Załóżmy następującą sytuację: przełożony w porozumieniu z pracownikiem ustalił termin urlopu wypoczynkowego. Na kilka dni przed jego rozpoczęciem zatrudniony zmienił zdanie i poprosił o przesunięcie terminu wypoczynku. Czy ta prośba jest wiążąca dla szefa?

Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Zależy bowiem od okoliczności konkretnego przypadku.

I WARIANT.

Pracownik motywuje swój wniosek koniecznością opieki nad chorą matką, którą nikt inny w tym czasie nie może się zająć.

Ustawodawca w art. 164 § 1 k.p. przewidział możliwość kierowania przez pracownika wniosku o zmianę terminu urlopu wypoczynkowego. Przy czym konieczne jest, aby ta prośba została umotywowana ważnymi przyczynami. Nie wyjaśnił jednak, co należy rozumieć pod pojęciem „ważne powody".

Wydaje się, że są to wszelkie okoliczności wykraczające poza przykłady wymienione w art. 165 k.p., który wskazuje okoliczności zobowiązujące szefa do zmiany terminu wakacji. Za „ważne powody" w rozumieniu art. 164 § 1 k.p. można uznać te, które utrudniają skorzystanie z urlopu zgodnie z jego celem (wypoczynek i regeneracja sił), np. konieczność sprawowania opieki nad osobą bliską czy dokonana przez organizatora zmiana terminu wycieczki, w której pracownik miał uczestniczyć.

Według art. 165 k.p. pracodawca musi zmienić czas urlopu wypoczynkowego podwładnego, który nie może go rozpocząć z przyczyn usprawiedliwiających absencję w pracy. W szczególności jest to: czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby, odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, powołanie na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na okres do trzech miesięcy czy nabycie prawa do urlopu macierzyńskiego.

Z treści art. 164 § 1 k.p. nie wynika, aby wniosek pracownika był wiążący dla pracodawcy. Gdyby jednak przyjąć odmienną interpretację, to – mimo zaistnienia istotnych przesłanek – szef miałby pełną swobodę w podjęciu decyzji co do akceptacji albo odrzucenia prośby podwładnego. Dlatego też przełożony powinien uwzględnić przedmiotowy wniosek zawsze, gdy zachodzą ku temu ważne powody (ich ocena należy do szefa), a na przeszkodzie nie stoją względy natury organizacyjnej (konieczność zapewnienia normalnego toku pracy).

Jeśli pracodawca odrzuci odpowiednio uzasadniony wniosek zaangażowanego, przyjmuje się, że podwładnemu przysługuje roszczenie o udzielenie wypoczynku w innym czasie.

II WARIANT.

Pracownik podał we wniosku, że według prognoz w czasie, kiedy ma zaplanowany urlop, pogoda nie będzie sprzyjać wypoczynkowi.

W tym przypadku pracodawca nie ma obowiązku (choć może) uwzględnić wniosku etatowca. Motywy, jakie przyświecają jego zgłoszeniu, nie są bowiem ważne w rozumieniu art. 164 § 1 k.p.

Ważne! Wniosek z art. 164 § 1 k.p. nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy. Do celów dowodowych postuluje się jednak zgłoszenie go na piśmie >patrz wzór wniosku.

—Anna Borysewicz, adwokat

podstawa prawna: art. 164 § 1, art. 165 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm.)