Przepis art. 252 § 1 kodeksu spółek handlowych pozwala na wytoczenie powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sprzecznej z ustawą. Mogą to zrobić:

• zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna oraz poszczególni członkowie tych gremiów,

• wspólnik, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,

• wspólnik bezzasadnie niedopuszczony do udziału w zgromadzeniu udziałowców,

• wspólnik, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zebrania udziałowców lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad,

• w przypadku pisemnego głosowania wspólnik, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też  głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw.

Ważne orzeczenia

• „Osobie odwołanej ze składu organu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie przysługuje legitymacja do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z ustawą (art. 252 § 1 w związku z art. 250 pkt 1 k.s.h.)” – uchwała Sądu Najwyższego mająca moc zasady prawnej z 1 marca 2007, III CZP 94/06.

• „Z mocy zajęcia udziałów dłużnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wierzyciel jest legitymowany do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników zagrażającej możliwości uzyskania zaspokojenia (art. 910

2

§ 1

kodeksu postępowania cywilnego

in fine)” –

wyrok SN z 30 stycznia 2009, II CSK 355/08.

• „Syndyk masy upadłości wspólnika spółki nie jest podmiotem legitymowanym do zaskarżenia uchwały tej spółki w trybie przewidzianym w art. 252 § 1 k.s.h.” – z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 2 marca 2004, I ACa 9/04.

•  „Wspólnik ma legitymację do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu jego udziałów (art. 252 § 1 w związku z art. 250 pkt 2 k.s.h.)” – wyrok SN z 9 września 2010, I CSK 530/09.

• Natomiast w orzeczeniu z 26 marca 2009, I CSK 253/08, SN m.in. stwierdził, że „Choć przesłanki stwierdzenia nieważności uchwały mogą mieć charakter formalny lub materialny, to jednak uchybienia formalne (np. wadliwość zwołania zgromadzenia), także w stadium poprzedzającym podjęcie uchwały, mogą być skuteczną podstawą żądania stwierdzenia nieważności uchwały tylko wówczas, jeśli wywarły wpływ na jej treść.

Zwołanie zgromadzenia wspólników w sposób nieprzewidziany w art. 238 § 1 k.s.h. nie powoduje automatycznej nieważności uchwały, ponieważ wadliwość ta nie może mieć jakiegokolwiek wpływu na przebieg samego zgromadzenia ani na treść kwestionowanej uchwały”.

Bezwzględnie nieważna

Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały udziałowców wnosi się przeciwko spółce do sądu okręgowego – wydziału gospodarczego właściwego dla jej siedziby. Wprawdzie już w chwili jego zgłoszenia uchwała  z mocy art. 58 k.c. jest bezwzględnie nieważna, jednakże wytoczenie  pozwu ma na celu potwierdzenie tego faktu.

Uwaga!

W sytuacji, w której uchwała wspólników narusza  przepisy k.s.h. oraz zapisy umowy, wnosi się powództwo o stwierdzenie nieważności, a nie o uchylenie tej uchwały.

Wyłączenie stosowania art. 189 k.p.c.

Wobec podmiotów objętych dyspozycją art. 250 k.s.h. wyłączone jest stosowanie art. 189 k.p.c., czyli możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie nieważności uchwały udziałowców. Zakaz ten nie dotyczy zatem osób niewymienionych w tym  przepisie.

Odmienne stanowisko zajął SA w Katowicach w wyroku z 3 lipca 2008, V ACa 227/08: „Bez uruchomienia przewidzianych w k.s.h. środków, poza trybem w nim przewidzianym, nie można domagać się ustalenia nieważności uchwały zgromadzenia wspólników.

Jedynie w razie gdyby na podstawie uchwały sprzecznej z ustawą wystąpiono z procesem przeciwko określonej osobie, przysługuje jej nieograniczony w czasie zarzut nieważności (art. 252 § 4 k.s.h.).

Przepis ten pełni funkcję ochronną i byłby zbędny w razie istnienia równolegle możliwości zakwestionowania uchwały przez każdego zainteresowanego i w każdym czasie na podstawie przepisów k.c.

Z wykładni przepisów o zaskarżaniu uchwał wynika, że tryb przewidziany w k.s.h. wyczerpuje prawne możliwości wzruszania uchwał zgromadzenia wspólników, zaś orzeczenie sądu – w przeciwieństwie do wydawanych na podstawie art. 189 k.p.c. w przedmiocie ustalenia bezwzględnej nieważności czynności – nie ma charakteru deklaratoryjnego.

Wyłączenie jego stosowania należy zatem rozumieć jako zakaz ustalania przez kogokolwiek, kto powołuje się na swój interes prawny, że uchwała nie wywołuje skutków prawnych, czyli nie doprowadziła do powstania prawa lub stosunku prawnego”.

Jednakże „Nieprawidłowości przy zwołaniu i przebiegu zgromadzenia wspólników, w tym także brak stosownego quorum, nie mogą być podstawą opartego o przepis art. 189 k.p.c. powództwa o ustalenie nieistnienia uchwały, lecz powodują jej nieważność.

Tak podjęta uchwała może być kwestionowana jedynie na drodze powództwa o stwierdzenie nieważności w trybie przewidzianym w art. 252 § 1 k.s.h., przez wymienione w art. 250 k.s.h. podmioty i w terminie zawitym określonym w art. 252 § 2 k.s.h.” (wyrok SA w Białymstoku z 30 stycznia 2008, I ACa 612/07).

Wniesienie powództwa o stwierdzenie nieważności uch-wały wspólników nie wstrzymuje, co do zasady, postępowania rejestrowego, co nie wyklucza ewentualności zawieszenia procedury przez sąd rejestrowy po przeprowadzeniu rozprawy.

W następstwie  prawomocnego wyroku o stwierdzeniu nieważności uchwały wpis o niej wykreślany jest z urzędu.

Jakie terminy

Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały udziałowców należy wnieść w ciągu sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale (tj. od uzyskania informacji z księgi protokołów, ogłoszenia, zawiadomienia), nie później jednak niż przed upływem trzech lat od daty jej podjęcia. Po przekroczeniu  tych terminów uprawnienie organów i osób wyliczonych w art. 250 k.s.h. do wytoczenia przedmiotowego powództwa wygasa.

Jednakże na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h., nawet po bezskutecznym upływie ww. okresów, podmioty wyliczone w art. 250 k.s.h.  i osoby trzecie mogą – w stosunku do uchwały – podnosić zarzut nieważności.

Kto reprezentuje

W sporze o stwierdzenie nieważności uchwały udziałowców spółkę reprezentuje zarząd, chyba że to organ ten albo jego członek wystąpił ze stosownym powództwem. Wtedy ustanawia się pełnomocnika, którym może być dowolnie wybrana osoba, pod warunkiem że nie jest powodem. Jeżeli jednak zarząd nie może działać za podmiot, a brakuje uchwały wspólników o ustanowieniu pełnomocnika, sąd właściwy do rozstrzygnięcia pozwu wyznacza kuratora spółki.

W sytuacji, w której kurator już funkcjonuje, bo albo brakuje organów podmiotu bądź też – mimo grzywien – przedsiębiorca nie wykonuje obowiązków rejestrowych, może on reprezentować spółkę (wtedy we wniosku o ustanowienie kuratora wskazuje się na niego personalnie). Gdy to on zgłosił powództwo, sąd powinien wyznaczyć innego kuratora. Wniosek o wyznaczenie kuratora składa się w pozwie albo już po jego wniesieniu w odrębnym piśmie.

Jakie skutki

Skutki wyroku stwierdzającego nieważność uchwały wspólników należy oceniać w sferach: wewnętrznej (w stosunkach między spółką a wspólnikami oraz podmiotem a członkami jego organów) i zewnętrznej (wobec osób trzecich). W pierwszym przypadku orzeczenie uzyskuje moc obowiązującą od chwili uprawomocnienia się, w drugim jest to zależne od dobrej wiary osoby trzeciej.

