Kwestia dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) i korzystania z prawa do zastosowania do niej zerowej stawki VAT była częstym powodem sporów przedsiębiorców z organami podatkowymi.

Te stały na stanowisku, że stawkę zerową można przyjąć wyłącznie wtedy, gdy podatnik ma wszystkie dokumenty, o których mowa w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT, czyli:

- dokumenty przewozowe, z  których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia,

- kopię faktury,

- specyfikację poszczególnych sztuk ładunku.

Inne, tzw. dokumenty pomocnicze, których przykładowy katalog zawarto w art. 42 ust. 12 ustawy o VAT, mogły być, zdaniem fiskusa, wykorzystywane jedynie wtedy, gdy dokumenty podstawowe nie potwierdzały jednoznacznie dostarczenia towarów do unijnego kontrahenta. Innymi słowy, aby zastosować zerową stawkę, należało mieć fakturę ze specyfikacją i dokument przewozowy (najczęściej tzw. CMR).

Podatnicy natomiast uważali, że zerowa stawka VAT może być stosowana także wtedy, gdy mają „tylko” fakturę, w której zawarto specyfikację towaru, oraz informację od kontrahenta np. w formie e-maila czy innej korespondencji, że towar do niego dotarł.

Korzystne orzecznictwo

Przykładem sporu w tym zakresie może być sprawa rozstrzygnięta przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie korzystnym dla podatnika wyrokiem z 27 września 2007 (III SA/Wa 1210/07).

Sąd uznał, że jeżeli podatnik nie jest w stanie zgromadzić dokumentów wymienionych w katalogu podstawowym, powinien mieć prawo do zastosowania dowodów pomocniczych, określonych w  art. 42 ust. 11 ustawy o VAT.

Zdaniem sądu nie ma również podstaw do odmawiania mocy dowodowej dokumentowi w  formie elektronicznej lub przesłanemu faksem. Za tą formą dokumentowania WSA w Warszawie opowiedział się także w wyroku z 12 lutego 2009 (III SA/Wa  1909/ 08).

To stanowisko potwierdzone zostało w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 października 2010 (I FPS  1/10).

Czytamy w niej, że w świetle art. 42 ust. 1, 3 i 11 ustawy o VAT dla zastosowania stawki zero proc. przy WDT wystarczające jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, uzupełnione dokumentami wskazanymi w  art. 42 ust. 11 ustawy, o ile łącznie potwierdzają one fakt wywiezienia i dostarczenia towarów.

Co więcej, NSA zwrócił uwagę także na to, że prawo do zerowej stawki może być potwierdzone także za pomocą innych dowodów w formie dokumentów, o których mowa w art. 180 § 1 ordynacji podatkowej.

Takie stanowisko NSA miało niebagatelny wpływ na treść interpretacji wydawanych przez organy podatkowe w imieniu ministra finansów (więcej o uchwale NSA w artykule Stawka zerowa możliwa bez listu przewozowego).

Wystarczy przelew...

Możemy w nich przeczytać, że wystarczającym dowodem, oprócz kopii faktury, jest dokument potwierdzający zapłatę za towar (przelew bankowy lub kompensata) z przywołaniem numeru tej faktury i kwotą płatności zgodną z fakturą.

Stwierdziła tak Izba Skarbowa w Poznaniu, w interpretacji z 2 marca 2011 (ILPP4/443-5/11-2/ EWW).

Jeśli jednak na przelewie nie powołano konkretnego numeru faktury lub kwota przelewu jest różna od kwoty wskazanej na kopii faktury, wówczas nie może on być uznany za dowód pomocniczy (tak wynika z innej interpretacji tej izby z 2 marca 2011, ILPP4/443-5/ 11-4/EWW).

Nadal zdarzają się jednak mniej korzystne stanowiska.

Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 4 lutego 2011 (IPPP3/443-1070/10-4/MPe)

uznała, że sama zapłata za towar nie jest wystarczającym dowodem, że towar został wywieziony i dostarczony do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego.

W takiej sytuacji nie wystarcza też to, że podatnik dysponował dokumentem przewozowym potwierdzającym odbiór towaru przez spedytora.

...lub e-mail

W sprawie rozpatrywanej przez Izbę Skarbową w Poznaniu w interpretacji z 1 marca 2011 (LPP4/443-7/11-3/ EWW) spółka wskazała, że jako dowód wykonania dostawy ma kopię faktury VAT, zawierającą specyfikację towarów, oraz otrzymaną od kontrahenta drogą e-mailową w formacie PDF kopię podpisanego listu przewozowego wraz z potwierdzeniem w treści wiadomości elektronicznej, że otrzymał on towar.

Zaznaczyła, że dokumenty przesyłane drogą elektroniczną nie zostały opatrzone podpisem elektronicznym. Przesyłane są w formie plików załączonych do zwykłych wiadomości e-mail. Taki sposób dokumentowania prawa do  zerowej stawki spotkał się z aprobatą izby.

Korespondencja handlowa została uznana za wystarczający dowód także w interpretacjach Izby Skarbowej w Katowicach z 8 lutego 2011 (IBPP3/443-169/11/PK) oraz Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 grudnia 2010 (ITPP2/443-952c/ 10/MD).

W tej ostatniej podatnik wskazywał, że w każdym przypadku ma potwierdzenie zapłaty za dostarczone towary i korespondencję handlową z nabywcą, w tym jego zamówienie, w których zawarte są ustalenia, że kontrahenci dokonują zapłaty za towary dopiero po  ich otrzymaniu w kraju członkowskim kontrahenta.

Izba zgodziła się, że dokument w  formie elektronicznej, potwierdzający doręczenie przesyłki, na którym znajduje się podpis osoby przyjmującej towar w imieniu nabywcy (mimo że brak pieczątki nabywcy i dokument ten nie jest podpisany przez przewoźnika) także uprawnia do zastosowania stawki zero proc.

Dowodem także oświadczenie

Z kolei Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 16 lutego 2011 (ILPP2/443-1899/ 10-4/EWW) zajmowała się przypadkiem podatnika, który wskazał, że towary będące przedmiotem dostawy będą transportowane przez przewoźnika do centrów dystrybucyjnych wskazanych przez  nabywcę (do używania których nabywca będzie posiadał tytuł prawny).

Zasadą ma być posiadanie podpisanych przez przewoźnika dokumentów przewozowych przy odbiorze towaru. Gdyby jednak na moment składania deklaracji podatnik nie dysponował tymi dokumentami, zamierza zwracać się do przewoźnika o wydanie dokumentu zastępczego.

W takiej sytuacji spedytor będzie składał oświadczenie, że towary zostały faktycznie dostarczone do miejsca przesyłki. Podatnik założył także, że dokument zastępczy mógłby być wystawiany zbiorczo do wielu WDT wykonanych we wskazanym w tym dokumencie okresie. Taki sposób dokumentacji również uznano za prawidłowy.

Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 1 stycznia  2011 (IPPP3/443-1024/10-2/KC)

dopuściła też jako dowód wydruk informacji podawanych przez przewoźnika na stronie internetowej, w   opcji śledzenia przesyłki, potwierdzających, że została ona doręczona nabywcy bądź wskazanemu przez nabywcę odbiorcy.

Przywołane wyżej interpretacje wskazują, że wskutek uchwały NSA oraz licznych wyroków sądów administracyjnych stanowisko fiskusa w  sprawie dokumentowania prawa do zerowej stawki dla WDT stało się bardziej przychylne podatnikom niż jeszcze dwa, trzy lata temu.

Autorka jest doradcą podatkowym w Grant Thornton Frąckowiak

Czytaj też artykuły:

Zobacz więcej w serwisie:

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów