Sytuacje, w których pracodawca jako płatnik uiścił fiskusowi podatek nienależnie lub w wysokości wyżej niż należna, nie należą do rzadkości. Może się tak zdarzyć np., gdy pracodawca błędnie uzna, iż świadczenie na rzecz pracownika podlega opodatkowaniu, czy zastosuje zawyżoną stawkę podatku.

Powstaje wtedy pytanie, kto powinien zwrócić się z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty – czy powinien to zrobić pracodawca (płatnik), czy też pracownik (podatnik)? Niestety, regulacja prawna w tym zakresie jest niejednoznaczna.

[srodtytul]Regulacja nie do końca precyzyjna [/srodtytul]

Podstawowym źródłem wątpliwości jest art. 75 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?id=176376]ordynacji podatkowej[/link]. W jego § 1 ustawodawca wskazuje, że prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty przysługuje podatnikowi, natomiast w § 2 dodaje, iż uprawnienie to przysługuje również płatnikowi (m.in. w sytuacji, gdy w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od podatku pobranego).

Czy zatem intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do żądania zwrotu tej samej nadpłaty zarówno płatnikowi, jak i podatnikowi? Wydaje się, że nie.

Pomocne przy rozstrzygnięciu, któremu z podmiotów przysługuje prawo do zwrócenia się z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, może być kryterium „uszczuplenia majątkowego” – z żądaniem stwierdzenia nadpłaty powinien wystąpić ten podmiot, u którego powstał uszczerbek majątkowy.

Jeżeli płatnik wpłacił nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej podatek uprzednio pobrany od podatnika, uszczuplenie powstaje w majątku podatnika, jeżeli natomiast płatnik nie pobrał podatku od podatnika, ale sam wpłacił podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, uszczuplenie dotyczy majątku płatnika.

Podobne stanowisko zajmują organy podatkowe, m.in. [b]dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 25 września 2008 r. (ILPB1/415-456/08-5/AMN).[/b]

[srodtytul]Różne sytuacje [/srodtytul]

Ustalenie, który podmiot może wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, wymaga dokładnej analizy stanu faktycznego. Jeżeli pracodawca pobiera od pracownika (i wpłaca) podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej (np. na skutek zastosowania zawyżonej stawki podatku), wydaje się, iż prawo do żądania zwrotu nadpłaty powinno przysługiwać pracownikowi.

W sytuacji gdy pracodawca pobiera od pracownika podatek we właściwej wysokości, ale wpłaca podatek w wysokości wyższej aniżeli pobrana od pracownika (np. w konsekwencji błędu przy dokonywaniu przelewu), wydaje się, że prawo do żądania zwrotu nadpłaty powinno przysługiwać pracodawcy.

Również w sytuacji, gdy pracodawca nie pobiera podatku od pracownika, ale sam wpłaca podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej (np. ze względu na błędne ubruttowienie nieodpłatnego świadczenia), wydaje się, że prawo do żądania zwrotu nadpłaty powinno przysługiwać pracodawcy.

[i]Autorka jest doradcą podatkowym w Sendero Tax & Legal[/i]