W warunkach gospodarki wolnorynkowej podmioty gospodarcze powstają i upadają. Jest to naturalna kolej rzeczy. Często jest tak, że zanim przedsiębiorca  odniesie sukces, musi zaliczyć bankructwa. Nie powinny być one powodem do wstydu. Sytuacja się komplikuje, gdy po upadłym przedsiębiorstwie pozostają tylko i wyłącznie niespłacone zobowiązania. W pewnych sytuacjach w przypadku upadłości do pracy przystępuje syndyk. Jak nim zostać? Konieczne jest przejście procedury określonej w ustawie z 15 czerwca 2007 roku o licencji syndyka (dalej: ustawa).

Kto ma szansę

Ustawa zawiera szereg przesłanek, które należy spełnić łącznie, aby zdobyć w Polsce zawód syndyka. Przede wszystkim należy legitymować się obywatelstwem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Jednocześnie konieczna jest znajomość języka polskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności syndyka.

Niezbędne jest oczywiście posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz tytułu magistra (lub równorzędnego). Niedookreśloną przesłanką jest wymóg posiadania nieposzlakowanej opinii. Ustawodawca zwraca też uwagę na doświadczenie. Aby zostać syndykiem należy w okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o licencję syndyka przez co najmniej trzy lata zarządzać majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną częścią w Polsce lub w innych krajach UE czy też EFTA.

Drogę do kariery syndyka zamkniętą mają osoby karane za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, a także oskarżone o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Syndykiem nie zostanie także osoba wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego;

Kandydat na syndyka musi też cieszyć się dobrym stanem zdrowia, który pozwala na wykonywanie przypisanych mu czynności. Do ustalania zdolności do wykonywania czynności syndyka ze względu na stan zdrowia, o której mowa w ust. 1 pkt 11 ustawy, stosuje się odpowiednio przepisy o ustroju sądów powszechnych regulujące zakres i sposób przeprowadzania badań kandydatów do objęcia urzędu sędziego. W tej sytuacji trzeba sięgnąć do rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 8 marca 2002 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych kandydatów do objęcia urzędu sędziego. W tym akcie prawnym znajdziemy szczegółowy zakres i sposób przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych, a także kwalifikacje lekarzy i psychologów uprawnionych do przeprowadzania badań.

Drogę do kariery syndyka otwiera ostatecznie złożenie z pozytywnym wynikiem egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez ministra sprawiedliwości

Co trzeba dołączyć

Aby przystąpić do egzaminu konieczne jest złożenie do ministra sprawiedliwości stosownego wniosku najpóźniej 45 dni przed terminem rozpoczęcia egzaminu.

Do wniosku należy dołączyć:

Uwaga! Jeżeli wniosek nie spełnia wyżej wymienionych wymogów formalnych wnioskodawca zostanie wezwany do uzupełnienia braków w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. Nieuzupełnienie braków powoduje pozostawienie wniosku bez dalszego biegu. W przypadku złożenia wniosku po upływie wyznaczonego terminu, przewodniczący Komisji wydaje decyzję odmawiającą dopuszczenia osoby ubiegającej się o licencję syndyka do udziału w egzaminie. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do ministra sprawiedliwości.

Ile musimy zapłacić

Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z 1 marca 2011 roku w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o licencję syndyka oraz opłaty egzaminacyjnej, wysokość opłaty egzaminacyjnej, która stanowi dochód budżetu państwa wynosi równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w roku przeprowadzenia egzaminu. Opłatę uiszcza się najpóźniej 45 dni przed terminem rozpoczęcia egzaminu na rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości wskazany w ogłoszeniu o terminie egzaminu.

Punkty za egzamin

Egzamin ma formę pisemną i przeprowadzany jest w języku polskim. Obejmuje zagadnienia z zakresu prawa, ekonomii i finansów oraz zarządzania, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki postępowania upadłościowego i naprawczego. Egzamin polega na rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa oraz wykonaniu zadania problemowego. Za każdą prawidłową odpowiedź na pytanie testowe uzyskuje się 1 punkt. Można wybrać tylko jedną odpowiedź, którą zaznacza się na karcie odpowiedzi stanowiącej integralną część testu. Wykonanie zadania problemowego ocenia się w skali od 0 do 30 punktów. Prawidłowość odpowiedzi na pytania testowe oraz wykonanie zadania problemowego ocenia się według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu.

