W obowiązującym stanie prawnym podatnik, który nie obniżył kwoty podatku należnego w terminach określonych w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT (czyli między innymi w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę dokumentującą nabycie towarów bądź usług), może dokonać takiego obniżenia w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Stanowi o tym art. 86 ust. 11 ustawy o VAT.

W związku ze zmianą art. 86 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług, od 1 stycznia 2014 r. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Zgodnie z ust. 11 tego artykułu, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, to będzie mógł obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Pominięta regulacja

Artykuł 86 ust. 11 ustawy o VAT w brzmieniu, które będzie obowiązywać od przyszłego roku, pomija uregulowanie zawarte w art. 86 ust. 10b. Zgodnie z nim prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a, powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Dotyczy to sytuacji, kiedy kwota podatku naliczonego wynika z faktur z tytułu nabycia towarów i usług, dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi oraz w przypadku importu towarów,  gdzie kwota podatku wynika z otrzymanego dokumentu celnego.

Według nowych przepisów, podatnik, chcąc dokonać odliczenia VAT, w przypadku faktur z tytułu krajowego nabycia towarów i usług lub importu towarów będzie uprawniony:

Przykład

Do końca 2013 r. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny. Jeśli podatnik nie obniży VAT należnego w tym okresie, to ma do tego prawo w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych.

WARIANT I

Spółka X w styczniu 2013 r. kupiła towar i w tym samym miesiącu otrzymała fakturę za zakup towaru. Może odliczyć VAT w styczniu, lutym lub marcu 2013 r.

WARIANT II

Spółka X w styczniu 2013 r. kupiła towar, a fakturę za zakup tego towaru otrzymała we wrześniu 2013 r. Może odliczyć VAT we wrześniu, październiku lub listopadzie 2013 r..

Według regulacji, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2014 r. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, powstanie w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy. Jeżeli kupujący nie dokona obniżenia w tym okresie, może dokonać takiego obniżenia w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, z zastrzeżeniem, że prawo do odliczenia  powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę lub dokument celny.

WARIANT I

Spółka X w styczniu 2014 r. kupi towar i w tym samym miesiącu otrzyma fakturę. Może odliczyć VAT w deklaracji za styczeń, luty lub marzec 2014 r.

WARIANT II

Spółka X w styczniu 2014 r. kupi towar, a fakturę otrzyma w lutym.  Może odliczyć VAT w deklaracji za luty lub marzec 2014 r.

WARIANT III

Spółka X w styczniu 2014 r. kupi towar, a fakturę otrzyma w marcu.  Może odliczyć VAT w deklaracji za marzec 2014 r.

WARIANT IV

Spółka X w styczniu 2014 r. kupi towar, a fakturę otrzyma w czerwcu.  Może odliczyć VAT w deklaracji za czerwiec  2014 r.

Wprowadzone zmiany mogą skomplikować rozliczenia VAT.Ograniczają bowiem wybór okresu rozliczeniowego w przypadku podatnika, który otrzyma od kontrahenta fakturę bądź dokument celny z opóźnieniem przekraczającym trzy okresy rozliczeniowe. Istnieje potencjalne ryzyko, że urzędy skarbowe, trzymając się zasady określonej w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT (czyli odliczenia VAT w okresie powstania obowiązku podatkowego lub dwóch następnych, a nie w momencie otrzymania dokumentu), będą kwestionować moment odliczenia w przypadku otrzymania faktury od dostawcy z dużym opóźnieniem. Tym samym taka sytuacja może doprowadzić do wzrostu liczby składanych deklaracji korygujących.

Konieczne środki ostrożności

Z drugiej strony, zaproponowana wykładnia przepisów powoduje konieczność przedsięwzięcia szczególnych środków ostrożności przez podatników. Powinni zwracać baczną uwagę na daty wpływu faktur od kontrahentów. Szczególnie w przypadku, gdy rozliczeniami podatkowymi zajmują się biura rachunkowe, do których pakiety dokumentów z firmy trafiają nieraz ze znacznym opóźnieniem.

W sytuacji kiedy takie opóźnienia są nieuniknione, warto, aby podatnik rozważył zmianę sposobu rozliczania VAT z miesięcznego na kwartalny. Może to znacznie ograniczyć liczbę składanych korekt deklaracji VAT.

Artur Świderski jest aplikantem radcowskim, młodszym specjalistą ds. podatkowych w KR Group, www.krgroup.pl

Bartosz Gidziński jest asystentem menedżera działu podatkowego w KR Group