- Wspólnicy spółki z o.o. zamierzają podjąć uchwałę o wniesieniu dopłat. Jak należy ująć skutki tego zdarzenia w księgach rachunkowych? Czy dopłaty podlegają zwrotowi? – pyta czytelnik.
Dopłaty wspólników do kapitału to jedna z możliwości zaopatrzenia spółki z o.o. w dodatkowe środki finansowe. Mogą one być przeznaczone na sfinansowanie bieżącej działalności lub pokrycie strat. To procedura mniej skomplikowana niż podwyższenie kapitału zakładowego. Wnoszący je wspólnicy mogą także szybciej i w mniej sformalizowany sposób odzyskać zainwestowane środki w porównaniu z obniżeniem kapitału zakładowego.
Wniesienie dopłat jest uregulowane w art. 177–179 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Obowiązek wniesienia dopłat powinien wynikać z zapisów umowy spółki. Gdy wspólnicy planują wniesienie dopłat, a umowa spółki tego nie przewiduje, konieczna będzie jej zmiana w tym zakresie. Dopłaty powinny być określane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.
Wspólnicy określają wysokość i termin wniesienia dopłat w uchwale. Za prawidłową realizację postanowień uchwały o wniesieniu dopłat odpowiada zarząd. To on powinien wezwać wspólników do wniesienia kwoty dopłat, określając termin jego wypełnienia. Wspólnik, który nie wniósł dopłaty w określonym terminie, jest zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych. Dopłaty są zwracane wspólnikom, gdy nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Ich zwrot może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki. Zwrot dopłat powinien być przeprowadzony równomiernie wszystkim wspólnikom. Uwaga! Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.
Zapisy w księgach
Dopłaty ujmuje się w księgach rachunkowych w dniu podjęcia uchwały o ich wniesieniu i wykazuje po stronie pasywów bilansu, w kapitałach własnych, w odrębnej pozycji „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników" (art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości; dalej: uor). Uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)".
Na koncie „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników" po stronie „Ma" ujmuje się wartość uchwalonych dopłat, natomiast po stronie „Wn" wykorzystanie dopłat na przykład na pokrycie strat lub zwrot dopłat. Dopłaty nie mają wpływu na wynik finansowy. Są one majątkiem spółki, który zwiększa jej kapitały własne, lecz nie podwyższa kapitału zakładowego. To oznacza, że udziały wspólników w kapitale zakładowym nie ulegają podwyższeniu.
Obowiązki podatkowe
Otrzymane przez spółkę pieniądze są co do zasady przychodem podatkowym. Jednak zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT dopłaty wspólników dokonane zgodnie z odrębnymi przepisami (tzn. k.s.h.) nie są zaliczane do przychodów podatkowych. Podobnie jest ze zwrotem dopłat. Nie są one kosztem podatkowym. Dopłaty nie podlegają również opodatkowaniu VAT.
Wniesienie dopłat wymaga jednak zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek ten powstaje w momencie podjęcia uchwały o wniesieniu dopłat, a podstawą opodatkowania jest wielkość wniesionych dopłat. Stawka PCC wynosi w tym przypadku 0,5 proc. (art. 1 ust. 3 pkt 2, art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy o PCC).
Przykład
Wspólnicy uchwalili wniesienie dopłat do spółki z o.o. w wysokości 1000 zł za jeden udział. Wspólnik I posiada 350 udziałów, wspólnik II 550 udziałów.
Ewidencja księgowa:
1) Podjęcie uchwały o dopłatach do kapitału: 1000 zł x 900 (liczba udziałów) = 900 000 zł
Wn „Rozrachunki z udziałowcem I z tytułu dopłat" 350 000 zł
Wn „Rozrachunki z udziałowcem II z tytułu dopłat" 550 000 zł
Ma „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników" 900 000 zł
2) Naliczenie podatku od czynności cywilnoprawnych 900 000 zł x 0,5 proc. = 4500 zł:
Wn „Podatki i opłaty" 4500 zł
Ma „Rozrachunki publicznoprawne" 4500 zł
3) Zapłata PCC:
Wn „Rozrachunki publicznoprawne" 4500 zł
Ma „Rachunek bankowy" 4500 zł
4) Wniesienie dopłat do kapitału przez udziałowców:
Wn „Rachunek bankowy" 900 000 zł
Ma „Rozrachunki z udziałowcem I z tytułu dopłat" 350 000 zł
Ma „Rozrachunki z udziałowcem II z tytułu dopłat" 550 000 zł
Ewentualne podjęcie uchwały o zwrocie dopłat powinno być ujęte w księgach następująco:
5) Podjęcie uchwały o zwrocie dopłat wspólników do kapitału
Wn „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników" 900 000 zł
Ma „Rozrachunki z udziałowcem I z tytułu dopłat" 350 000 zł
Ma „Rozrachunki z udziałowcem II z tytułu dopłat" 550 000 zł
6) Zwrot dopłat
Wn „Rozrachunki z udziałowcem I z tytułu dopłat" 350 000 zł
Wn „Rozrachunki z udziałowcem II z tytułu dopłat" 550 000 zł
Ma „Rachunek bankowy" 900 000 zł
Mniej formalności kosztuje PCC
Magdalena Krysztofiak, biegły rewident w Grupie ECA
Do wad związanych z wyborem dopłat do kapitału jako formy dofinansowania spółki należą koszty związane z zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponadto dopłaty nie są uwzględniane w wartości kapitału potrzebnego do wyliczenia tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Niedostateczna kapitalizacja to ograniczenie możliwości zakwalifikowania do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek od jednostek powiązanych.
Podstawową zaletą dopłat są mniejsze wymogi formalne niezbędne do ich wniesienia w porównaniu z podwyższeniem kapitału zakładowego. Wspólnicy są zobowiązani do podjęcia zwykłej pisemnej uchwały, która nie podlega zgłoszeniu do Krajowego Rejestru Sądowego.
