Ponad jedna trzecia badanych firm przyznaje, że w ciągu ostatnich 24 miesięcy padła ofiarą nadużyć. 22 proc. przedsiębiorstw straciło od 400 tys. do 4 mln zł, a kolejne 22 proc. zanotowało stratę powyżej 4 mln zł – informuje raport PwC.
Jak pokazują badania, dla przedsiębiorców pokrzywdzonych przestępstwem najważniejsza nie jest kara dla sprawcy. Właścicielom i zarządcom najbardziej zależy na naprawieniu szkody wywołanej przestępstwem. Przedsiębiorcy, którzy chcą odzyskać pieniądze, mogą spróbować porozumieć się ze sprawcą przestępstwa. Jeśli ten naprawi wyrządzoną przez siebie szkodę, to przedstawiciel firmy będzie mógł złożyć wniosek o umorzenie postępowania. Dzięki temu sprawca uniknie kary i adnotacji o karalności. Taka adnotacja może być dotkliwa, bo często uniemożliwia zasiadanie we władzach spółek. Zamyka też możliwość ubiegania się o zamówienia publiczne.
Możliwości szybkiego odzyskania pieniędzy przez pokrzywdzonego przestępstwem przedsiębiorcę przewiduje art. 59a k.k. Zgodnie z nim, jeżeli sprawca przestępstwa pojednał się z pokrzywdzonym, w szczególności w wyniku mediacji, i naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie, to pokrzywdzony może złożyć wniosek o umorzenie postępowania. W takiej sytuacji – co do zasady – organ prowadzący postępowanie będzie zmuszony do umorzenia. Nie będzie mógł tego uczynić, jeżeli umorzenie byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary. Nie w każdej sytuacji zajdzie możliwość umorzenia postępowania na wniosek pokrzywdzonego.
Umorzenie będzie możliwe jedynie wówczas, gdy sprawca dopuści się występku zagrożonego karą nieprzekraczającą trzech lat więzienia. Spośród przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu do tej grupy zalicza się zdecydowana większość przestępstw. Jest wśród nich m.in. przestępstwo udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela, doprowadzenia do upadłości lub niewypłacalności firmy, zaspokajania tylko wybranych wierzycieli, wyzysku kontrahenta czy też przestępstwo polegające na zakłócaniu przetargu publicznego. Jeśli sprawca dopuści się przestępstwa przeciwko mieniu, a więc np. ukradnie coś z firmy, to umorzenie postępowania na wniosek pokrzywdzonego będzie możliwe, gdy występek jest zagrożony karą nieprzekraczającą pięciu lat więzienia.
Dla uzyskania umorzenia postępowania ważne jest, by sprawca pojednał się z pokrzywdzonym, naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie. Musi to nastąpić przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej instancji. Do porozumienia pokrzywdzonego ze sprawcą może dojść na etapie postępowania przygotowawczego lub po skierowaniu do sądu aktu oskarżenia, ale przed rozpoczęciem procesu.
Jeżeli sprawca wyrządził szkodę więcej niż jednemu pokrzywdzonemu, to musi pojednać się, naprawić szkodę oraz zadośćuczynić za wyrządzoną krzywdę – w stosunku do wszystkich pokrzywdzonych. Dodatkowo każdy z pokrzywdzonych musi złożyć wniosek o umorzenie postępowania lub przyłączyć się do wniosku złożonego przez jednego z nich.
Z dobrodziejstwa umorzenia na wniosek pokrzywdzonego może skorzystać sprawca, który nie był skazany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy.
Umorzenie postępowania na wniosek pokrzywdzonego nie jest następstwem procesowego stwierdzenia popełnienia czynu zabronionego. Nie dochodzi do przypisania sprawstwa. Umorzenie postępowania – odmiennie niż warunkowe umorzenie postępowania karnego – nie obala zatem chroniącego podejrzanego domniemania niewinności. Z tego powodu decyzję o umorzeniu postępowania na wniosek pokrzywdzonego może podjąć nie tylko sąd, lecz także prokurator.
Autor jest prokuratorem Prokuratury Rejonowej Warszawa-Ochota
podstawa prawna: ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU nr 88, poz. 553 ze zm.)
Rząd chce skończyć z kupowaniem bezkarności
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelizację kodeksu karnego. Przewiduje m.in. usunięcie instytucji tak zwanego umorzenia kompensacyjnego określonego w art. 59a k.k. Jeśli przepisy te wejdą w życie, to pokrzywdzony przestępstwem przedsiębiorca nie będzie mógł wnioskować o umorzenie śledztwa. Nawet gdy sprawca w całości naprawi szkodę. Projekt jest w parlamencie.
