Moja firma rozpoczęła świadczenie usług informatycznych. W celu zaprezentowania oferty firmy kupiłem kilka tysięcy ulotek oraz kilkaset folderów. Z tytułu zakupu odliczyłem VAT. Czy nieodpłatne przekazanie takich materiałów (przesyłanie firmom, umieszczenie w skrzynkach pocztowych, prezentacja na targach itp.) podlega opodatkowaniu VAT? Czy w tym przypadku ma znaczenie wartość jednostkowa zakupionych towarów? – pyta czytelnik.

W określonych przypadkach nieodpłatne przekazanie/wydanie towarów podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Jak bowiem stanowi art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez odpłatną dostawę towarów uważa się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) ?przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) ?wszelkie inne darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało ?w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Regulacji tych nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (art. 7 ust. 3 ustawy o VAT) >patrz ramka.

Zgodnie z prawem wspólnotowym

Zasady te są zgodne z dyrektywą Rady Unii Europejskiej 2006/?112/WE z 28 listopada 2006 r. ?w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Jak bowiem stanowi art. 16 tej dyrektywy, wykorzystanie przez podatnika towarów będących częścią majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od tych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Za odpłatną dostawę towarów nie uznaje się jednak wykorzystania do celów działalności przedsiębiorstwa podatnika towarów będących prezentami o niskiej wartości i próbek.

Wobec braku ustawowej definicji...

1 kwietnia 2013 r. brzmienie ?art. 7 ust. 3 ustawy VAT zostało zmienione. Do tej pory opodatkowaniu nie podlegało nieodpłatne przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. Zgodnie z uzasadnieniem rządowego projektu zmian, celem nowelizacji było dostosowanie polskich przepisów podatkowych do regulacji unijnych w tym zakresie.

Przy analizie, czy przekazywane towary podlegają opodatkowaniu VAT należy przede wszystkim ustalić, czy towary te posiadają wartość konsumpcyjną (użytkową) dla nabywcy. Jeżeli towar ma wartość użytkową dla odbiorcy, to transakcja podlega opodatkowaniu VAT. Natomiast jeżeli przekazywany bez odpłatności towar nie ma żadnej wartości użytkowej dla nabywcy, to jego przekazanie nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu.

Ani przepisy ustawy o VAT, ani przepisy wykonawcze do ustawy nie zawierają definicji legalnej wartości użytkowej.

...trzeba sięgnąć do słowników

W związku z tym, należy odwołać się do wykładni językowej. Według słownika języka polskiego (www.sjp.pwn.pl), „wartość" oznacza „ile coś jest warte pod względem materialnym; cecha tego, co jest dobre pod jakimś względem". Natomiast sformułowanie „użytkowy" to „mający praktyczne zastosowanie, przeznaczony do użytku", „konsumpcję" zaś definiuje się jako „wykorzystywanie dóbr i usług do zaspokojenia potrzeb".

Regulacje VAT nie zawierają również wyjaśnień, jak należy definiować drukowane materiały reklamowe i informacyjne. ?W świetle wykładni słownikowej, „reklamę" wyjaśnia się jako „działanie mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania z określonych usług; plakat, napis, ogłoszenie, krótki film itp. służące temu celowi". Informacja to „wiadomość o czymś lub zakomunikowanie czegoś". Natomiast „drukować" definiuje się jako „odbijać litery, tekst, rysunki na papierze za pomocą różnych technik i maszyn drukarskich; oddawać do druku, publikować". Za materiały reklamowe ?i informacyjne uważa się z kolei różnego rodzaju cenniki, prospekty, broszury reklamowe, przygotowane w wyniku procesu technologicznego drukowania informacji na nośnikach.

