W regulaminie pracy chcemy wprowadzić zapis, zgodnie z którym na wszystkich stanowiskach, gdzie wymagane jest używanie odzieży lub obuwia roboczego, pracownicy zamiast otrzymywać te środki ochronne, dostawaliby ekwiwalent pieniężny. Czy takie postanowienie jest dopuszczalne?

– pyta czytelnik.

Nie.

Takiego rozwiązania jako jedynego możliwego w firmie nie wolno narzucić regulaminem pracy. Zamiast zapewniania pracownikom odzieży i obuwia roboczego dopuszczalne jest jednak wypłacanie ekwiwalentu pieniężnego, ale niezbędne są do tego ich indywidualne zgody.

Kodeks pracy nakazuje pracodawcom dostarczenie podwładnym nieodpłatnie odzieży i obuwia roboczego spełniających wymagania określone w Polskich Normach w dwóch grupach przypadków:

Nie ma przy tym przepisów powszechnych określających stanowiska, na których powinna być używana taka odzież i obuwie. Nie wskazuje się też rodzajów stroju i butów roboczych. To oraz okresy użytkowania tych przedmiotów ustala pracodawca.

Może więc podać stanowiska, na których dopuszcza używanie przez załogę własnych strojów i butów spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Niedopuszczalne jest jednak używanie przez etatowca swoich ubrań na stanowiskach, na których wykonywane są prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Ustalenie wykazu takich stanowisk nie oznacza automatycznie, że pracodawca będzie mógł zwolnić się z zakupu i przekazania zatrudnionym na nich osobom ubrań i butów i w zamian wypłacać im ekwiwalent pieniężny. Potrzebna jest do tego indywidualna zgoda każdego etatowca.

Regulamin pracy jest aktem wenątrzzakładowym, którego postanowienia nie mogą być mniej korzystne dla pracowników, niż wynikają z przepisów kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Skoro art. 2377 § 2 k.p. nakazuje uzyskiwanie zgody zatrudnionych na użytkowanie przez nich własnej odzieży i obuwia (zamiast przekazanych przez pracodawcę), to nie da się skutecznie wprowadzić regulacji narzucającej takie rozwiązanie systemowo. Nie wystarczy też zgoda na to przedstawicieli pracowników czy działającej w firmie organizacji związkowej. Regulamin pracy może wskazywać stanowiska, gdzie szef zwolni się z tego wymogu, wypłacając ekwiwalent pieniężny, ale w dalszej konieczności każdy zatrudniony na tych posadach musi zaakceptować stosowanie wobec niego takiego rozwiązania.

Ważne! Używanie przez załogę własnej odzieży i obuwia roboczego na ustalonych przez pracodawcę stanowiskach jest możliwe tylko wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione dwie przesłanki: