Problem polega jednak na tym, że przedsiębiorca może odwołać się tylko od decyzji urzędu skarbowego. Nie przysługują mu żadne środki odwoławcze od postanowienia władz samorządowych (chodzi o zgodę gminy lub jej brak). Dlaczego tak się dzieje? Wyjaśnione jest to w odpowiedzi ministra finansów na interpelację poselską nr 2755 z 20 maja 2008 r. (AP13/0602/14/ARX/08/MB7-5470).
Art. 67a ordynacji podatkowej (op) mówi, że organ podatkowy – na wniosek podatnika – w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć jego zapłatę na raty,
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Organem właściwym do podejmowania decyzji o ulgach w spłacie zobowiązań podatkowych jest organ podatkowy pierwszej instancji. Art. 18 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego mówi, że do udzielania ulg podatkowych stosowane powinny być przepisy op. Ta w art. 209 mówi, że jeśli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ, w tym wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie, decyzja wydawana jest po zajęciu stanowiska przez ten organ. Organy podatkowe w zakresie udzielania ulg powinny współdecydować. Jak to wygląda w praktyce?
Uprawnienie do odraczania, umarzania i rozkładania na raty podatków będących w całości dochodem jednostek samorządu terytorialnego (gmin), a pobieranych przez urzędy skarbowe (chodzi o PCC, podatek od spadków i darowizn oraz kartę podatkową), należy do naczelnika urzędu skarbowego. Aby jednak mógł on udzielić ulgi, konieczna jest zgoda przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta). Wydawana jest ona w formie postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie. W postanowieniu tym bowiem wójt, burmistrz lub prezydent miasta jedynie zajmuje stanowisko (wyraża zgodę lub jej odmawia). Nie rozstrzyga natomiast w sprawie udzielenia ulgi.
Przedsiębiorca może odwołać się jedynie od decyzji naczelnika urzędu skarbowego najpierw do izby skarbowej, a potem również do sądu administracyjnego. Nie ma natomiast możliwości składania zażalenia na postanowienie przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego. Ma to uzasadnienie w wynikającej z op zasadzie szybkości postępowania. „Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Dopuszczenie możliwości wnoszenia zażalenia na postanowienie przewodniczącego zarządu w sprawie stosowania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych skutkowałoby (…) rozstrzyganiem tej samej sprawy przez dwa organy, w dwóch odrębnych postępowaniach. Takie rozwiązanie wydłużałoby znacznie termin załatwienia wniosku o udzielenie ulgi, co godziłoby w interesy podatnika” – czytamy w odpowiedzi na interpelację.
