskazuje na sprzeczności poszczególnych składników działalności gospodarczej, gdy istnieją rozbieżności między zapisami księgi a dokumentami źródłowymi lub gdy księga nie rejestruje wszystkich zdarzeń, należy uznać ją za nierzetelną i nie może być dowodem w postępowaniu podatkowym (wyrok WSA w Kielcach z 28 listopada 2013 r., I SA/Ke 602/13).

Organ podatkowy sporządza zatem protokół na okoliczności stwierdzenia, że księgi podatkowe są prowadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy. To z tego dokumentu podatnik się dowie, co organ podatkowy mu zarzuca, w jakim zakresie i za jaki okres.

Strona ma prawo się bronić

Stosownie do art. 193 § 8 o.p. strona może wnieść zastrzeżenia do zawartych w protokole ustaleń.

1. ?Musi przedstawić organowi podatkowemu dowody, które umożliwią mu prawidłowe określenie podstawy opodatkowania.

2. ?Ma obowiązek zrobić to w terminie 14 dni od dnia doręczenia.

Podatnik musi więc przedstawić dowody, które pozwolą organowi prawidłowo określić podstawę opodatkowania. Podatnik może korzystać ze środków, jakie przewidział ustawodawca, aby została ona prawidłowo określona.

Nie chodzi przy tym o wszystkie informacje dotyczące zdarzeń i okoliczności. Skuteczność prawna zastrzeżenia do protokołu badania ksiąg jest bowiem uzależniona od stwierdzenia, że ma zostać udowodniona okoliczność mająca znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, która dodatkowo nie została potwierdzona innym dowodem.