Narodowy Fundusz Zdrowia jest uprawniony do kontrolowania organizacji i sposobu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez świadczeniodawców (podmioty lecznicze i prowadzących praktyki zawodowe: lekarzy, pielęgniarki i położne), którzy zawarli z nim umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – w zakresie działalności finansowanej ze środków publicznych.

Po zakończeniu kontroli, stan faktyczny ustalony w jej trakcie jest opisywany w protokole kontroli. Jest to istotny dokument, bo twierdzenia w nim zawarte stanowią podstawę do oceny kontrolowanej działalności, a przez to uzasadniają – w razie wykrycia nieścisłości – nałożenie na świadczeniodawcę sankcji. Są nimi: żądanie zapłaty kary umownej, żądanie zwrotu nienależnego świadczenia oraz rozwiązanie umowy zawartej z NFZ.

Protokół kontroli zawiera ustalenia dokonane przez kontrolerów w postępowaniu kontrolnym. Jego analiza powinna umożliwiać określenie, czy zachowanie świadczeniodawcy jest zgodne z przepisami prawa oraz postanowieniami umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (m.in. w zakresie: harmonogramu świadczenia usług, wyposażenia pomieszczeń, prowadzenia list osób oczekujących czy spełniania obowiązku informacyjnego).

Protokół kontroli nie zawiera żadnych wniosków co do prawidłowego wykonywania zobowiązań przez świadczeniodawcę, a w konsekwencji również nie określa kar za naruszenie obowiązków. Elementy te występują na dalszym etapie postępowania kontrolnego – w wystąpieniu pokontrolnym, które jest przygotowywane na podstawie treści protokołu kontroli.

Zgodnie z zaleceniami Prezesa NFZ protokół kontroli powinien być sporządzony w sposób uporządkowany, zwięzły i przejrzysty, a ustalenia kontroli w nim wskazane muszą być przedstawione precyzyjnie i logicznie oraz udokumentowane rzetelnymi, stosownymi i racjonalnymi dowodami – w sposób zapewniający niepodważalność ustaleń kontroli. Należy go przedstawić do podpisania osobie uprawnionej do reprezentacji (kierownikowi) świadczeniodawcy najpóźniej ostatniego dnia wskazanego w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli – późniejsze przedstawienie do podpisu jest bezskuteczne, co umożliwia świadczeniodawcy uchylenie się od skutków przeprowadzonej kontroli.

Świadczeniodawca ma trzy możliwości związane z podpisaniem protokołu. Może on:

1.

Podpisać otrzymany protokół – w ciągu siedmiu dni od dnia jego otrzymania. Decyzja ta oznacza, że świadczeniodawca zgadza się ze stanem faktycznym opisanym w protokole kontroli i nie zgłasza żadnych zastrzeżeń co do jego treści. Innymi słowy podpisanie protokołu stanowi potwierdzenie przez świadczeniodawcę, że stan faktyczny w nim wskazany jest zgodny z rzeczywistością.

2.

Zgłosić zastrzeżenia do protokołu (w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania) i powstrzymać się od jego podpisania do czasu rozpatrzenia zastrzeżeń. Należy je zgłosić, gdy – w ocenie świadczeniodawcy – ustalony przez kontrolerów, a opisany w protokole stan faktyczny jest niezgodny z rzeczywistością. Zastrzeżenia są analizowane przez kontrolera, który albo je uwzględnia, albo oddala – w ciągu 14 dni od ich otrzymania.

3.

Odmówić podpisania protokołu. W szczególności w sytuacji, gdy zastrzeżenia (o których mowa w punkcie 2. powyżej) nie zostały uwzględnione. Nadto świadczeniodawca może odmówić podpisania protokołu z każdego innego powodu. Niepodjęcie żadnej decyzji w ciągu siedmiu dni od dnia doręczenia protokołu uważa się za odmowę jego podpisania.

Zdaniem autora

Bartłomiej Liber, aplikant radcowski w Kancelarii Radcy Prawnego Agata Adamczyk & Współpracownicy w Krakowie

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych odmowa podpisania protokołu przez świadczeniodawcę nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez kontrolera i realizacji ustaleń kontroli. Oznacza to, że brak podpisania protokołu nie stoi na przeszkodzie kontynuowaniu postępowania przez NFZ. Jeśli zatem świadczeniodawca nie zgadza się z ustaleniami faktycznymi zawartymi w protokole kontroli, powinien bezwzględnie odmówić podpisania protokołu. Odmienna decyzja może utrudnić znacznie skuteczne podważenie wyników kontroli i uchylenie się od nałożonych na niego sankcji. Zwracam uwagę, że – z wyłączeniem oczywistych naruszeń zobowiązań powstałych wskutek zawarcia kontraktu z NFZ – tylko ten świadczeniodawca ma możliwość podjęcia w pełni świadomej decyzji co do podpisania protokołu kontroli, który dobrze orientuje się w obowiązkach nałożonych na świadczeniodawców, a wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa oraz postanowień umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. W przeciwnym razie świadczeniodawca nie będzie w stanie w pełni świadomie ocenić, czy opisany w protokole stan faktyczny jest dla niego korzystny, czy też naraża go na ryzyko nałożenia sankcji przez NFZ.