Za pozytywny wynik egzaminu uznaje się uzyskanie co najmniej 75 punktów z części testowej egzaminu oraz co najmniej 20 punktów za wykonanie zadania problemowego. Złożenie egzaminu z wynikiem pozytywnym potwierdza zaświadczenie wystawione przez Komisję.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z 1 marca 2011 roku w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o licencję syndyka oraz opłaty egzaminacyjnej, przeprowadza się w warunkach zapewniających zdającym samodzielną pracę, w obecności co najmniej czterech członków Komisji, w tym przewodniczącego lub jego zastępcy. Przed przystąpieniem do egzaminu zdający okazuje dokument potwierdzający swoją tożsamość. Nieobecność zdającego podczas egzaminu oraz stawienie się na egzamin po jego rozpoczęciu, bez względu na przyczynę, uważa się za odstąpienie od udziału w egzaminie.

Czas na rozwiązanie testu wynosi 100 minut, liczonych od momentu rozdania wszystkim zdającym egzemplarzy testu wraz z kartami odpowiedzi. Czas na rozwiązanie zadania problemowego wynosi 180 minut, liczonych od momentu rozdania wszystkim zdającym egzemplarzy zadania problemowego. Między częścią egzaminu przeznaczoną na rozwiązanie testu a częścią przeznaczoną na rozwiązanie zadania problemowego następuje 60-minutowa przerwa.

W trakcie egzaminu zdający może opuścić salę, w której jest przeprowadzany egzamin, jedynie w wyjątkowej sytuacji, po uzyskaniu zgody przewodniczącego, pod nadzorem wskazanego przez przewodniczącego członka Komisji. Przed opuszczeniem sali zdający przekazuje przewodniczącemu test, wraz z kartą odpowiedzi, lub zadanie problemowe, wraz z rozwiązaniem. Zabronione jest posiadanie urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji.

Uwaga! W czasie rozwiązywania testu zabronione jest korzystanie z tekstów aktów prawnych i komentarzy. Jest to natomiast dozwolone przy rozwiązywaniu zadania problemowego.

Egzamin jest przeprowadzany co najmniej dwa razy w ciągu roku. Informację o terminie egzaminu minister sprawiedliwości ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na swoich stronach podmiotowych oraz w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym, co najmniej na trzy miesiące przed planowanym terminem egzaminu.

Przygotowując się do egzaminu warto pamiętać, że minister sprawiedliwości ustala wykaz tytułów aktów prawnych i zalecanej literatury, z których wybrane problemy stanowią podstawę opracowania pytań testowych na egzaminy w określonym roku kalendarzowym. Wykaz jest ogłaszany w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, nie później niż 3 miesiące przed terminem pierwszego egzaminu wyznaczonego w określonym roku kalendarzowym. Może on zostać, nie później niż 3 miesiące przed wyznaczonym kolejnym terminem egzaminu w określonym roku kalendarzowym, uzupełniony lub zmieniony.

Dwa lata

Licencja syndyka jest przyznawana na wniosek zainteresowanej osoby złożony nie później niż po upływie 2 lat od dnia złożenia egzaminu. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające spełnienie wymogów, określonych w art. 3 ust. 1 pkt 1, 4, 6, 9 i 11 ustawy. Wnioskodawca musi także złożyć oświadczenie, że ma on pełną zdolność do czynności prawnych, nie był karany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe, a także oryginał zaświadczenia potwierdzającego złożenie egzaminu z wynikiem pozytywnym.

Zdaniem autora: Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP

Procedura, którą należy przejść, aby zostać syndykiem to klasyczny przykład licencjonowania dostępu do zawodu. Są w niej zarówno warunki dotyczące m.in. wykształcenia i doświadczenia, jak i wymóg pozytywnego zdania egzaminu. To wszystko – w zamyśle ustawodawcy – ma zapewnić, że zawód syndyka będzie wykonywany przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. W sumie procedura jest przejrzysta a bariery stawiane przed kandydatami na syndyków nie wydają się przesadnie trudne do pokonania.

Decyzja administracyjna ministra sprawiedliwości

Licencja syndyka jest przyznawana w drodze decyzji administracyjnej przez ministra sprawiedliwości na czas nieoznaczony. Dokument licencji syndyka zawiera:

- numer licencji i datę jej przyznania;

- oznaczenie i podpis organu przyznającego;

- imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia posiadacza licencji;

- numer ewidencyjny PESEL (z wyłączeniem cudzoziemców, którzy tego numeru nie posiadają);

- fotografię posiadacza licencji;

- podpis posiadacza licencji.

Aby otrzymać dokument należy wnieść na rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości opłatę (obecnie 200 zł). Osobę, której przyznano licencję syndyka oraz osobę posiadającą decyzję o uznaniu kwalifikacji w zawodzie regulowanym syndyka wydaną na podstawie odrębnych przepisów, wpisuje się na listę osób posiadających licencję syndyka, prowadzoną przez ministra sprawiedliwości.