Zgodnie z art. 187 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: ksh) o przejściu udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę, jak również o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani mają obowiązek zawiadomić spółkę. Wraz z taką informacją – zawiadomieniem należy przedstawić dowód przejścia udziału (lub części) na inną osobę, bądź dowód ustanowienia zastawu lub użytkowania. Jest to istotne, albowiem dopiero od chwili, gdy spółka otrzyma od zainteresowanego zawiadomienie o przejściu takiego udziału lub jego części lub zawiadomienia o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału wraz ze wspomnianym dowodem dokonania czynności jest ono skuteczne wobec spółki.

Ustawodawca nie określił czy czynności zawiadomienia ma dokonać zbywca (zastawca, właściciel obciążanego udziału) czy nabywca (zastawnik, osoba nabywająca prawo użytkowania) udziału. Wskazuje, że to zainteresowany musi złożyć zawiadomienie ze stosownym dowodem potwierdzającym czynność wskazaną w zawiadomieniu. Wydaje się, że zasadne jest, aby takie zawiadomienie złożył więc nabywca.

Zawiadomienie dokonane przez nabywcę wymaga nie tylko aktywności w  postaci złożenia zawiadomienia, ale również musi on udowodnić okoliczność podnoszoną w zawiadomieniu, a więc przedstawić spółce dowód przejścia prawa. Wspomniane zawiadomienie nie wymaga szczególnej formy np. notarialnej. Może być bowiem dokonane w każdy sposób, ale musi ono dotrzeć do spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2012 r., III CSK 232/11).

Przykład

Eugeniusz Nowak nabył 3 udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością „Żelik-pol" z siedzibą w Radomiu. Nabycie nastąpiło na podstawie umowy z 11 października 2013 r. 12 października 2013 r. wysłał listem poleconym informację – zawiadomienie do spółki „Żelik-pol" o nabyciu wspomnianych udziałów (dołączając umowę). Jednocześnie poinformował, iż 15 października 2013 r. skorzysta z prawa przeglądnięcia ksiąg rachunkowych. 15 października 2013 r. przybył do firmy „Żelik-pol", chcąc skorzystać z możliwości przejrzenia ksiąg. Niestety księgi nie zostały mu udostępnione, gdyż do spółki nie dotarło jeszcze jego zawiadomienie.

Spełnienie omawianego obowiązku jest istotne z punktu widzenia wykonywania praw związanych z nabyciem udziału w spółce. Dopiero  poinformowanie spółki gwarantuje uzyskanie statusu wspólnika. I odwrotnie – do chwili otrzymania zawiadomienia o przejściu udziału wraz z dowodem dokonania tej czynności spółka nie może domagać się od osoby, która nabyła udziały wykonania jakichkolwiek obowiązków wobec spółki. Dopiero od tego momentu nabywca udziału może wykonywać swoje korporacyjne prawa np. przeglądać księgi  czy żądać wyjaśnień od zarządu spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 26 maja 2011 r., III CSK 221/10).

Przykład

14 października 2013 r. Karolina Nowakowska nabyła pięć udziałów o łącznej wartości nominalnej 10 tys. zł w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością „Grafit" z siedzibą w Wałbrzychu. 16 października 2013 r. z łożyła w siedzibie spółki Grafit  zawiadomienie o nabyciu pięć udziałów o łącznej wartości nominalnej 10 tys zł tej spółki. Jednocześnie zgłosiła żądanie przejrzenia  w terminie 21–23 października 2013 roku ksiąg rachunkowych.

Wzór zawiadomienia spółki

15 października

Włodzimierz Kowalski

Leśna Stara Wieś ul. Jesienna 12

2013 r. 26-001 Leśna Stara Wieś

 

„Eko-Styl" Spółka z o.o. ul. Suchedniowska 7A 26-010 Bodzentyn

Zawiadamiam, że na podstawie umowy z dnia 14 października 2013 r. zawartej z Krystianem Nowakiem, zamieszkałym w Grabowej przy ul. Słowackiego 5, nabyłem piętnaście udziałów o łącznej wartości nominalnej 25 tys. zł (dwadzieścia pięć tysięcy) w „Eko – Styl" Sp. z o.o. w Bodzentyniu. Na dowód powyższego w załączeniu przekazuję kserokopię wskazanej powyżej umowy.

Włodzimierz Kowalski

Załącznik: 1) umowa z dnia 14.10. 2013 r. (3 karty) – kopia