- W mojej firmie prowadzona jest kontrola podatkowa. Najpierw zaczęła się kontrola ?z urzędu skarbowego sprawdzająca rozliczenie podatku dochodowego za 2012 rok razem ?z podatkiem od towarów i usług za ten okres (zakład w X – wyodrębniona część przedsiębiorstwa). Teraz jeszcze – chwilę po skarbówce  – zjawił się w moim drugim zakładzie w Y urząd kontroli skarbowej i chce badać też VAT, ale już za lata ?2011-2012. Dowiedziałem się, że w tym przypadku można się sprzeciwić czynnościom kontrolnym. Co zawrzeć w takim sprzeciwie?

– pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 291c ordynacji podatkowej do kontroli podatkowej podatnika, który jest przedsiębiorcą, stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy ?z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, ?a więc przepisy art. 77 – 84d dotyczące kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy.

Instytucja wniesienia sprzeciwu na czynności kontrolne organu prowadzone wobec przedsiębiorcy uregulowana jest w art. 84c ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z punktem 1 tego artykułu przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów tej ustawy. W art. 84c tej ustawy ustawodawca enumeratywnie wymienił przepisy, których naruszenie przez organ kontroli może skutkować wniesieniem sprzeciwu. Są to przykładowo sytuacje, gdy: wszczęto kontrolę bez upoważnienia (art. 79a ust. 1), treść upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nie zawiera wymaganych elementów (art. 79a ust. 6), nie okazano przedsiębiorcy legitymacji służbowej przy przystąpieniu do wykonywania czynności kontrolnych (art. 79a ust. 1), czynności kontrolne nie są dokonywane w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej (art. 80 ust. 1), równocześnie została podjęta i jest prowadzona kolejna kontrola działalności przedsiębiorcy ?(art. 82 ust. 1), został przekroczony czas trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym (art. 83 ust. 1).

Kto to może zrobić

Osobą uprawnioną do wniesienia sprzeciwu w tym trybie jest wyłącznie przedsiębiorca lub osoba przez niego upoważniona. Prawo wniesienia sprzeciwu przysługuje więc tylko ściśle określonym podmiotom. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny ?w Bydgoszczy w wyroku z 21 września 2011 r. (II SA/Bd 885/11), prawem takim dysponuje jedynie przedsiębiorca i to tylko ten przedsiębiorca, co do którego wszczęto kontrolę ?a więc ten, który formalnie został przez organ uznany za podmiot kontrolowany.

3 dni robocze                   ? licząc od dnia wszczęcia kontroli ma kontrolowany przedsiębiorca na wniesienie sprzeciwu        ? licząc od dnia otrzymania sprzeciwu ma organ kontroli na jego rozpatrzenie

Gdzie? i w jakim terminie

Przedsiębiorca wnosi sprzeciw na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę (np. urząd skarbowy). Z tym, że o wniesieniu sprzeciwu przedsiębiorca dodatkowo zawiadamia na piśmie osoby, które fizycznie dokonują kontroli (np. inspektora Jana Kowalskiego i inspektora Adama Nowaka).

Sprzeciw wnosi się w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli. Przedsiębiorca musi uzasadnić wniesienie sprzeciwu.

Termin na wniesienie sprzeciwu ma charakter procesowy, gdyż określa granice czasowe dla dokonania danej czynności procesowej. Sprzeciw jest czynnością procesową i nie powoduje wygaśnięcia praw ?i obowiązków podatnika ?o charakterze materialnoprawnym (wyrok WSA w Łodzi ?z 11 stycznia 2011 r., I SA/Łd 1261/10).

Oznacza to, że sprzeciw wniesiony po zakończeniu kontroli nie może wywoływać żadnych skutków prawnych, ponieważ nie można wstrzymać czynności kontrolnych już zakończonych (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 21 września 2011 r., II SA/Bd 886/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22 września 2010 r., VI SA/Wa 2018/09). A zatem sprzeciw można wnieść tylko w trakcie trwania kontroli (wyrok WSA ?w Bydgoszczy z 21 września 2011 r., II SA/Bd 884/11).

Środkami ochrony prawnej są: sprzeciw (art. 84c ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) i zażalenie (art. 84c ust. 10 tej ustawy).

Jakie są skutki

Wniesienie sprzeciwu wywołuje określone skutki prawne w zakresie czynności kontrolnych oraz w zakresie czasu trwania kontroli.

Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych przez organ kontroli, którego sprzeciw dotyczy, z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu, a w przypadku wniesienia zażalenia – do czasu jego rozpatrzenia.

