Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 9 lipca 2008 r. (VIII SA/Wa 119/08).
Określając podstawę opodatkowania dla celów VAT, spółka uwzględniła stratę z tytułu organizacji imprezy turystycznej, co skutkowało zmniejszeniem kwoty podatku należnego. Urząd skarbowy zakwestionował to rozliczenie, wskazując, że art. 119 ustawy o VAT nie przewiduje możliwości uwzględnienia tzw. marży ujemnej przy obliczaniu zobowiązania podatkowego. Spółka odwołała się do izby skarbowej, która stwierdziła, że nie ma możliwości uwzględnienia w rozliczeniach VAT straty z tytułu świadczenia usług turystyki. Zdaniem organu jeżeli w wyniku obliczeń zostanie określona ujemna kwota marży z tytułu świadczenia tych usług, to należy uznać, że marża nie wystąpiła. Podatnik nie może domagać się zwrotu VAT od poniesionej straty.
Spółka wniosła na tę decyzję skargę do WSA w Warszawie. Argumentowała, że obliczając zobowiązanie podatkowe na zasadach marży, należy także respektować ogólne zasady VAT, w tym zasadę neutralności.
Sąd uchylił zaskarżoną decyzję, wskazując, że z ustawy o VAT oraz dyrektywy 112 nie wynika zakaz uwzględnienia tzw. marży ujemnej. Mając na względzie zasadę neutralności VAT, należy przyjąć, że istnieje możliwość pomniejszania podstawy opodatkowania o rzeczywistą stratę wynikającą z rozliczenia dokonanego zgodnie z art. 119 ustawy o VAT. Pozbawienie podatnika możliwości uwzględniania ujemnej kwoty marży stanowi obciążenie go zawartym w cenie nabywanych towarów i usług podatkiem, który powinien płacić ostateczny konsument usług turystyki.
Sąd potwierdził ponadto, że faktury korygujące dotyczące nabywanych dla turystów usług nie powodują konieczności wstecznej korekty wcześniej ustalonej marży i mogą być ujmowane w rozliczeniach na bieżąco.
Stanowisko zaprezentowane przez sąd jest korzystne dla podatników i opiera się na definicji marży zawartej w art. 119 ust. 2 ustawy o VAT. Warto jednak zwrócić uwagę na możliwe praktyczne skutki takiego rozstrzygnięcia. Możliwość uwzględnienia w rozliczeniach tzw. marży ujemnej może powodować, że podatnik w niektórych przypadkach faktycznie zmniejszy swoje zobowiązanie bądź otrzyma zwrot VAT, którego ciężar nie został przez nikogo z uczestników obrotu gospodarczego poniesiony. W szczególności sytuacja taka może wystąpić, gdy przedsiębiorca świadczący usługi turystyki nabędzie usługę opodatkowaną stawką obniżoną, a następnie sprzeda ją w ramach usługi turystycznej klientowi z odpowiednio dużą stratą. W takim wypadku podatek VAT obliczony od „marży ujemnej” może przewyższać podatek naliczony zawarty w cenie kupowanych usług. Wydaje się wątpliwe, by zasada neutralności sięgała tak daleko, że pozwalałaby pomniejszyć zobowiązanie podatkowe w VAT w stopniu przekraczającym faktyczne obciążenie podatnika z tego tytułu (tak wynika np. z uzasadnienia wyroku ETS C-317/94 Elida Gibbs Ltd.).
Ważną dla podatników konsekwencją wyroku jest potwierdzenie, że faktury korygujące dotyczące nabywanych dla turystów usług nie powodują konieczności wstecznej korekty wcześniej ustalonej marży i mogą być ujmowane w rozliczeniach na bieżąco. Wynikające z takiego stanowiska wystąpienie w deklaracji podatkowej ujemnej kwoty podatku do zapłaty należy odróżnić od omówionej powyżej możliwości uwzględnienia w deklaracji „marży ujemnej”. Niewątpliwie możliwość rozliczenia ujemnego podatku do zapłaty nie będzie budziła większych wątpliwości z punktu widzenia przepisów podatkowych.
Korzystna dla podatników argumentacja zawarta w orzeczeniu może mieć znaczenie dla stanowiska organów podatkowych w kwestii ujęcia korekty np. przy refakturowaniu usług, gdzie podobnie jak w powyższym wypadku ustalenie przez refakturującego podstawy opodatkowania często możliwe jest dopiero z chwilą otrzymania faktury od faktycznego wykonawcy usługi, a późniejsza korekta faktury wystawionej przez wykonawcę rodzi konieczność korekty refaktury.
Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
