Od 1 stycznia 2014 r. faktury są dokumentami wystawianymi przez wszystkie podmioty gospodarcze, w tym podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT. Czy taki podatnik, który nie jest podatnikiem VAT, bo dopiero w październiku 2013 r. zaczął działalność (układanie płytek ceramicznych) i który do tej pory wystawiał rachunki, także musi wystawiać faktury? I jak taka faktura przez niego wystawiana będzie wyglądać? Czy VAT będzie w niej wyszczególniony czy nie i czy ma go zapłacić czy nie? – pyta czytelnik.
Od 1 stycznia 2013 r., a więc od ponad roku, faktury może wystawiać także podmiot, który nie jest podatnikiem VAT. Czyli taki, o jakim mowa w pytaniu czytelnika, a mianowicie zwolniony podmiotowo z VAT na podstawie art. 113 ?ust. 1 i 9 ustawy o VAT, tj. osiągający w skali roku obroty (kwoty należne od klientów) nieprzekraczające limitu 150 tys. zł.
Do 1 stycznia 2013 r. wystawianie faktur przez takich podatników, tj. zwolnionych podmiotowo z VAT, było niemożliwe. Od ponad roku jest to możliwe, zaś od 1 stycznia 2014 r. doprecyzowano jedynie tę kwestię. Jednak zasada dobrowolnego wystawiania faktur pozostała bez zmian.
Zaznaczmy to zatem wyraźnie: osoba, która nie jest podatnikiem VAT, może, ale nie musi, wystawiać faktury dokumentujące wykonywane przez siebie czynności. Może także nadal wystawiać rachunki. To, czy zdecyduje się wystawić rachunek czy fakturę, zależy zatem całkowicie od jego wyboru. Jest jednak jeden wyjątek.
A mianowicie: jeśli nabywca towarów lub usług zażąda faktury od osoby, która nie jest podatnikiem VAT, to wtedy osoba, do której skierowano takie żądanie, nie ma żadnego wyboru. Musi wystawić fakturę. I to niezależnie od przyczyn żądania faktury przez nabywcę.
Zatem nadal – tak jak do tej pory – osoba, która nie jest podatnikiem VAT, może wystawiać rachunki zamiast faktur, jeśli tak woli.
Jeśli jednak wystawi fakturę (bo np. zmusi go do tego nabywca), to oczywiście nie wykazuje tam kwoty VAT, bo przecież nie musi. Taka faktura jest w swojej treści de facto zrównana z rachunkiem. Nie ma na niej wszystkich danych, jakie zwykle powinny być na fakturze, np. nie ma tam danych o stawce VAT, kwocie VAT, należności netto czy należności brutto itp.
Faktura podatnika VAT, czyli tego podmiotu, który rozlicza i płaci VAT, musi mieć co najmniej 15 elementów ?(w tym głównie stawkę i kwotę VAT), a faktura osoby, która nie jest podatnikiem VAT, najwyżej połowę, tj. 7 elementów.
Potwierdzają to obowiązujące przepisy, tj. art. 106b ?ust. 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy ?o VAT. Mówią one o wystawianiu takich faktur na żądanie nabywcy wraz ze wskazaniem okresu, w jakim to żądanie może być skutecznie zgłoszone, tj. 3 miesięcy od dostawy towaru lub wykonania usługi >patrz ramka.
—Elżbieta Rogala, niezależny ekspert i wykładowca VAT, www.elzbietarogala.pl
Co mówią przepisy
Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej ?od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 tej ustawy (art. 106b ust. 2 ustawy o VAT). Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, ?o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość ?lub część zapłaty (art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy ?o VAT).
O danych na fakturach wystawianych przez osoby niebędące podatnikami VAT mówi § 3 pkt 3 rozporządzenia ministra finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (DzU ?z 2013 r., poz. 1485). Stanowi on, że faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy powinna zawierać:
