W zakresie ryzyka odpowiedzialności cywilnej na polskim rynku ubezpieczeniowym oferta produktowa jest bardzo szeroka.
Ogólne Warunki Ubezpieczenia konstruowane są zazwyczaj jako OC ogólna wynikająca z prowadzenia działalności i posiadanego mienia. Obejmuje w zależności od ubezpieczyciela OC deliktową lub OC deliktową i kontraktową.
Zagadnienia prawne związane z polisą OC są skomplikowane, dlatego wyjaśnienie konkretnych zapisów przy zawieraniu polisy jest kluczowe, aby przedsiębiorca miał świadomość, od jakich czynników ryzyka jest ubezpieczony i czego może oczekiwać od ubezpieczyciela w przypadku wystąpienia szkody.
Jaki reżim
Jedną z podstawowych kwestii z punktu widzenia ubezpieczonego jest reżim odpowiedzialności. Chodzi ?o odpowiedzialność deliktową i kontraktową. Odpowiedzialność deliktowa to odpowiedzialność za czyn niedozwolony, gdy wskutek zawinionego działania nastąpiła szkoda osobowa lub rzeczowa ?(art. 415 kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność kontraktowa to odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania ?(art. 471 k.c.)
Konstruując polisę OC należy dookreślić zakres terytorialny jej obowiązywania
Te dwa rodzaje odpowiedzialności różnie konstruowane są w warunkach ubezpieczenia. Zazwyczaj zakres podstawowy stanowi OC deliktowa z możliwością rozszerzenia o OC kontraktową za opłaceniem dodatkowej składki.
Uwaga! W ofercie zazwyczaj spotka się zapis, że przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczonego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku ?z prowadzeniem działalności gospodarczej określonej ?w umowie ubezpieczenia lub posiadanym mieniem będące następstwem czynu niedozwolonego w granicach ustawowej odpowiedzialności ubezpieczonego (OC deliktowa)
Straty i korzyści
Istotne z punktu widzenia ubezpieczającego jest pokrycie strat (damnum emergens), jak i utraconych korzyści (lucrum cessans). Dlatego zawsze należy sprawdzić, czy ubezpieczyciel nie wyłącza utraconych korzyści z zakresu polisy, ograniczając swoją odpowiedzialność jedynie do szkody rzeczywistej (damnum emergens).
Niekiedy jednym z kluczowych czynników ryzyka dla działalności przedsiębiorcy jest pokrycie czystych strat finansowych. Przedsiębiorca ma z nimi do czynienia, gdy nie było szkody materialnej, ale straty powstały.
Przykład
Firma instalująca ogrzewanie użyła materiałów niezgodnych ?z projektem, wskutek czego parametry grzania budynku ?nie były właściwe. Szkoda nie powstała, jednak dodatkowy ?koszt wymiany instalacji ?stanowi czystą stratę finansową, która nie jest pokryta standardową polisą OC.
Przy analizie oferty ubezpieczenia ważne jest, żeby polisą został objęty cały zakres działalności ubezpieczającego. Towarzystwa, przesyłając oferty polisy OC, stwierdzają ?w nich, że dotyczą jakiejś działalności produkcyjnej. Tymczasem często jest to jedynie główna forma działalności, podczas gdy w KRS jest wpisane wiele innych rodzajów działalności pobocznej.
Uwaga! Dlatego w polisie powinien być zapis, że ubezpieczona jest działalność ubezpieczającego zgodnie z KRS.
Takie dookreślenie zapewnia kompleksową ochronę dla wszelkiej prowadzonej działalności zarówno tej kluczowej dla przedsiębiorcy, jak i pobocznej.
Oferta wraz z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia stanowi całość proponowanego zakresu pokrycia. Dlatego bardzo istotne jest przeczytanie OWU, gdyż to tam są enumeratywnie wymienione wyłączenia odpowiedzialności. Ponadto każda z klauzul dodatkowych posiada swoje wyłączenia.
Uwaga! Dopiero analiza oferty ubezpieczenia wraz ?z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia daje pełny obraz, tego, co zostanie pokryte ?w ramach proponowanej polisy.
Warto zaznaczyć, że wyłączenia w polisie mają charakter względny i bezwzględny. Szkody w środowisku, w dokumentach, OC podwykonawców czy OC najemcy można usunąć z katalogu wyłączeń ?w drodze negocjacji z ubezpieczycielem poprzez włączenie do polisy za opłaceniem dodatkowej składki odpowiednich klauzul.
Uwaga! Szkody wyrządzone umyślnie, kary umowne, grzywny, kary o charakterze pieniężnym, szkody wyrządzone osobom bliskim, szkody powstałe w wyniku wojny, rewolucji bezwzględnie nie podlegają ubezpieczeniu.
Lista wyłączeń w polisie OC jest zazwyczaj długa, jednak jak już wspomniałam, większość ubezpieczycieli tak konstruuje swoje OWU, że zakres podstawowy jest rozszerzany przez odpowiednie dla potrzeb konkretnego ubezpieczającego klauzule.
Zdaniem autorki
Monika ?Kosman radca prawny, ?Kancelaria Gajek i Wspólnicy
Ważnym elementem dobrej polisy OC jest ustalenie czasowych ram odpowiedzialności ubezpieczyciela – tzw. Triggery. Wiąże się to ?z ustaleniem pojęcia wypadku ubezpieczeniowego.
Pojęcie wypadku ubezpieczeniowego jako zdarzenia losowego objętego zakresem ubezpieczenia jest kluczowe dla ustalenia, że polisa w pełni odpowiada oczekiwaniom przedsiębiorcy.
Należy pamiętać, że w ubezpieczeniach OC powstanie obowiązku ?wypłaty świadczenia przez ubezpieczyciela wymaga zaistnienia szeregu czynników takich jak: zdarzenie będące źródłem szkody, powstanie szkody, jej ujawnienie i zgłoszenie roszczeń przez poszkodowanego, a następnie ustalenia w drodze uznania, ugody lub orzeczenia sądowego wysokości należnego odszkodowania.
Nie ma wątpliwości, gdy w jednym momencie dochodzi do zdarzenia ?i jego negatywnych skutków w postaci szkody. Problemy pojawiają się wówczas, gdy na wypadek ubezpieczeniowy składa się szereg zdarzeń, od siebie odległych np. szkody osobowe dotyczące uszczerbku na zdrowiu ujawniającego się po kilku latach.
Pomimo rozłożenia w czasie wspomnianych elementów, jeżeli ubezpieczający kontynuował ubezpieczenie u tego samego ubezpieczyciela, pozostaje kwestia do ustalenia, która umowa ubezpieczenia (roczna polisa) stanowi podstawę wypłaty ?odszkodowania.
W sytuacji, gdy ubezpieczający zmieniał ubezpieczyciela w trakcie kolejnych lat realizowania się zaistniałej szkody, wówczas pojawia ?się problem rozdzielenia zakresów odpowiedzialności dwóch lub więcej ubezpieczycieli. Istotne jest, aby wybrać możliwie najszerszy zakres pokrycia adekwatny do profilu i skali działalności ?przedsiębiorcy i kontynuować go u tego samego ubezpieczyciela, budując długoletnią relację.
