Zgodę na rozwiązanie umowy o pracę można odwołać

Jednym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę – bez względu na jej rodzaj – jest zawarcie stosownego porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 k.p.). Równocześnie jest on najbardziej pożądany, gdy pracodawca i etatowiec chcą zakończyć współpracę jak najszybciej, bez zbędnych formalności i antagonizmów. Zdarza się jednak, że strony w/w porozumienia, po namyśle, chcą się wycofać z decyzji o rozstaniu. Jak mają postąpić, aby uczynić to skutecznie? Zwłaszcza, gdy nie była ona dotknięta żadną wadą, o której mowa w księdze I tytule IV dziale IV kodeksu cywilnego (art. 82–87 k.c.) – tj. nie była ona wyartykułowana w stanie wyłączającym świadomość albo swobodę jej podjęcia i wyrażenia woli, nie zachodzi pozorność, błąd, podstęp ani groźba?

Reguły cywilne

Odpowiedzi na to pytanie próżno jednak szukać w kodeksie pracy. Nie oznacza to jednak, że jej nie ma. Mianowicie przez odesłanie w art. 300 k.p. do odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego zastosowanie ma tu art. 61 k.c., traktujący m.in. o skuteczności odwołania oświadczenia woli złożonego innej osobie. To rozwiązanie można stosować, ponieważ odwołanie zgody na rozwiązanie kontraktu o pracę na mocy porozumienia stron nie jest sprzeczne z zasadami prawa pracy, a wręcz odwrotnie. Gwarantuje bowiem dalsze zatrudnienie, co jest przecież korzystne, bo podwładnemu zapewnia stabilizację finansową, pracodawca zaś unika – często czasochłonnego – procesu wdrażania nowej osoby w obowiązki poprzednika.

W świetle art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Nie jest zatem wymagane rzeczywiste zgłębienie jego zawartości. Odwołanie oświadczenia jest skuteczne pod warunkiem, że doszło do adresata najpóźniej razem z tym oświadczeniem.

Gdy oświadczenie zostało złożone w postaci elektronicznej, to uznaje się, że zostało złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby ta osoba mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 2 k.c.). Jego odwołanie musi więc wyprzedzić taki sposób złożenia oświadczenia albo dotrzeć do adresata w tym samym momencie (wprawdzie wprost z przepisu to nie wynika, jednak wydaje się, że tę ogólną regulację z art. 61 § 1 k.c. można tu zastosować).

Nowa umowa lub anulowanie

Powyższe wskazuje zatem, że gdy angaż ustał w dniu zawarcia porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy (bo nie określono w nim innego terminu rozstania), a strony – już po jego podpisaniu – uznały, że to była pochopna decyzja i chcą kontynuować współpracę, to powinny zawrzeć nową umowę. Stosunek pracy już bowiem nie istnieje. Nie można więc mówić o instytucji odwołania oświadczenia w sprawie porozumienia.

Gdy angaż ma ulec rozwiązaniu później niż w dniu zawarcia stosownego porozumienia (zakładając, że pisemnego), aby je odwołać, obie strony powinny sobie nawzajem złożyć pisemne (do celów dowodowych) oświadczenia woli o cofnięciu zgody na rozwiązanie kontraktu o pracę na podstawie porozumienia. Takie oświadczenie wymaga akceptacji jego adresata, ponieważ składane jest już po zawarciu porozumienia o rozwiązaniu umowy (ale przed ustaniem stosunku pracy, bo w porozumieniu określono datę zakończenia współpracy i jest ona późniejsza niż dzień podpisania porozumienia). Jeżeli więc składa je pracodawca, to konieczna jest aprobata etatowca i odwrotnie > patrz wzór oświadczeń woli. Dopuszczalne jest także, aby strony zawarły kolejne pisemne (do celów dowodowych) porozumienie o odwołaniu tego poprzedniego >patrz wzór porozumienia.

Skutki braku pism

Bez zachowania opisanych procedur odwołanie porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę nie odniesie żadnego skutku, a angaż ustanie z dniem w nim wskazanym. Nie można bowiem usunąć z teczki personalnej etatowca tego porozumienia, przyjmując, że nigdy nie zostało w niej umieszczone. Takiej procedury nie przewiduje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika.

Omawiane dokumenty należy umieszczać w części C akt osobowych podwładnego (§ 6 ust. 2 pkt 3 lit. a powyższego rozporządzenia).

Autorka jest adwokatem

podstawa prawna: art. 30 § 1 pkt 1, art. 300 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21 , poz. 94 ze zm.)

podstawa prawna: art. 61, art. 82–87 kodeksu cywilnego – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. (DzU nr 16, poz. 93 ze zm.)

podstawa prawna: § 6 ust. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.)