Tak orzekł NSA 19 kwietnia 2012 r. (I FSK 1121/11).
W 2007 r. spółka rozliczyła usługi projektowe galerii handlowej, które wykonała na rzecz brytyjskiego kontrahenta. Zostały one udokumentowane fakturami VAT, w których w pozycji „wartość VAT” wskazano „nie dotyczy”. W ocenie spółki, kontrahent nie był zobligowany do zapłaty podatku, ponieważ otrzymane faktury wskazywały, że wartość, jaką powinien zapłacić obejmuje już podatek od wartości dodanej.
Usługa składała się z projektu, który został przez zamawiającego wykorzystany przy budowie galerii w Polsce oraz centrów handlowych powstających na terenie Unii Europejskiej. Częścią projektu było opracowanie planistyczne, które dotyczyło obiektów bez wskazania konkretnej lokalizacji, choć stanowiło analizę polskiego prawa budowlanego. W związku z tym spółka uznała, że usługi nie były związane z nieruchomością, a tym samym powinny być opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy o VAT, w miejscu siedziby nabywcy.
Organ nie zgodził się z tym i wydał decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego. W jego ocenie spółka wykonała kompleksową usługę projektową związaną z określonym obiektem. Nie można wyodrębnić części niezwiązanej z galerią. W związku z tym całość usługi powinna być opodatkowana zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, czyli w miejscu położenia nieruchomości.
WSA w całości podzielił stanowisko organu, a NSA uznał zarzuty skargi kasacyjnej za bezzasadne. Sąd podkreślił, że VAT jest podatkiem sformalizowanym, a więc skoro faktury dotyczące wykonania projektu dotyczyły galerii handlowej, to należy uznać, że ta usługa była nierozerwalnie związana z nieruchomością. Zastosowanie ma więc przepis szczególny, tj. art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, który łączy miejsce świadczenia usługi z położeniem nieruchomości, której usługa dotyczy.
—Anna Król współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Anna Wibig doradca podatkowy, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Anna Wibig doradca podatkowy,menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Przedmiotem sporu było ustalenie miejsca świadczenia usług projektowych wykonanych przez spółkę na rzecz brytyjskiego kontrahenta, tzn. ustalenie, czy jest to miejsce, gdzie nabywca posiada siedzibę, czy miejsce położenia nieruchomości.
Kwestia ta została rozstrzygnięta przez NSA według brzmienia ustawy o VAT jeszcze sprzed nowelizacji przepisów o ustalaniu miejscu świadczenia usług, która weszła w życie 1 stycznia 2010 r.
Niemniej wnioski wynikające z tego wyroku pozostają aktualne również w obowiązującym stanie prawnym. Nowe przepisy utrzymały bowiem szczególne zasady opodatkowania usług związanych z nieruchomościami, w tym m.in. usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego.
Nie są one opodatkowane tam, gdzie nabywca ma swoją siedzibę bądź stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego usługa została wyświadczona, lecz w miejscu położenia nieruchomości. Wprowadzenie takiego rozwiązania ma zapewnić realizację podstawowej zasady wspólnego systemu VAT, jaką jest opodatkowanie transakcji w miejscu faktycznej konsumpcji towaru lub usługi.Aby ustalić miejsce świadczenia usług projektowych, należy przeanalizować, czy dotyczą one konkretnej nieruchomości, czy też mogą być wykorzystane dla wielu lokalizacji, obiektów.
W omawianej sprawie podatnik próbował argumentować, że co prawda prace zostały wykonane w celu przebudowy konkretnej nieruchomości, jednak spółka zbyła prawa autorskie do wykorzystania projektu również w innych centrach handlowych na terenie UE. Zdaniem sądu to, że opracowanie mogło mieć zastosowanie w innych centrach handlowych, po dostosowaniu do przepisów obowiązujących w innym państwie członkowskim, nie ma wpływu na to, że spółka stworzyła projekty dla konkretnej nieruchomości.
W konsekwencji wykonane przez nią usługi powinny być uznane za związane z nieruchomością i opodatkowane tam, gdzie nieruchomość się znajduje.Należy wskazać, że to niejedyny przypadek, kiedy ustalenie, czy dana usługa jest związana z nieruchomością czy nie, przysparza sporo wątpliwości.
Nie tak dawno NSA zadał pytanie prejudycjalne do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie kompleksowych usług magazynowych. Ustalenie miejsca świadczenia w przypadku tego rodzaju usług przysparza problemów podatnikom w całej UE.
