Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę banku w sprawie dotyczącej opodatkowania VAT umów faktoringu. Sąd nie podzielił stanowiska fiskusa, że sporna umowa połączona z usługą dalszego finansowania ma charakter kompleksowy (sygnatura akt I FSK 290/13).

Co ze zwolnieniem

Kanwą sporu była interpretacja indywidualna. We wniosku bank wyjaśnił, że świadczy na rzecz klientów usługi finansowe, w tym usługi finansowania ich działalności oraz usługi faktoringu. Wnioskodawca w ustalonych granicach nabywa wierzytelności przysługujące jego klientom od ich dłużników. Nabywane wierzytelności pieniężne są bezsporne i wynikają wyłącznie z zawartych umów dostawy towarów lub świadczenia usług.

Dalej bank tłumaczył, że w ramach opisanej usługi przysługuje mu prawo regresu do klienta w razie niespłacenia wierzytelności przez dłużnika. Usługa znana jest pod rynkową nazwą faktoringu niewłaściwego.

Z tytułu takiego faktoringu podatnik otrzymuje od usługobiorcy (faktoranta) określone wynagrodzenie m.in. w formie prowizji oraz odsetek dyskontowych.

We wniosku wyjaśniono, że może zaistnieć sytuacja, w której, obok usługi faktoringu niewłaściwego, na rzecz faktoranta będzie świadczona również dodatkowa usługa finansowania. W razie niespłacenia przez dłużnika wierzytelności w terminie określonym na fakturze bank podejmie się świadczenia usługi finansowania (kredytowania) faktoranta. Ten zaś będzie obowiązany do zapłaty na rzecz banku odsetek za okres wydłużonego finansowania.

Podatnik zapytał, czy na gruncie przepisów o VAT, obowiązujących od 1 stycznia 2011 r., odsetki za okres wydłużonego finansowania stanowią wynagrodzenie banku z tytułu świadczenia usługi objętej zwolnieniem.

Sam uważał, że usługa finansowania, z tytułu której otrzymuje wynagrodzenie w postaci odsetek za okres wydłużonego finansowania, stanowi usługę odrębną od usługi faktoringu niewłaściwego. W konsekwencji korzysta ze zwolnienia również w świetle nowych regulacji VAT obowiązujących od początku 2011 r.

Fiskus odmówił racji bankowi. Jego zdaniem w opisanej sprawie zasadniczą usługą jest faktoring. W ocenie urzędników usługi finansowania klienta nie stanowią odrębnej usługi od faktoringu. Należne bankowi wynagrodzenie stanowi łączna należność za świadczone usługi faktoringu.

W konsekwencji fiskus odpowiedział, że od 1 stycznia 2011 r. usługi faktoringu świadczone przez bank podlegają podstawowej stawce 23 proc. VAT.

Różne świadczenia

Bank zaskarżył interpretację, ale w pierwszej instancji przegrał. Rację przyznał mu dopiero Naczelny Sąd Administracyjny.

Sąd przypomniał, że zgodnie z orzecznictwem usługa faktoringu nie korzysta ze zwolnienia z VAT. Nie jest to jednak wykluczone w wypadku kredytowania.

W piśmiennictwie przyjmuje się, że umowa faktoringu ma charakter złożony i tworzy ją wiele usług. W ocenie sądu kasacyjnego samo to, że jakaś usługa jest konsekwencją innej czynności, to za mało, żeby uznać je za kompleksowe. Trzeba przede wszystkim określić, co jest gospodarczym przedmiotem czynności.

– Jeżeli już sama usługa faktoringu składa się z wielu świadczeń, to nie można uznać, że dalsze finansowanie jest z nią tak ściśle powiązane, że tworzą one świadczenie kompleksowe – tłumaczyła sędzia NSA Maria Dożynkiewicz.

Sąd uznał, że w spornej sprawie mamy do czynienia z odrębnymi czynnościami. Wyrok jest prawomocny.

Jerzy ?Martini, doradca podatkowy, ?wspólnik w kancelarii ?Martini i Wspólnicy

Analizując dotychczasowe podejście organów podatkowych, można było odnieść wrażenie, że w razie jakiegokolwiek związku ?z faktoringiem każda usługa uznawana była za opodatkowaną. Nawet jeśli była to ewidentnie usługa polegająca na finansowaniu, a więc ?o charakterze zasadniczo odmiennym od ściągania długów. ?Takie stanowisko organów podatkowych jest błędne, dlatego cieszy kształtująca się linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego, która do kwestii związanych z faktoringiem podchodzi w sposób racjonalny. W pełni należy się zgodzić ze stanowiskiem sądu, ?że usługa polegająca na finansowaniu powinna korzystać ?ze zwolnienia, nawet jeśli to świadczenie jest konsekwencją świadczonej usługi faktoringu.