Beneficjentem jest przekazujący

Konstrukcja VAT zakłada opodatkowanie konsumpcji. Działanie to jest realizowane poprzez doliczenie VAT do wartości sprzedawanych towarów i usług. Ekonomiczny ciężar podatku jest przerzucany na kolejnych nabywców, przy czym ostatecznie obciąża ostatniego nabywcę (konsumenta), który nie ma możliwości odliczenia VAT zawartego w fakturze zakupu. Otrzymanie folderów, katalogów itp. nie jest przysporzeniem majątkowym po stronie nabywców, co jednoznacznie wyklucza konieczność opodatkowania takich czynności. Jedynym beneficjentem takich czynności jest wyłącznie przekazujący. Wyeksponowanie jego działalności ?i produktów znajdujących się ?w jego ofercie może skutkować zwiększeniem jego obrotów i zachęceniem potencjalnych klientów do skorzystania z jego oferty. Jednocześnie, w związku z otrzymaniem przez odbiorców/nabywców folderów, ulotek itp. nie jest realizowana żadna potrzeba nabywców, nie ma miejsca konsumpcja towarów – co determinowałoby konieczność rozpoznania obowiązku podatkowego VAT. Jak podkreśla się w orzecznictwie (np. wyrok WSA w Warszawie z 28 kwietnia 2010 r., III SA/Wa 2114/09): ?„W niniejszej sprawie mamy do czynienia z przekazywaniem materiałów informacyjnych, folderów, czyli nie są to towary w znaczeniu konsumpcyjnym, pomimo że wymienione są w klasyfikacjach statystycznych. Jest to specyficzny produkt, który zawiera informacje, ma nakłonić ewentualnego klienta do zakupu właściwego produktu, w niniejszej sprawie ?– książek. Należy zgodzić się ze stroną skarżącą, aby można było mówić o dostawie, towar ten powinien posiadać charakter konsumpcyjny. Trudno byłoby mówić, że otrzymując ulotkę czy też folder informacyjny, klient otrzymuje towar, który konsumuje, czy też korzyść majątkową. Foldery czy też ulotki nie są wręczane w celu przysporzenia majątkowego, ?a tylko po to, aby przekazać informację o produkcie. Zatem w ocenie sądu ulotki, foldery w przypadku przekazywania ich potencjalnym klientom nie są przedmiotem czynności opodatkowanej. Zastrzec trzeba także, iż folder czy też ulotka będą towarem opodatkowanym w przypadku zbycia go pomiędzy wytwarzającym te ulotki podmiotem a nabywającym je kontrahentem, który dalej je przekazuje anonimowym klientom".

Przykład

Firma Omega prowadzi działalność ?w zakresie produkcji okien i drzwi ?do budynków mieszkalnych (jedno- ?i wielorodzinnych). Spółka zamówiła foldery i prospekty reklamowe zawierające opis i zdjęcia produktów. Wartość części z tych materiałów przekraczała 10 zł netto za 1 szt. Omega odliczyła VAT zawarty ?w fakturze zakupu. Przekazanie folderów i innych materiałów zarówno do dystrybutorów, jak ?i potencjalnych klientów nie wiąże się ?z koniecznością opodatkowania VAT (z tytułu nieodpłatnego świadczenia). Foldery nie mają wartości użytkowej (konsumpcyjnej) dla odbiorców. ?Są jedynie materiałem informacyjnym o produktach spółki. Jedynym beneficjentem przekazania materiałów jest Omega, nie zaś poszczególni odbiorcy.

Tym samym nieodpłatne przekazanie folderów (ulotek) nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Jedynym beneficjentem z tytułu przekazania jest podatnik sprzedawca, a nie odbiorcy. Przekazywane ulotki (foldery) nie mają wartości konsumpcyjnej dla odbiorców. Zachęcają ich jedynie do skorzystania z oferty produktowej firmy Omega. Wartość jednostkowa folderów (zakupionych towarów) nie ma w tym przypadku znaczenia. Zarówno towary o wartości do 10 zł, jak i powyżej tej kwoty nie podlegają opodatkowaniu w sytuacji nieodpłatnego przekazania.

Adam Czekalski, doradca podatkowy

Prezenty o małej wartości i próbki

Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

1) o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą ?na ustalenie tożsamości tych osób;

2) których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa ?w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), ?a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł (art. 7 ust. 4ustawy o VAT).

Praktyka organów podatkowych

Stanowisko przedstawione w artykule potwierdzają również organy skarbowe w swoich interpretacjach.

„(...) Materiały reklamowe i informacyjne, o których mowa ?we wniosku, nie stanowią towarów, które mogą podlegać konsumpcji. Pełnią one jedynie funkcję nośnika informacji handlowej, a ich przekazanie ma na celu dotarcie do potencjalnych klientów i przedstawienie im oferty sprzedaży towarów nadających się do konsumpcji w rozumieniu ustawy o VAT. Oznacza to, że odbiorca przekazywanych towarów nie konsumuje ich, nie jest też w wyniku dokonanej dostawy zaspokojona jakakolwiek potrzeba, nie pojawia się wskutek tego przysporzenie majątkowe. Jak wskazał wnioskodawca, materiały reklamowe i informacyjne typu foldery, katalogi, banery, ulotki, plakaty, torby papierowe, standy, prezentery, displaye, regały, stojaki, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10 zł, nie powodują uzyskania korzyści po stronie kontrahenta i nie reprezentują dla niego żadnej wartości materialnej. Stanowią one jedynie zachętę do korzystania ?z oferty spółki, a celem ich przekazania jest reklama ?i informacja o towarach znajdujących się w ofercie spółki ?i zachęta do ich zakupu, a w efekcie zwiększenie obrotów spółki. Przekazanie wyszczególnionych materiałów ?następuje wyłącznie w celu eksponowania, reklamowania ?i sprzedaży towarów produkowanych i dystrybuowanych przez spółkę. Przekazywane materiały zawierają logo ?spółki albo logo/zdjęcie/opis reklamowanego towaru. ?Przekazania ww. materiałów mają więc związek ?z działalnością wnioskodawcy. Wobec stwierdzenia wnioskodawcy, że kontrahent nie otrzymuje możliwości korzystania z towaru w sensie ekonomicznym, należy ?uznać, że przekazywane materiały reklamowe ?i informacyjne nie mogą służyć innemu wykorzystaniu ?przy sprzedaży towarów niż wyłącznie sprzedaż towarów dystrybuowanych przez wnioskodawcę. (...) Nieodpłatne przekazywanie materiałów reklamowych i informacyjnych, ?o których mowa we wniosku, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10 zł, nie stanowi czynności, ?z którą ustawa o VAT wiązałaby powstanie obowiązku podatkowego. Niniejsze przekazanie materiałów reklamowych i informacyjnych nie podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".

„(...) W świetle powyższego należy uznać, że nieodpłatne przekazanie kontrahentom materiałów reklamowych ?i informacyjnych nie stanowi czynności, z którą ustawa o VAT wiązałaby powstanie obowiązku podatkowego. Przyczyną pozostawienia poza zakresem VAT tych przekazań jest brak ich konsumpcyjnego charakteru. Oznacza to, że odbiorca przekazywanych towarów nie konsumuje ich, nie jest też ?w wyniku dokonanej dostawy zaspokojona jakakolwiek potrzeba ani też nie pojawia się wskutek tego przysporzenie majątkowe. W świetle powołanych wyżej norm prawnych oraz opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że wymienione we wniosku materiały reklamowe ?i informacyjne nie mają/nie będą miały dla nabywcy wartości użytkowej, gdyż nie mają one waloru konsumpcyjnego dla nabywcy, bowiem istotą przekazania ww. towarów będzie prezentowanie działalności spółki (informowanie o towarach oferowanych przez spółkę bądź zachęcanie poprzez promocję do nabycia tych towarów), w związku z czym przekazania te będą następować na cele związane ?z działalnością gospodarczą spółki. Reasumując, w świetle powołanych wyżej norm prawnych oraz opisu sprawy stwierdzić należy, że wymienione we wniosku materiały reklamowe i informacyjne nie mają dla nabywcy wartości użytkowej, nie mają waloru konsumpcyjnego, bowiem istotą przekazania ww. towarów będzie prezentowanie oferty spółki oraz zachęcenie potencjalnych odbiorców do zakupu tych produktów, w związku z czym przekazania te następują/będą następować na cele związane z działalnością gospodarczą spółki. W konsekwencji, przekazanie przez spółkę ww. materiałów nie podlega/nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy".