Od pół roku urzędy pracy korzystają z nowych narzędzi wobec osób bez zatrudnienia: profilu pomocy i indywidualnego planu działania (IPD). Za ich pomocą mogą zindywidualizować działania dla bezrobotnych, co ma usprawnić znalezienie im zajęcia. Rozwiązanie to wprowadziła nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2014 r., poz. 598, dalej ustawa o promocji zatrudnienia), która obowiązuje od 27 maja 2014 r. Wsparcie to może być adresowane do pracodawcy (np. refundacja kosztów zatrudnienia w tym składek, grant) albo do bezrobotnego (koszty dojazdu do pracodawcy, badań medycznych, przeprowadzki, stypendium stażowe).

Są oferty

Wprowadzono trzy profile pomocy. Inspiracją dla profilowania pomocy dla bezrobotnych są rozwiązania stosowane ?w Wielkiej Brytanii, Holandii, Australii i Francji. Autorzy nowelizacji oszacowali, że dzięki wprowadzeniu tych instrumentów i zwiększeniu innych oferowanych pracodawcom dojdzie do utworzenia lub utrzymania około 20 tys. miejsc pracy.

Profil pomocy I obejmuje bezrobotnych aktywnych, dla których podstawowym wsparciem urzędu będą usługi z zakresu pośrednictwa pracy. Głównym zadaniem PUP przy tym profilu jest dostarczenie aktywnym bezrobotnym ofert pracy. Są też dostępne dla nich i zatrudniających inne formy wsparcia: szkolenia, finansowanie kosztów egzaminów i uzyskania licencji zawodowych, pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, bony szkoleniowe, stażowe, zatrudnieniowe, na zasiedlenie, świadczenie aktywizacyjne dla rodziców powracających do pracy po przerwie związanej z wychowywaniem dziecka.

Nie ma jednak automatyzmu ?w przyznawaniu tych form wsparcia. Przydziela się je tylko w uzasadnionych przypadkach (dotyczy to też poradnictwa zawodowego). Dlatego rozmawiając z bezrobotnym, który otrzymał profil pomocy I, szef musi się liczyć z tym, że mimo formalnego prawa tej osoby do np. bonu zatrudnieniowego ?i związanego z tym dofinansowania dla pracodawcy, nie uda mu się otrzymać tego wsparcia.

Grant na telepracę

Bezrobotny z profilem pomocy II może skorzystać ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, działań aktywizacyjnych zleconych przez urząd pracy (z wyłączeniem programu aktywizacja ?i integracja). Otrzyma więc te formy, które przewidziano dla profilu pomocy I (np. bon stażowy). ?Z praktyki PUP wynika, że przede wszystkim dla bezrobotnych ?z profilem pomocy II dostępny jest atrakcyjny dla pracodawców grant na utworzenie stanowiska pracy ?w formie telepracy. Jego maksymalna wysokość to 10 080 zł. Dofinansowanie to wiąże się z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego rodzica powracającego na rynek pracy, mającego co najmniej jedno dziecko w wieku do sześciu lat lub bezrobotnego sprawującego opiekę nad osobą zależną. Osoby te w ciągu trzech lat przed rejestracją w urzędzie pracy jako bezrobotny zrezygnowały z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, gdyż wychowywały dziecko lub sprawowały opiekę nad osobą zależną.

Aktywizacja i integracja

Z kolei profil pomocy III obejmuje aktywizację i integrację. Do udziału w tym programie kierowani są bezrobotni korzystający ze świadczeń pomocy społecznej, np. realizujący kontrakt socjalny, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej. Obejmuje to także działania aktywizacyjne zlecone przez PUP, programy specjalne, skierowanie do zatrudnienia wspieranego u pracodawcy lub podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej zakładanej przez osoby prawne oraz w uzasadnionych przypadkach poradnictwo zawodowe.

Adresowane jest to do bezrobotnych oddalonych od rynku pracy. Profil ten obejmie osoby, które z różnych powodów zagrożone są wykluczeniem społecznym, jak i takie, które z własnego wyboru nie są zainteresowane podjęciem pracy lub uchylają się od pracy legalnej.

Indywidualny plan

Po ustaleniu profilu pomocy urząd pracy przygotuje indywidualny plan działania dostosowany do profilu. Robi to doradca klienta z udziałem bezrobotnego. Plan ten zawiera m.in. opis działań możliwych do zastosowania przez urząd oraz działań planowanych do samodzielnej realizacji przez bezrobotnego służących temu, aby znalazł pracę. Doradca wyznaczy też terminy wykonania poszczególnych etapów tych działań. Przygotowanie IPD powinno nastąpić nie później niż w ciągu 60 dni od ustalenia profilu pomocy.

Pomoc wiązana

Dopuszczalne są teraz sytuacje, że np. pracodawca deklaruje, że zatrudni bezrobotnego rodzica ?o określonych kwalifikacjach, ale pod warunkiem otrzymania świadczenia aktywizacyjnego. Przysługuje ono przez:

- ?12 miesięcy w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie za każdego skierowanego bezrobotnego albo

- ?18 miesięcy w wysokości jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie za każdego skierowanego bezrobotnego.

Nie zawsze zatrudniający ma prawo wskazania konkretnego bezrobotnego, którego chce przyjąć. Jednak takie negocjacje z PUP co do zaangażowania konkretnej osoby można przeprowadzić na podstawie bonów.

Dopuszczalne zmiany

Artykuł 34a ust. 3a ustawy o promocji zatrudnienia stanowi, że indywidualny plan działania wolno modyfikować stosownie do zmieniającej się sytuacji bezrobotnego. PUP ustali wtedy nowy profil pomocy i zaktualizuje IPD do tej zmiany. Także gdy w wyniku realizacji IPD nie udało się doprowadzić bezrobotnego do wejścia lub powrotu na rynek pracy, PUP powinien przeanalizować przebieg i przyczyny niepowodzenia oraz zweryfikować pomoc. Na tej podstawie przygotuje bezrobotnemu nowy IPD.

Szczegóły dotyczące zmiany profilu określa rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 maja 2014 r. w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego (DzU z 2014 r., poz. 631). Przewiduje ono długie okresy, ?w których pomoc przewidzianą w zakresie profilu realizują powiatowe urzędy pracy na podstawie IPD. Nie powinno to trwać dłużej niż:

- ?180 dni dla profilu pomocy I,

- ?540 dni dla profilu pomocy II,

- ?720 dni dla profilu pomocy III.