Chodzi o powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Organ może określić wysokość obrotu, gdy związki te miały wpływ na ustalenie ceny.

Ważne przepisy przejściowe

Z łącznej analizy art. 32 ust. 1  ustawy o VAT oraz art. 7 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (jest to przepis przejściowy obowiązujący w latach 2011–2012) wynika, że gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT, oraz w przypadku gdy wynagrodzenie jest:

1) niższe od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT  oraz art. 3 i 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (zgodnie z oczekującymi zmianami przepisów ustawy o VAT od 1 stycznia 2013 r. mają to być art. 86, 86a, 88, 88a i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT) pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

2)  niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT art. 3 i 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (zgodnie z oczekującymi zmianami przepisów ustawy o VAT od 1 stycznia 2013 r. mają to być art. 86, 86a, 88, 88a i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT)  pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku,

3) wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT art. 3 i 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (zgodnie z oczekującymi zmianami przepisów ustawy o VAT od 1 stycznia 2013 r. mają to być art. 86, 86a, 88, 88a i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT) pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

– organ podatkowy określa wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej pomniejszonej o kwotę podatku, jeżeli okaże się, że związek ten miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Kiedy firmy są powiązane

Artykuł 32 ust. 2 ustawy o VAT mówi, że związek, o którym mowa w ust. 1, istnieje, gdy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów. Przez powiązania rodzinne rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia. Natomiast powiązania kapitałowe występują w sytuacji, gdy jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiada prawo głosu wynoszące co najmniej 5 proc. wszystkich praw głosu lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem.

Na mocy art. 32 ust. 5 ustawy o VAT przepisy art. 32 ust. 1–4 ustawy o VAT nie mają zastosowania w przypadku transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, w odniesieniu do których właściwy organ podatkowy, na podstawie ustawy – Ordynacja podatkowa, wydał decyzję o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.

Z uzasadnienia projektu ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym wynika, że zmiany od 2013 r. wynikają z z  konieczności skorygowania odesłań w związku ze zmianami wprowadzanymi w  ustawie o VAT. Chodzi o art. 86a i art. 88a ustawy o VAT.  Przepisy przejściowe (art. 7 nowelizacji) zostały dodane w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych co do zakresu odesłania zawartego w  zmienianych regulacjach w stosunku do normy przejściowej zawartej w art. 3 i 4 projektu tej nowelizacji.

Na koniec warto zasygnalizować, że trwają prace nad nowelizacją ustawy o VAT, które dotyczą omawianych przepisów. Wynika z nich m.in., że art. 7 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym będzie stosowany do końca 2013 r.

Autor jest doradcą podatkowym prowadzącym własną kancelarię podatkową w Warszawie