Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę jawną czy komandytową przestało być podatkowo neutralne z chwilą wprowadzenia od 1 stycznia 2009 r. do ustaw o PIT i o CIT przepisów, w myśl których dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest wartość niepodzielonych zysków w spółkach kapitałowych w razie ich przekształcenia w spółki osobowe (art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy o PIT oraz art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT).

[srodtytul]Podatek od przekształcenia[/srodtytul]

Ogłoszenie tej zmiany było motorem wielu przekształceń spółek pod koniec ubiegłego roku. Sporządzając w formie aktu notarialnego umowy spółki osobowej (w związku z przekształceniem spółki z o.o.), notariusze pobierali często podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 0,5 proc. podstawy opodatkowania (wartości wkładów wspólników). Działali tak dla bezpieczeństwa podatkowego, z uwagi na niejasne brzmienie przepisów.

Praktyka pobierania PCC w związku z przekształceniem spółki kapitałowej w spółkę osobową jest zresztą nadal powszechna. Nie zawsze jednak przy takim przekształceniu podatek powinien być pobierany.

[srodtytul]Co wynika z przepisów[/srodtytul]

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k oraz ust. 2 i 3 ustawy o PCC (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia br.) opodatkowaniu tym podatkiem podlega umowa spółki lub jej zmiana, o ile w jej wyniku wystąpi podwyższenie podstawy opodatkowania PCC. W myśl art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC za zmianę umowy spółki uważa się „przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego”. Przepisy regulujące zasady opodatkowania PCC przekształcenia spółki kapitałowej w osobową obowiązujące do końca 2008 r. były niemal identyczne: zmiana w tym zakresie miała jedynie charakter precyzujący i polegała na dodaniu określenia „osobowa”.

Moim zdaniem wynika z nich jednoznacznie, że opodatkowane może być jedynie takie przekształcenie, które związane jest z wniesieniem dodatkowych wkładów przez wspólników spółki. [b]Zauważyła to także Izba Skarbowa w Warszawie, która w interpretacji z 18 kwietnia 2008 r. (IPPB2/436-17/08-2/MZ) [/b]stwierdziła, że „nie wszystkie formy transformacji będą prowadzić do zwiększenia majątku spółki lub podwyższenia kapitału zakładowego. Nie dochodzi do zwiększenia majątku lub podwyższenia kapitału w rezultacie przekształcenia, jeżeli nie jest ono połączone z wniesieniem dodatkowych (lub podwyższeniem istniejących) wkładów”.

[srodtytul]Niejednolite stanowisko urzędów[/srodtytul]

[b]Nie podlega więc opodatkowaniu takie przekształcenie, w wyniku którego majątek spółki osobowej powstanie wyłącznie z majątku przekształcanej spółki kapitałowej. Będzie tak, gdy w trakcie przekształcenia wspólnicy nie wnoszą dodatkowych wkładów.[/b]

Niestety, niektóre organy podatkowe wywodzą istnienie obowiązku podatkowego nawet w takich sytuacjach. Przykładowo [b]w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 kwietnia 2008 r. (IBPB2/ 436-13/08/MZ) [/b]czytamy: „jeżeli w wyniku przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę jawną kapitał podstawowy spółki jawnej zwiększył się w stosunku do kapitału zakładowego spółki z o.o. (zwiększyła się wartość wkładów w spółce jawnej w stosunku do udziałów w spółce z o.o.), to zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego dokonanie tej czynności powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych”.

Ironizując, można powiedzieć, że przekształcenie spółki kapitałowej w osobową w Warszawie nie podlega PCC, w Bydgoszczy natomiast podatek musi być pobrany. Oczywiście skutki podatkowe transakcji powinny być jednakowe dla wszystkich podatników, bez względu na miejsce ich siedziby. Trudno też dziwić się notariuszom pobierającym PCC od przekształcenia. Są oni bowiem zdezorientowani przez rozbieżne stanowiska organów podatkowych.

Warte rozważenia jest, aby przy okazji kolejnej nowelizacji ustawy o PCC ustawodawca doprecyzował odpowiednie przepisy w sposób, który nie pozostawiałby wątpliwości organom podatkowym.

[ramka][b]Można ubiegać się o zwrot nadpłaty[/b]

Art. 75 § 1 ordynacji podatkowej umożliwia podatnikom ubieganie się o stwierdzenie i zwrot nadpłaty podatku pobranego nienależnie przez płatnika (np. notariusza).

Należy w tym celu złożyć wniosek o stwierdzenie i zwrot nadpłaty do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Jeśli rozstrzygnięcie będzie niekorzystne, podatnikom przysługuje możliwość złożenia odwołania do dyrektora izby skarbowej. Przy prawidłowo sporządzonym wniosku spółki mają duże szanse na uzyskanie zwrotu podatku nadpłaconego przy przekształceniu. [/ramka]

[i]Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w spółce doradztwa podatkowego Piekielnik i Partnerzy we Wrocławiu[/i]