Nadal jedną z najbardziej popularnych form angażu jest ten zawarty na czas określony. Jest bowiem elastyczny pod względem szybkiego zakończenia niesatysfakcjonującej współpracy.

Taką umowę można wypowiedzieć w każdym czasie, w wyniku czego rozwiąże się ona po 2 tygodniach (w sobotę albo w ostatnim dniu miesiąca). Przeszkodą nie będzie tu brak podstaw do dyscyplinarnego zwolnienia pracownika czy jego zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy.

Aby zyskać tę elastyczność, umowa na czas określony musi spełniać łącznie dwa warunki:

- po pierwsze trzeba ją podpisać na okres dłuższy niż 6 miesięcy (choćby o jeden dzień),

- po drugie – jej treść musi zawierać klauzulę o możliwości jej wcześniejszego rozwiązania za 2-tygodniowym wymówieniem.

Konieczny zapis

Bez tego wymogu formalnego nie można wypowiedzieć pracownikowi umowy. Natomiast wtedy, gdy okres zatrudnienia zostanie ustalony dokładnie na 6 miesięcy lub będzie krótszy, to umieszczony w umowie zapis o dopuszczalności wypowiedzenia – jako sprzeczny z prawem i mniej korzystny dla pracownika – będzie nieważny.

Wprawdzie brzmienie art. 33 k.p. wskazuje, że możliwość rozwiązania umowy za wypowiedzeniem powinna wynikać już z samej jej treści, ale dopuszcza się zawarcie jej w odrębnym dokumencie, np. w aneksie.

Potwierdził to Sąd Najwyższy w nadal aktualnej uchwale z 14 czerwca 1994 r. (I PZP 26/94). Wskazał, że jeśli umowa została zawarta na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy, to strony mogą ustalić dopuszczalność jej wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem już w trakcie trwania zatrudnienia.

Nawet pierwszego dnia

Jeśli zostały spełnione powyższe warunki, umowę można wypowiedzieć również przed upływem 6 miesięcy trwania angażu. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z 7 września 1994 r. (I PZP 35/94).

Możliwe jest też zastrzeżenie okresu wypowiedzenia dłuższego niż 2 tygodnie. Dla pracownika może to być korzystne, bo gwarantuje mu większą stabilizację stosunku pracy.

Ważne jest również, że pracodawca nie musi wskazywać w wypowiedzeniu jego przyczyny (chyba że w umowie doprecyzowano przesłanki dopuszczające wypowiedzenie, np. dopiero po upływie 6 miesięcy zatrudnienia) ani konsultować zwolnienia ze związkami.

Jeśli jednak umowę zawarto na długi okres i dopuszczono w niej możliwość rozwiązania za wypowiedzeniem, to w pewnych okolicznościach może to zostać potraktowane jako obejście przepisów prawa pracy bądź naruszenie ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia albo zasad współżycia społecznego. Czyni ją to nieważną, a stosunek pracy podlega wówczas przepisom prawa pracy o zatrudnieniu na czas nieokreślony.

Schemat postanowień

Obligatoryjne elementy każdej umowy na czas określony to: wskazanie stron, rodzaju umowy (a w jego ramach czasu, na jaki jest zawiązana), daty zawarcia kontraktu oraz warunków pracy i płacy, a w szczególności: rodzaju i miejsca świadczenia obowiązków służbowych, wysokości wynagrodzenia wraz z poszczególnymi jego składnikami, wymiaru czasu pracy i terminu jej rozpoczęcia >patrz wzór umowy.

Jeśli angaż ma trwać dłużej niż 6 miesięcy, a pracodawca chce zapewnić sobie „furtkę" do szybkiej rezygnacji z pracownika, to powinien pamiętać o umieszczeniu stosownej wzmianki dotyczącej wypowiedzenia.

Podstawa prawna:

art. 18 § 1 i 2, art. 30 § 1 pkt 2, § 21, § 4, art. 33 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. DzU 19998 nr 21, poz. 94 ze zm.)

—Anna Borysewicz, adwokat, prowadzi własną kancelarię w Płocku