Zgodnie z art. 29 ust. 1 i 4 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót – kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o VAT należny. Obejmuje ona całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont).

Instrumenty wspierania sprzedaży mogą być przyznawane przed lub po sprzedaży i wystawieniu faktury VAT, w której określono wielkość obrotu w pierwotnej wysokości. Do preferencji przyznanych przed ustaleniem ceny ma zastosowanie art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. Zmniejszają one bowiem samą cenę, a tym samym kwotę należną. Ponieważ kwotą należną z tytułu sprzedaży jest kwota żądana od nabywcy pomniejszona już o rabat, nie ma obowiązku wykazywać go na fakturze VAT. W drugim przypadku ma natomiast zastosowanie art. 29 ust. 4 ustawy VAT. Rabat udzielony po wystawieniu faktury VAT musi być udokumentowany fakturą korygującą, dobrze też, jeśli potwierdza go umowa (aneks do umowy). Warto też pamiętać o kontrowersjach związanych z obowiązkiem otrzymania przez sprzedawcę potwierdzenia odbioru faktury korygującej (pisaliśmy o tym w artykule "Obniżka VAT nawet bez potwierdzenia odbioru korekty i 1 września br.).

Duże kontrowersje budzi kwestia opodatkowania VAT premii pieniężnych. Według stanowiska Ministerstwa Finansów, wyrażonego w interpretacji z 30 grudnia 2004 r. (PP3-812-1222/2004/AP/4026), premia pieniężna związana z konkretną dostawą powinna być traktowana jak rabat, pomniejszający jej wartość (cenę). Premie pieniężne niezwiązane z konkretną dostawą stanowią natomiast wynagrodzenie za świadczone usługi, polegające na określonych zachowaniach wynagradzanych podmiotów. W takim wypadku podlegają one opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zobowiązanym do opodatkowania czynności oraz wystawienia faktury VAT będzie kupujący, gdyż to on świadczy usługę. Interpretacja Ministerstwa Finansów wywołuje jednak duże wątpliwości (patrz ramka).

Nagroda rzeczowa dla klienta zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT może być uznana za darowiznę zrównaną z dostawą towarów. Aby podlegała opodatkowaniu, muszą być jednak spełnione dwa warunki:

- podatnik przekazał towary na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem (patrz ramka),

- przysługiwało mu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy zakupie tych towarów (w całości lub w części).

Autor jest pracownikiem Izby Skarbowej w Krakowie

Z orzeczeń sądowych wynika, że premie pieniężne za osiągnięcie określonego poziomu zakupów nie są obciążone VAT. Można tu powołać np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 lutego 2007 r. (I FSK 94/06) oraz z 28 sierpnia 2007 r. (I FSK 1109/06), a także orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 lutego 2008 r. (III SA/Wa 1967/07) oraz w Gliwicach z 20 lutego 2008 r. (III SA/Gl 1571/07). Sądy konsekwentnie podkreślają, że osiągnięcie określonego poziomu obrotów przez nabywcę towarów nie jest usługą. Natomiast premia wypłacona przez sprzedawcę nie jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach: "Musisz opodatkować usługę, nawet jeśli nic nie zarobiłeś" , "Przedsiębiorca nie przyzna sobie ryczałtu", "Bonusy za zakupy bez VAT" i "Duże zakupy to nie usługa, premia powinna więc być bez VAT".

Sądy przyznają także rację podatnikom, którzy twierdzą, że gadżety dodawane do zakupów i nagrody dla klientów to towary przekazywane na promocję firmy i jako takie nie powinny być opodatkowane. Przykłady to wyroki: NSA z 13 maja 2008 r. (I FSK 600/07), WSA w Warszawie z 20 sierpnia 2008 r. (III SA/Wa 539/08), WSA w Szczecinie z 29 maja 2008 r. (I SA/ Sz 52/08), WSA we Wrocławiu z 20 maja 2008 r. (I SA/ Wr 126/08).

-wp