- Przedsiębiorca może odzyskać VAT wykazany na wystawionych przez niego fakturach, jeśli dłużnik nie zapłacił i nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona. Kiedy możemy mówić o takiej sytuacji?

Odpowiada Przemysław Kilim doradca podatkowy KPMG:

Nieściągalność wierzytelności jest uprawdopodobniona, jeśli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności. Pojęcie uregulowania wierzytelności należy rozumieć możliwie szeroko. Obejmie ono nie tylko zapłatę, ale również kompensatę, potrącenie czy każde inne zdarzenie, w wyniku którego wierzytelność wygasa.

Czy podatnik musi informować niewypłacalnego kontrahenta, że dokonuje korekty?

Obecnie nie ma takiego obowiązku. Podatnik musi jedynie złożyć zawiadomienie do urzędu skarbowego, w którym rozlicza podatek VAT, że korzysta z prawa do dokonania korekty podatku należnego. Zawiadomienia dokonuje się na druku VAT-ZD, w którym wskazuje się m.in. nazwę kontrahenta, jego numer identyfikacji podatkowej, numer niezapłaconej faktury oraz kwoty korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego.

Ulga na złe długi polega na zmniejszeniu wysokości VAT należnego za okres, w którym jest dokonywana. Co jeśli podatnik w tym miesiącu lub kwartale wykazuje do zapłaty niższą kwotę podatku niż ta, którą chce skorygować?

W takim przypadku zamiast kwoty do zapłaty wystąpi u niego kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Według własnego wyboru podatnik będzie mógł wnioskować o przeniesienie tej kwoty na następny okres rozliczeniowy lub też zażądać zwrotu tej kwoty lub jej części na rachunek bankowy.

Do końca 2012 r. ustawa o VAT nie stawiała warunku, by w dzień przed złożeniem korekty dłużnik nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji. Do wierzytelności powstałych w 2012 r., których nieściągalność została uprawdopodobniona w 2013 r., stosuje się nowe przepisy i fiskus nie zgadza się na korektę VAT, jeśli np. dłużnik jest bankrutem. Czy przedsiębiorcy w tej sytuacji mają jakieś szanse na odzyskanie podatku zapłaconego od faktur, których kontrahent nie uregulował?

Przepis przejściowy określający moment wejścia w życie znowelizowanych regulacji w zakresie ulgi na złe długi może budzić kontrowersje co do jego zgodności z zasadą niedziałania prawa wstecz. Wątpliwości wynikają przede wszystkim z faktu, że przepisy wprowadzające nowe warunki skorzystania z ulgi dotyczą również tych wierzytelności, które powstały przed dniem ich wejścia w życie.

Niezależnie od powyższych kontrowersji przepis przejściowy precyzyjnie wskazuje przypadki, dla których należy stosować przepisy nowe, a dla których przepisy uchylone. Dlatego też należy oczekiwać, że organy podatkowe będą konsekwentnie trzymały się jego literalnego brzmienia, a ewentualne korzystne rozstrzygnięcie mogłoby zapaść dopiero na etapie postępowania sądowo-administracyjnego.

—rozmawiał Mateusz Maj