Skarbowi Państwa z tytułu zobowiązań podatkowych przysługuje zastaw skarbowy na należących do podatnika ruchomościach. Uprawnienie to ograniczone jest do przedmiotów, których wartość w dniu ustanawiania zastawu przekracza 12 400 zł.
Organy podatkowe ustanawiają zastawy skarbowe, gdy obawiają się, że zobowiązanie nie zostanie wykonane. Szczególnie gdy podatnik trwale nie uiszcza należności o charakterze publicznoprawnym lub gdy zachodzi obawa, że zbywając majątek, utrudni lub udaremni egzekucję zaległości.
Skuteczny wobec każdego właściciela
Zastaw skarbowy ma na celu ochronę interesów budżetowych poprzez zabezpieczenie spłaty zobowiązań podatkowych. Zdarza się bowiem, że podatnicy, próbując uniknąć zapłaty podatku, wyzbywają się majątku, aby uniemożliwić przymusowe wyegzekwowanie należności. Przykładem może być zdarzające się często przepisywanie własności rzeczy na członków rodziny.
Zastaw skarbowy jest skuteczny wobec każdorazowego właściciela, co oznacza, że sprzedaż obciążonej ruchomości nie powoduje, że zabezpieczenie wygasa. W ten sposób organ podatkowy może dochodzić należności, przejmując od nowego nabywcy przedmiot, na którym ustanowiono zastaw.
Organy podatkowe ze względów praktycznych najczęściej ustanawiają zabezpieczenia na pojazdach. Dlatego szczególną ostrożnością trzeba się wykazać przy zakupie używanego samochodu. Dokładne sprawdzenie dowodu rejestracyjnego nie uchroni nabywcy przed przykrą niespodzianką, ponieważ dokumenty te nie zawierają informacji o zastawach skarbowych.
Jak się uchronić
Naczelnicy urzędów skarbowych prowadzą rejestry zastawów skarbowych zawierające:
1) datę ustanowienia zastawu;
2) informację o podstawie ustanowienia zastawu;
3) dane dotyczące zobowiązanego: imię i nazwisko lub nazwę, miejsce zamieszkania lub adres siedziby oraz identyfikator podatkowy NIP albo identyfikator podatkowy – numer PESEL;
4) dane identyfikujące przedmiot zastawu;
5) wysokość należności zabezpieczonej zastawem;
6) datę wygaśnięcia zastawu.
Aby uzyskać informacje z rejestru, należy zwrócić się z uzasadnionym wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres zamieszkania zbywcy. Można również zwrócić się do ministra finansów, który prowadzi Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych zawierający informacje ze wszystkich rejestrów. Informacja może zostać udzielona osobie określanej przez przepisy jako „osoba zainteresowana". W praktyce przyjmuje się, że chodzi o osoby, które mają interes prawny lub faktyczny w uzyskaniu informacji. Najczęstszym przykładem okoliczności uzasadniających wydanie wypisu jest chęć zakupu pojazdu.
Opłata za wydanie wypisu z rejestru zastawów skarbowych wynosi 20 zł. Natomiast wypis z Centralnego Rejestru Zastawu Skarbowych wiąże się z opłatą w wysokości 50 zł.
Trzeba zadbać o swoje interesy
Nikt nie chce kupować kota w worku, dlatego sprawdzanie stanu technicznego pojazdu przed nabyciem jest normą. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę z tego, że wada prawna w postaci zastawu skarbowego może być znacznie bardziej kosztowna niż jakakolwiek usterka techniczna. Wydając znaczną sumę pieniędzy, warto poświęcić trochę czasu na upewnienie się, że samochód nie jest obciążony. Zwłaszcza że związana z tym procedura nie jest skomplikowana.
Ryzyko zastawu wiąże się najczęściej z działalnością gospodarczą. Kupując samochód wykorzystywany w przedsiębiorstwie, zawsze należy sprawdzić możliwość istnienia zabezpieczenia. Można również postawić warunek dołączenia do umowy sprzedaży wypisu wydanego na wniosek zbywcy.
Autor jest inspektorem w wydziale podatków i opłat lokalnych Urzędu Miasta Szczecin
