Koszty: degresywna metoda amortyzacji

Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa uregulowana w art. 16i ust. 1 ustawy o CIT i art. 22i ust. 1 ustawy o PIT. Podatnik ma jednak do wyboru inne metody amortyzacji, za pomocą których możliwe jest szybsze zamortyzowanie środków trwałych. Jedną z nich jest metoda degresywna, nazywana też degresywno-liniową. Regulują ją art. 16k ust. 1 – 3 ustawy o CIT i art. 22k ust. 1 – 3 ustawy o PIT. O tym, czy ją zastosować, podatnik musi samodzielnie zdecydować przed rozpoczęciem amortyzacji danego środka trwałego (zob. art. 16h ust. 2 ustawy o CIT i art. 22h ust. 2 ustawy o PIT).

Czytaj także: Raz wybranej metody amortyzacji nie można później zmienić

Na czym polega

Metoda degresywna może dotyczyć maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Polega ona na tym, że:

- odpisy amortyzacyjne w pierwszym roku podatkowym używania środka trwałego są naliczane od jego wartości początkowej przy zastosowaniu stawek z wykazu stawek amortyzacyjnych, ale podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0;

- w następnych latach podatkowych amortyzacja jest naliczana od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat używania środka trwałego;

- począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, dalsze odpisy naliczane są metodą liniową.

Ponieważ przejście z metody degresywnej na liniową może nastąpić tylko z początkiem roku podatkowego, dlatego przed rozpoczęciem każdego roku podatkowego należy pamiętać, aby porównać łączną kwotę odpisów amortyzacyjnych za nadchodzący rok obliczoną przy zastosowaniu obu metod.

Krok po kroku

1. W pierwszej kolejności należy ustalić wartość początkową środka trwałego zgodnie z art. 16g ustawy o CIT albo art. 22g ustawy o PIT, a także roczną stawkę amortyzacyjną dla danego środka trwałego zgodną z wykazem.

2. Następnie właściwą stawkę ustawową trzeba pomnożyć przez współczynnik nie wyższy niż 2,0. Podatnik samodzielnie określa współczynnik, o jaki podwyższy ustawową stawkę amortyzacji. Ustawodawca zastrzegł jedynie górny limit. Raz wybranego współczynnika nie można zmienić (interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 kwietnia 2009 r., ILPB1/415-130/09-2/AG).

3. W pierwszym roku amortyzacji odpisy amortyzacyjne dokonywane są od wartości początkowej przy zastosowaniu stawki ustawowej pomnożonej przez wybrany współczynnik.

4. W drugim i kolejnych latach podatkowych odpisy amortyzacyjne naliczane są według stawki ustawowej pomnożonej przez wybrany współczynnik, jednak podstawa ich naliczania ulega zmniejszeniu. Jest nią bowiem wartość początkową pomniejszona o dokonane w poprzednich latach odpisy amortyzacyjne.

5. W roku podatkowym, w którym roczna kwota amortyzacji według metody degresywnej byłaby niższa od obliczonej za pomocą metody liniowej, odpisy są naliczane metodą liniową - przy zastosowaniu stawki z wykazu, od „wyjściowej" wartości początkowej środka trwałego (niepomniejszanej o dokonane w poprzednich latach odpisy amortyzacyjne).

6. Tę liniową metodę należy kontynuować aż do pełnego zamortyzowania środka trwałego.

Przykład

Spółka z o.o. A zajmująca się przewozem osób wprowadziła w grudniu 2017 r. do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zakupiony autobus o wartości początkowej 100 000 zł. Rokiem podatkowym A jest rok kalendarzowy. Spółka postanowiła amortyzować autobus metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 2,0.

Zgodnie z wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych autobusy mogą być amortyzowane przy zastosowaniu stawki 20 proc. Roczna stawka amortyzacyjna obliczona przy zastosowaniu wybranego przez spółkę A współczynnika 2,0 wyniesie 40 proc. (20 proc. x 2,0).

Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu metody liniowej wyniosłaby 20 000 zł (100 000 zł x 20 proc.). Kwota ta jest wielkością porównawczą pozwalającą na określenie roku podatkowego, od którego A zobowiązana będzie przejść na metodę liniową (przy założeniu, że w tym czasie, np. z powodu ulepszeń, nie zmieni się wartość początkowa autobusu).

Roczne kwoty amortyzacji przy zastosowaniu metody degresywnej i wybranej 40-proc. stawki wyniosą:

I rok amortyzacji (2018)

- podstawa naliczania odpisów (wartość początkowa): 100 000 zł

- roczna kwota odpisów 40 000 zł (100 000 zł x 40 proc.)

II rok amortyzacji (2019)

- podstawa naliczania odpisów (wartość początkowa pomniejszona o dokonane w 2018 r. odpisy amortyzacyjne): 60 000 zł (100 000 zł – 40 000 zł)

- roczna kwota odpisów amortyzacyjnych 24 000 zł (60 000 zł x 40 proc.)

III rok amortyzacji (2020)

- podstawa naliczania odpisów (wartość początkowa pomniejszona o dokonane w latach 2018 i 2019 odpisy amortyzacyjne): 36 000 zł (100 000 zł – 40 000 zł – 24 000 zł)

- roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 14 400 zł (36 000 zł x 40 proc.)

Ponieważ w trzecim roku amortyzacji roczna kwota odpisów amortyzacyjnych obliczona przy zastosowaniu metody degresywnej (14 400 zł) byłaby niższa od obliczonej metodą liniową (20 000 zł), od początku 2020 r. spółka A przejdzie na metodę liniową.

Porównanie na początku roku podatkowego

Przejście z metody degresywnej na metodę liniową ma miejsce zawsze z początkiem roku podatkowego. Z tego powodu przed rozpoczęciem każdego roku podatkowego należy pamiętać, aby porównać łączną kwotę odpisów amortyzacyjnych za nadchodzący rok podatkowy obliczoną przy zastosowaniu metody degresywnej i liniowej.

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna:

art. 16k ust. 1-3 ustawy o z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1036 ze zm.)

art. 22k ust. 1-3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1509 ze zm.)