Umowa zbycia udziałów spółki z o.o. podpisana przez jednego członka zarządu – w przypadku łącznej reprezentacji spółki przez dwóch członków zarządu – zostaje zawarta z chwilą, w której powód dowiedział się o złożeniu takiego podpisu przez drugiego członka zarządu.

W umowie spółki

Istotą reprezentacji łącznej jest to, że do dokonania przez stronę określonej czynności prawnej wymagane jest złożenie oświadczenia woli przez dwie lub więcej osób.

Taka reprezentacja charakterystyczna jest dla spółek handlowych zarówno osobowych, jak i kapitałowych oraz dla spółdzielni czy przedsiębiorstw państwowych.

Reprezentacją łączną mogą być objęte wszystkie czynności mieszczące się w zakresie umocowania podmiotu uprawnionego do reprezentacji, np. członka zarządu spółki z o.o. czy akcyjnej.

Zarówno w spółce z o.o., jak i akcyjnej, jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki (statut spółki). Natomiast jeśli umowa spółki (statut spółki) nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

Warto wskazać, że współdziałanie prokurenta z członkiem zarządu lub wspólnikiem nie ogranicza zakresu umocowania prokurenta, ponieważ wymaganie, aby prokurent współdziałał z członkiem zarządu lub wspólnikiem, podobnie jak wymaganie współdziałania prokurentów łącznych, dotyczy sposobu reprezentowania spółki (SN z 27 kwietnia 2001 r., III CZP 6/01).

Przewidziana w kodeksie spółek handlowych reprezentacja łączna, odnosząca się do wszystkich czynności spółki, jest tylko jednym z możliwych wariantów określenia w umowie (statucie) spółki sposobu reprezentacji. Ponadto, skoro wspólnicy mogą w umowie (statucie) spółki postanowić, że wymóg łącznego działania dotyczy wszystkich czynności,  przyjmuje się, że dopuszczalne jest również zastrzeżenie łącznego działania jedynie dla pewnego rodzaju czynności.

Przykład

W umowie spółki jawnej zastrzeżono, że dla czynności zobowiązujących i rozporządzających przenoszących ustalony kwotowo limit, np. 2 mln złotych, wymagana jest reprezentacja łączna.

Można ustalić w umowie spółki reprezentację łączną jedynie dla czynności o większym znaczeniu dla spółki. Taka regulacja umowna nie ogranicza bowiem prawa wspólnika do reprezentacji spółki, ponieważ stanowi jedynie określenie sposobu reprezentacji i jest wiążąca dla spółki w stosunkach zewnętrznych.

Wzajemna kontrola

Reprezentacja łączna polega na zapewnieniu wzajemnej kontroli osób działających, a tym samym lepszym zapewnieniu interesów mocodawcy, spółki itp.

W praktyce przyjęło się, że współdziałanie dwóch upoważnionych osób może nastąpić w każdy sposób, bo żaden przepis nie przewiduje dla współdziałania określonej formy, np. jednoczesnego składania oświadczeń woli.

Ważna jest zatem umowa sprzedaży udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, którą w imieniu innej spółki z o.o., będącej nabywczynią udziałów, podpisał jeden członek zarządu, chociaż w spółce obowiązywała zasada łącznej reprezentacji. Zatem podpisy członków zarządu działających w ramach łącznej reprezentacji w tym wypadku mogą zostać złożone i notarialnie poświadczone w różnym czasie.

Dla umowy zbycia udziałów spółki z o.o. wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi (SN z 26 sierpnia  2009r., I CSK 32/09).

Konkludując, złożenie oświadczenia przez każdego z członków zarządu w innym czasie nie narusza obowiązku współdziałania, nie ma też znaczenia dokonanie notarialnego poświadczenia podpisów w różnym czasie, bowiem przepisy, które wyznaczają reprezentację łączną, nie obligują reprezentantów łącznych do jednoczesnego działania.

Natomiast umowa podpisana przez jedną z osób uprawnionych do łącznego działania jest czynnością prawną niedokonaną, czyli będącą w fazie realizacji.