Czy wspólnik spółki cywilnej może wynająć swoje mieszkanie spółce cywilnej (na biuro)? Jeżeli tak, to jak należy dokumentować taki wynajem? Czy przychód z wynajmu może być opodatkowany ryczałtem? Czy koszty wynajmu będą w takim przypadku kosztami spółki cywilnej?

Ani z cywilnoprawnego, ani z podatkowego punktu widzenia nie ma przeszkód, aby wspólnik spółki cywilnej wynajął tej spółce „prywatny" składnik majątku (zamiast wnosić do spółki prawo własności tego składnika majątku lub prawo do jego używania). A zatem jest jak najbardziej możliwe, aby wspólnik spółki cywilnej wynajął spółce mieszkanie (np. na biuro).

Trzeba będzie wystawiać faktury...

Wspólnik będzie z tytułu takiego wynajmu podatnikiem VAT, gdyż za działalność gospodarczą w rozumieniu VAT uważa się również wykorzystywanie majątku prywatnego przez osoby fizyczne, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zob. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 kwietnia 2012 r., I FSK 890/11), ?w szczególności wynajmowanie przez osoby fizyczne składników majątku prywatnego (zob. np. interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 1 lutego 2013 r., IPTPP4/443-769/12-2/UNR). Oznacza to, że wynajem mieszkania spółce cywilnej wspólnik powinien co do zasady dokumentować fakturami.

...jeśli najemca tego zażąda

Należy jednak zauważyć, że czynności zwolnione od podatku muszą być dokumentowane fakturami tylko na żądanie nabywców (zob. art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 ?pkt 2 ustawy o VAT). Oznacza to, że jeżeli wynajem mieszkania będzie zwolniony od podatku, to wystawianie faktur przez wspólnika nie będzie bezwzględnie konieczne.

W art. 113 ust. 1 zwolniono od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, ?u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 150 000 zł. Z kolei w art. 113 ust. 9 zwolniono sprzedaż dokonywaną przez podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekracza ?w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym ?150 tys. zł.

Niemniej wystawianie przez wspólnika spółce cywilnej faktur będzie również w takim przypadku najprostszym sposobem dokumentowania najmu. Zwłaszcza że faktury dokumentujące czynności zwolnione od podatku mogą być wystawiane w sposób uproszczony (zob. § 3 rozporządzenia ministra finansów ?z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur).

Z dwóch źródeł

Na gruncie przepisów ustawy o PIT przychody z najmu traktowane są w sposób szczególny, gdyż mogą być przychodami z dwóch źródeł.

Po pierwsze, przychody z najmu mogą być przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej, tj. źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Dzieje się tak w dwóch przypadkach:

Po drugie, przychody z najmu należą do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. W tym zakresie przychody z najmu mogą być opodatkowane na zasadach przewidzianych:

Najprościej ?w formie ryczałtu

Przychodami ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy ?o PIT, mogą być również przychody z wynajmu składników majątku spółkom cywilnym przez jej wspólników. W konsekwencji możliwe jest opodatkowywanie takich przychodów podatkiem dochodowym w formie ryczałtu.

Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 11 czerwca 2012 r. (IPTPB1/415-239/12-2/MD). W piśmie tym czytamy, że „jeżeli nieruchomość, z której pewną część wnioskodawca zamierza wynająć spółce cywilnej, stanowi jego prywatną własność, to przedmiotowy najem stanowić będzie odrębne źródło przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody uzyskiwane z tego najmu mogą być opodatkowane – zgodnie z wolą wnioskodawcy – na zasadach określonych w art. 6 ust. 1a ustawy ?o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, o ile wnioskodawca w terminie określonym w art. 9a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych złoży pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania". ?A zatem – zakładając, że nie ma miejsca żadna z dwóch sytuacji, gdy przychody z najmu stanowią przychody z działalności gospodarczej – przychód z wynajmu może być w przedstawionej sytuacji opodatkowany ryczałtem.

Różne kwoty dla poszczególnych osób

Koszty wynajmu będą ?w przedstawionej sytuacji kosztami uzyskania przychodów wszystkich wspólników spółki cywilnej (proporcjonalnie do ich udziału w zysku spółki), w tym także wspólnika wynajmującego mieszkanie. Odpowiednie zastosowanie ma w przedstawionej sytuacji interpretacja Izby Skarbowej ?w Łodzi z 22 listopada 2012 r. (IPTPB1/415-499/12-6/MD), ?w której czytamy, że „czynsz najmu płacony przez spółkę cywilną na podstawie rachunku [obecnie na podstawie faktury – przyp. aut.] wystawianego przez wnioskodawczynię, zgodnie z zawartą umową najmu, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów dla wnioskodawczyni, proporcjonalnie do jej udziałów w zyskach spółki".

A zatem – w niewielkim uproszczeniu – koszty wynajmu będą w przedstawionej sytuacji kosztami spółki cywilnej.

Autor jest doradcą podatkowym oraz autorem komentarza ?do ustawy o VAT