Źródło przychodów a ewidencjonowanie

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 21 lipca 2014 r. (I SA/Gl 368/14).

Stan faktyczny

Z wniosku o wydanie interpretacji podatkowej wynikało, że w grudniu 1998 r. wnioskodawca wraz z żoną nabył do majątku prywatnego nieruchomość wraz z rozpoczętą budową budynku usługowo-mieszkalnego. W listopadzie 1999 r. małżonkowie kupili niezabudowaną działkę wydzieloną na jej powiększenie. Małżonkowie podkreślali, że nabycia te miały charakter incydentalny i nie były związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Handel nieruchomościami nie był przedmiotem działalności gospodarczej. Dalej wnioskodawca tłumaczył, że po zakupie nieruchomości podjęto decyzję ?o kontynuacji budowy budynku z zachowaniem jego charakteru usługowo-mieszkalnego. Rozbudowę części usługowej podatnik zaliczył do inwestycji w ramach prowadzonej samodzielnie działalności. Podkreślił, że budynek z uwagi na jego niekompletność nie mógł być wprowadzony do ewidencji środków trwałych. W grudniu 2009 r. nieruchomość została sprzedana. Przychód z tej sprzedaży wnioskodawca zaliczył do działalności gospodarczej w części przeznaczonej na jej cele (około 80 proc.) i opodatkował go. Zapytał jednak czy obowiązek zaliczenia do przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej dotyczy wyłącznie sprzedaży składników majątku będących środkami trwałymi, które zostały ujęte w ewidencji środków trwałych.

Fiskus odpowiedział, że przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej, niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z wyjątkiem nieruchomości mieszkalnych) są przychodem z działalności – art. 14 ust. 1 ustawy o PIT. W ocenie urzędników przy kwalifikacji przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości do źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, decydujące znaczenie ma przedmiotowe ?i funkcjonalne powiązanie danego rodzaju przychodu ze źródłem jego uzyskania. Bez znaczenia pozostaje zaś fakt niewprowadzenia nieruchomości wykorzystywanej na potrzeby działalności do ewidencji środków trwałych.

Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią przepisów. Interpretację zaskarżył i wygrał.

Rozstrzygnięcie

Uwzględniając jego skargę sąd w Gliwicach przypomniał, że odpłatne zbycie nieruchomości czy jej części jest odrębnym od działalności gospodarczej źródłem przychodów, chyba że zbycie to następuje w jej wykonaniu (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy ?o PIT). Zbycie tych składników majątku w wykonywaniu działalności gospodarczej następuje wtedy, gdy podatnik prowadzi działalność polegającą na obrocie nieruchomościami czy określonymi prawami, czyli gdy sprzedaż jest dokonywana z pewną regularnością, powtarzalnością, w sposób profesjonalny, a w odniesieniu do tych rzeczy i praw można użyć określenia „towary handlowe".

W ocenie WSA nie jest zatem sprzedażą wykonywaną w ramach działalności gospodarczej jednostkowe zbycie nieruchomości nabytej w celu innym niż obrót nią jako towarem handlowym. Dlatego kwota uzyskana ze sprzedaży spornego budynku, który co prawda był wykorzystywany w działalności gospodarczej skarżącego, ale nie stanowił w sensie obiektywnym środka trwałego, bo nie był w całości kompletny ?i zdatny do użytku, a tym samym w ogóle nie podlegał obowiązkowi wpisu do ewidencji środków trwałych, nie jest przychodem z działalności gospodarczej.

Sąd podkreślił, że przyjęta przez niego wykładnia art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy ?o PIT nie prowadzi do nierównego traktowania podatników prowadzących działalność gospodarczą. Podatnik, który zaniecha wpisania środka trwałego do ewidencji środków trwałych, nie będzie mógł uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych oraz nakładów na nieruchomość Tym samym nie będzie mógł pomniejszyć podstawy opodatkowania o wydatki związane z nabyciem i zachowaniem tego środka. Ponadto, w przypadku nieujęcia nieruchomości lub budynku w ewidencji środków trwałych skutki podatkowe jego odpłatnego zbycia będą podlegały ocenie na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.

—oprac. Aleksandra Tarka

Zdaniem eksperta

Joanna Stolarek doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski

Komentowany wyrok jest zgodny z ugruntowaną już linią orzeczniczą dotyczącą wykładni art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT. Zgodnie z nią – co z resztą zostało potwierdzone w uchwale składu siedmiu sędziów NSA wydanej 14 lutego 2014 r. (II FPS 8/13) - odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części wykorzystywanych na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, które nie były ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej. Chociaż podejście do omawianej kwestii było przedmiotem rozbieżności, to po wydaniu powołanej uchwały NSA, stanowisko zajmowane przez wojewódzkie sądy administracyjne jest jednolite. Trudno się więc dziwić podatnikowi, że w omawianej sprawie zaskarżył wydaną interpretację, w której organ stwierdził, że dla zakwalifikowania danego przychodu do źródła jakim jest działalność gospodarcza, nie jest konieczne, aby dany środek trwały został wpisany do ewidencji. Tak dokonywana wykładnia jest niezgodna ze standardami interpretacyjnymi nakazującymi uwzględnianie całej treści przepisu w ten sposób, by żaden z jego fragmentów nie wydawał się zbędny. Skoro więc w omawianym przepisie powołane są dwie przesłanki uznania danego przychodu za osiągnięty w ramach działalności gospodarczej, tj.: ? kwalifikacja składnika majątku wykorzystywanego na potrzeby działalności gospodarczej jako środka trwałego i ? ujęcie tego składnika w ewidencji środków trwałych, – nie sposób zgodzić się podejściem, że drugi z powołanych warunków nie ma znaczenia prawnego. Dobrze więc, że w omawianej sprawie stanowisko zajął także NSA, gdyż jego wykładnia zawarta w uchwale składu siedmiu sędziów jest wiążąca tak dla zwykłych, jak i rozszerzonych składów orzekających.