Prawo budowlane traktuje reklamę różnie. Wszystko zależy od jej rodzaju. Mogą być więc one: budowlami (art. 3 pkt 3), obiektami małej architektury (art. 3 pkt 4) oraz tablicami i urządzeniami reklamowymi (art. 29 ust. 2 pkt 6).

Jaki montaż

Montaż większości tablic oraz urządzeń reklamowych na budynkach wymaga zgłoszenia. Wniosek składa się do starosty. Dołącza się do niego oświadczenie o tytule prawnym do dysponowania gruntem, a więc przede wszystkim: prawie własności lub użytkowania wieczystego. Niezbędne są także szkice i rysunki, które określą wygląd reklamy oraz sposób jej montażu. Mogą być odręczne. Byleby były czytelne.

Uwaga!

Na powieszenie reklamy potrzebna jest czasami zgoda zarządcy drogi. Chodzi oczywiście o te, które znajdują się nad ulicą między budynkami lub znajdują się w pasie drogowym.

Po złożeniu wniosku u starosty należy odczekać 30 dni. Jeżeli w tym czasie starosta nie złoży sprzeciwu, może rozpoczynać pracę. Oznacza to bowiem, że udzielił tzw. milczącej zgody.

Uwaga! Przepisy są bardziej rygorystyczne w przypadku nieruchomości zabytkowych oraz reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym. W takim przypadku trzeba koniecznie uzyskać pozwolenie na budowę.

Dmuchańce i banery

Prawo budowlane czasami traktuje reklamę jako małą architekturę. Za obiekt tego typu prawo budowlane uważa niewielkie obiekty, a w szczególności: kultu religijnego, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku.

Lista ta nie jest zamknięta. Niekiedy tablice i urządzenia reklamowe mogą być kwalifikowane jako obiekty małej architektury. Ale tylko wtedy, gdy ich funkcja nie jest jedynie reklamowa. Może to dotyczyć dużych siedzisk trwale związanych z gruntem. W takim przypadku potrzebne jest zgłoszenie.

Trwale związane z gruntem

Natomiast reklamy wolno stojące trwale związane z gruntem wymagają pozwolenia na budowę. W praktyce jednak sporo trudności nastręcza ustalenie, jaka reklama jest trwale związana z gruntem, jaka zaś nie. Problem ten wielokrotnie gościł na wokandzie sądu administracyjnego.

I tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 marca 2012 r. stwierdził np. m.in., że o tym, czy urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem, nie decyduje sposób i metoda związania z gruntem ani też technologia wykonania fundamentu i możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce, ale to, czy wielkość tego urządzenia, jego konstrukcja, przeznaczenie i względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania (II OSK 2558/10).

Ważne definicje

- budowla

– każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

- budowa

– wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego;

- roboty budowlane

– budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Z wokandy

Przedsiębiorca z Poznania chciał postawić reklamę wolnostojacą. Złożył wniosek do prezydenta Poznania, w którym zgłosił zamiar wykonania robót budowlanych. Ten jednak uznał, że reklama posiada wszelkie cechy budowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy prawo budowlane. A to oznacza, że wymaga pozwolenia na budowę. Samo więc zgłoszenie nie wystarczy. Z tego więc powodu wniósł sprzeciw od zgłoszenia.

Wojewoda wielkopolski utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Po przegranej w WSA przedsiębiorca wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Według przedsięborcy sam fakt, że urządzenie jest posadowione na ciężkich płytach żelbetowych, które z gruntem nie są powiązane, nie oznacza, że płyty te są łącznikiem z gruntem. Płyty mogą, bowiem w każdym momencie zostać przesunięte, a sam obiekt przeniesiony w inne miejsce, a tym samym sąd bezpodstawnie uznał przedmiotowe urządzenie reklamowe za budowlę.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał jednak, że skarga kasacyjna pozbawiona jest usprawiedliwionych podstaw.

Zdaniem sądu cecha „trwałego związania z gruntem" sprowadza się do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym mogącym go zniszczyć lub spowodować przesunięcie czy przemieszczenie na inne miejsce. To, że dane urządzenie jest przestawne i zawiera prefabrykowany fundament powierzchniowy nie oznacza jeszcze, że nie można przyjąć, że nie jest ono trwale związane z gruntem, ponieważ w aktualnym stanie techniki sposób wykonania fundamentu może być różny.

Warto wiedzieć

Reklamę należy traktować jako nośniki informacji wizualnej wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami.

Taką definicję zawiera ustawa o drogach publicznych. Jest ona powszechnie stosowana. Brakuje bowiem definicji reklamy w prawie budowlanym.

Tylko na 120 dni

Jest jeszcze inna możliwość. Można reklamę wolno stojącą postawić, jedynie zgłaszając to staroście, ale pod warunkiem, że zostanie ona potraktowana jako obiekt tymczasowy i zostanie umieszczona w danym miejscu tylko na 120 dni.

Żadnych natomiast formalności nie wymaga umieszczanie dmuchanych reklam (z wyjątkiem pasa drogowego). Nie są one bowiem trwale związane z gruntem ani też montowane na obiekcie budowlanym, np. budynku czy słupie.

Na ślepej ścianie

Rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych wprowadza ponadto ograniczenia dotyczące reklam wieszanych na ścianach budynku.

Zgodnie z nim można umieszczać reklamy na fasadach wielorodzinnych budynków mieszkalnych, pod warunkiem że nie będą ograniczać dziennego oświetlenia mieszkań. Mogą więc one wisieć na ścianach bez okien, na oknach klatek schodowych lub lokali użytkowych, a także w czasie remontów na elewacji budynku, ale nie bezpośrednio na oknach mieszkań.