Jeżeli zatem nie można zarzucić jej niedbalstwa lub działania umyślnego, dokonane  na podstawie nieważnej uchwały transakcje  są ważne. W przeciwnej sytuacji  należy usunąć rezultaty podjętej uchwały, a więc doprowadzić do stanu sprzed jej powzięcia. Orzeczenie sądu uwzględniające powództwo podlega obligatoryjnemu zgłoszeniu przez zarząd  do KRS w ciągu siedmiu dni od daty jego uprawomocnienia.

„Normy wynikającej z art. 254 § 2 i 4 k.s.h. nie stosuje się w przypadkach stwierdzenia nieważności uch-wały zgromadzenia wspólników zawierającej zgodę na zbycie udziałów” (wyrok SN z 16 marca 2006, III CSK 32/06).

Uwaga!

Przepis art. 7 k.c. stanowi, że jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, zachodzi domniemanie istnienia dobrej wiary.

Wzór pozwu

Płock,  10.11.2011

Do Sądu Okręgowego

Wydział Gospodarczy w Łodzi

Powód:

Karina Igrekowska, zam. ul. Brzoskwiniowa 56, 09-400 Płock,członek zarządu X sp. z o.o., ul. Malinowa 23, 09-400 Płock

Pozwana:

X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,  ul. Malinowa 23, 09-400 Płock
Opłata stała 2000 zł


POZEW O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI UCHWAŁY WSPÓLNIKÓW


W imieniu własnym, na podstawie art. 252 § 1 k.s.h., wnoszę o:

1) stwierdzenie nieważności uchwały nr 3/2011 z  26.10.2011 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników X spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku, ul. Malinowa 23, 09-400 Płock, zarejestrowanej w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy KRS pod nr KRS 000022222, w sprawie ustalenia wysokości oprocentowania udziałów wspólników,

2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych,

3) przeprowadzenie rozprawy także podczas nieobecności powódki,

4) dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:– umowa spółki z  1.08.2009 – na okoliczność zawarcia umowy X sp. z o.o.,– aktualny odpis z KRS X sp. z o.o. –  na okoliczność przedmiotu działalności X sp. z o.o., ilości i wysokości udziałów przysługujących poszczególnym wspólnikom oraz potwierdzenia, że powódka jest członkiem zarządu X sp. z o.o.,– protokół NZW X sp. z o.o. z  26.10.2011 – na okoliczność podjęcia uchwały nr 3/2011 w sprawie ustalenia wysokości oprocentowania udziałów wspólników,

5) przeprowadzenie rozprawy.


Uzasadnienie

Umowa X sp. z o.o. została zawarta  1.08.2009. Dowód: umowa spółki z  1.08.2009Przedmiotem działalności spółki jest działalność wytwórcza, usługowa i handlowa w zakresie przemysłu farmaceutycznego.Dowód: aktualny odpis z KRS X sp. z o.o.Jej wspólnikami są: Kamila Zetowska i Paulina Nowak, posiadające po 1000 udziałów o łącznej wysokości po 50 tys. zł każda

Dowód:

aktualny odpis z KRS X sp. z o.o.26 października 2011  odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku. Podjęło ono uchwałę nr 3/2011 w sprawie wysokości oprocentowania udziałów wspólników. Na jej podstawie Kamili Zetowskiej przyznano prawo do wypłaty 5 proc., a Paulinie Nowak 7 proc. od kwoty ich udziałów.

Dowód:

protokół NZW X sp. z o.o. z  26.10.2011Uchwała ta jest więc sprzeczna z treścią art. 190 k.s.h. wykluczającego możliwość pobierania przez wspólników odsetek zarówno od wniesionych wkładów, jak i od przysługujących im udziałów.Powódka jest członkiem zarządu X sp. z o.o.

Na mocy art. 252 § 1 k.s.h. w zw. z art. 250 pkt 1 k.s.h. jest zatem podmiotem uprawnionym do wystąpienia z niniejszym pozwem.

Dowód:

aktualny odpis z KRS X sp. z o.o.Z uwagi na powyższe pozew jako uzasadniony zasługuje na uwzględnienie.

Karina Igrekowska

Załączniki:

1) dowód uiszczenia opłaty od pozwu

2) odpis pozwu

3) dokumenty z poz. „Dowód”