Prowadzę zakład garmażeryjny. W zakładzie tym przeprowadzona została kontrola jakości handlowej produkowanych wyrobów oraz ich oznakowania. Podczas kontroli  inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych zażądali przedstawienia wykazu ilościowego składników użytych do produkcji (receptury produktu). Odmówiłem powołując się na tajemnicę przedsiębiorstwa. Czy inspekcja mogła żądać przedstawienia receptury?

– pyta czytelnik.

Tak.

Receptura rozumiana wyłącznie jako ilościowy wykaz składników użytych do produkcji (z pominięciem jej technologii) jest dokumentem związanym z danym produktem. W tym znaczeniu kontrolujący mogą żądać tego dokumentu. Wynika to z art. 24 pkt 3 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (dalej „ustawa"). Zgodnie tym przepisem wojewódzcy inspektorzy oraz upoważnieni przez nich pracownicy inspekcji, realizując zadania określone w ustawie oraz w odrębnych przepisach, uprawnieni są do żądania okazywania dokumentów związanych z przedmiotem kontroli.

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 listopada 2011 r. (sygn. akt II GSK 1159/10). W orzeczeniu tym NSA potwierdził jednocześnie, że receptura produktu rozumiana jako sposób (technologia) produkcji stanowi tajemnicę handlową w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 16 czerwca 2013 r. (sygn. akt VI SA/Wa 536/13) stwierdził, że na podstawie receptury kontrolujący mogą ustalić czy do produkcji użyto produktów zgodnie z deklaracją producenta ujawnioną na opakowaniu kontrolowanych produktów.

Żądanie okazania receptury musi być uzasadnione i na tyle jasne, że nie może wzbudzać u kontrolowanego przedsiębiorcy wątpliwości, że dotyczyło ono wyłącznie wykazu składników (tj. że nie było zagrożenia ujawnienia całego procesu produkcyjnego wskazanych artykułów rolno-spożywczych).

Kontrolujący ma też obowiązek wskazania podstawy prawnej  żądania, tj. art. 23 ustawy. Z treści tego przepisu wynika, że kontrola obejmuje co najmniej jedną z następujących czynności:

Z przywołanego wyżej orzeczenia WSA z 16 czerwca 2013 r. wynika także, że od właściwie sformułowanego przez inspekcję celu - wskazanego w żądaniu – zależy, czy będzie ona mogła zarzucić przedsiębiorcy utrudnianie przeprowadzenia kontroli. A za to w myśl art. 40a ust. 1 pkt 2 ustawy grozi kara w wysokości do piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, czyli aktualnie do kwoty 52.825 (15 x 3521,67).

podstawa prawna:art. 23, art. 24 pkt 3, art. 40a ust. 1 pkt 2 ustawy z 21 grudnia 2000 r. – o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.)

podstawa prawna: art. 11 ust. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. – o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. DzU. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.)