Wniesienie sprzeciwu powoduje także wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia przedsiębiorcy postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych czy o ich kontynuowaniu, albo do dnia gdy nie rozpatrzono sprzeciwu w ustawowym terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu. Takie nierozpatrzenie sprzeciwu w ciągu 3 dni jest równoznaczne w skutkach z wydaniem przez organ właściwy postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Przedsiębiorca może złożyć zażalenie na postanowienie organu kontroli, które jest wynikiem rozpatrzenia sprzeciwu. Skutkiem rozpatrzenia sprzeciwu przedsiębiorcy jest wydanie przez organ kontroli postanowienia czy to o odstąpieniu od czynności kontrolnych, czy to o kontynuowaniu tych czynności. Na postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych lub na postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych przedsiębiorcy przysługuje zażalenie w terminie 3 dni od dnia otrzymania postanowienia. Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia, nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia.

Przy czym w przypadku wniesienia przez przedsiębiorcę zażalenia na postanowienie o odstąpieniu lub kontynuowaniu czynności kontrolnych wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli następuje do dnia doręczenia przedsiębiorcy takiego postanowienia albo do dnia, kiedy nierozpatrzenie zażalenia w ustawowym terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem przez organ właściwy postanowienia uznającego słuszność wniesionego zażalenia.

Odstąpienie ?albo kontynuacja

Organ kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu rozpatruje sprzeciw oraz wydaje postanowienie o:

1) odstąpieniu od czynności kontrolnych;

2) kontynuowaniu czynności kontrolnych. W takiej sytuacji organ kontroli może kontynuować czynności kontrolne od dnia, w którym postanowienie doręczono przedsiębiorcy.

Jest to postanowienie, na które przedsiębiorcy przysługuje zażalenie w terminie 3 dni od dnia otrzymania postanowienia. Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia, nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia.

Przykład

Podatnik Krzysztof Malinowski wniósł sprzeciw na czynności kontrolne wobec podjęcia ?i prowadzenia więcej ?niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy (urząd ?skarbowy i urząd kontroli skarbowej), zresztą za ten ?sam okres i w zakresie tego samego podatku. Organ kontroli (urząd skarbowy) drugiego dnia od otrzymania sprzeciwu rozpatruje ten sprzeciw. Może wydać:

1. postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych?lub

2. postanowienie ?o kontynuowaniu czynności kontrolnych wobec uznania, ?że w przypadku podatnika ?nie ma miejsca opisana sytuacja, a więc nie jest prowadzona więcej niż jedna kontrola działalności przedsiębiorcy.

Jeśli pan Krzysztof nie zgodzi się z treścią takiego postanowienia, to ma prawo ?do złożenia zażalenia ?w terminie 3 dni od daty otrzymania tego postanowienia.

W takiej sytuacji organ podatkowy ma obowiązek wydać postanowienie ?w ciągu 7 dni od daty otrzymania zażalenia.

Zabezpieczenie dowodów

W przypadku wniesienia sprzeciwu organ kontroli może, w drodze postanowienia, dokonać zabezpieczenia dowodów mających związek ?z przedmiotem i zakresem kontroli. Takie zabezpieczenie może nastąpić na pewien określony czas, tzn. na czas rozpatrzenia sprzeciwu.

Zabezpieczeniu podlegają dokumenty, informacje, próbki wyrobów oraz inne nośniki informacji, jeżeli stanowią lub mogą stanowić dowód w toku kontroli.

WZÓR sprzeciwu na czynności kontrolne

PPHU Klementynka                                                              Warszawa, 8 stycznia 2014 r.

Kazimierz Janowski

ul. Grażyny 122/2

02-677 Warszawa

Do Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej

w Warszawie

ul. Cybernetyki 19B

02-677 Warszawa

dot. UKS-II/231/13/WW

Sprzeciw na czynności kontrolne

Na podstawie art. 84c ust. 1, 2 i 3 w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. ?o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 672 ze zm.)

wnoszę

sprzeciw na czynności kontroli podatkowej w postępowaniu kontrolnym, jakie prowadzi Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Warszawie (UKS-II/231/13/WW), w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące styczeń – marzec 2013 r.

Uzasadnienie

Postanowieniem Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Warszawie z 27 grudnia 2013 r., doręczonym mi 7 stycznia 2014 r., zostało wszczęte wobec mojej firmy postępowanie kontrolne w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące styczeń – marzec 2013 roku.

Jednak postanowieniem z 23 grudnia 2013 roku (PN-4122/33/2013) otrzymanym przeze mnie 30 grudnia 2013 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa Mokotów wszczął wobec mojej firmy także postępowanie kontrolne dotyczące podatku od towarów i usług za okres wrzesień – grudzień 2012 roku. ?To postępowanie trwa w chwili obecnej.

Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Nie zachodzą również przesłanki określone w art. 82 ust. 1 ?pkt 1-7 wspomnianej ustawy.

Ustawodawca enumeratywnie wymienił zatem przepis, którego naruszenie przez organ kontroli może skutkować wniesieniem sprzeciwu.

Mając powyższe na uwadze wnoszę jak na wstępie.

Kazimierz Janowski

Załącznik:

kserokopia postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa–Mokotów ?z 23 grudnia 2013 roku (PN-4122/33/2013)