Dotacje unijne na rozwój i tworzenie nowych firm na terenach wiejskich

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ma służyć unowocześnieniu polskiego rolnictwa, poprawie warunków życia na terenach wiejskich i dawać szansę aktywnym osobom na znalezienie nowych lub dodatkowych źródeł dochodów.

Program podzielony jest na tzw. działania, a jedno z nich „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” przeznaczone jest dla właścicieli najmniejszych z firm, osób prowadzących działalność gospodarczą lub planujących jej podjęcie.

Oznacza to, że osoby już posiadające mikroprzedsiębiorstwa mogą pomyśleć o ich rozwoju, w tym rozszerzeniu działalności na nowe obszary. Pozostałe o stworzeniu własnej firmy.

Rodzaj działalności

Myśląc o założeniu własnej firmy i pozyskaniu na to dotacji z PROW, należy uwzględnić, że nie każdy rodzaj działalności może być wspierany.

Wiąże się to ze specyfiką tego programu (obszary wiejskie) i koniecznością rozgraniczenia go z innymi programami współfinansowanymi ze środków unijnych (np. regionalnymi programami operacyjnymi, programem „Kapitał ludzki”). Dlatego w pierwszej kolejności należy się zapoznać z odpowiednim wykazem tych rodzajów działalności, które mogą liczyć na wsparcie.

Są to:

- usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa,

- usługi dla ludności,

- rzemiosło i rękodzielnictwo,

- roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne,

- usługi turystyczne oraz związane ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem,

- usługi transportowe,

- usługi komunalne,

- przetwórstwo produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych,

- magazynowanie lub przechowywanie towarów,

- wytwarzanie produktów z biomasy,

- rachunkowość, doradztwo lub usługi informatyczne.

26 września

rozpoczyna się nabór wniosków do działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, który będzie trwał do 7 października

Szczegółowy wykaz kategorii rodzajów aktywności wspieranych z tego działania wg numerów kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zawiera dokument „Wykaz działalności gospodarczych, w których zakresie może być przyznana pomoc”, stanowiący załącznik do rozporządzenia ministra rolnictwa w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” (DzU z 2008 r. nr 139, poz. 883 ze zm.).

Przykładowo (pełny wykaz to ok. 400 pozycji) są tam wymienione takie rodzaje działalności, jak:

- 38.32.Z Odzysk surowców z materiałów segregowanych,

- 43.11.Z Rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych,

- 45.32.Z Sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych,

- 55.10.Z Hotele i podobne obiekty zakwaterowania,

- 55.20.Z Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania,

- 55.30.Z Pola kempingowe,

- 55.90.Z Restauracje i inne placówki gastronomiczne,

- 69.20.Z Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe,

- 88.91.Z Opieka dzienna nad dziećmi,

- 95.21.Z Naprawa i konserwacja elektronicznego sprzętu powszechnego użytku,

- 85.59.Z Nauka języków obcych,

- 93.13.Z Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej.

Komputer i budowa

Ponieważ dotacje są przeznaczone na tworzenie i rozwój firm, bardzo szeroko potraktowany jest tzw. katalog wydatków kwalifikowanych. Przypomnijmy, że są to wszystkie te koszty, które wolno włączyć do budżetu projektu a następnie je rozliczyć, występując o refundację.

Z kolei koszty, które nie mogą być za takie uznane, muszą być pokryte w całości ze środków własnych przedsiębiorcy. Musi on w tym zakresie dysponować odpowiednimi oszczędnościami lub posiłkować się kredytem bądź pożyczką.

Przykładowo kosztem kwalifikowanym jest rata leasingowa (w razie korzystania z leasingu), ale wyłącznie w części nieprzekraczającej ceny netto nabycia rzeczy. Natomiast części obejmujące marżę (zysk) leasingodawcy (finansującego), koszty refinansowania odsetek, koszty bieżące lub opłaty ubezpieczeniowe należą już do wydatków niekwalifikowanych.

Niemniej jednak możliwości finansowania różnorodnych wydatków są znaczne. Do wydatków kwalifikowanych wolno bowiem zaliczyć m.in. koszty:

- budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją niemieszkalnych obiektów wraz z zakupem instalacji technicznej,

- nadbudowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją istniejących budynków mieszkalnych wraz z zakupem instalacji technicznej,

- zagospodarowania terenu,

- zakupu maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia i sprzętu,

- zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu podejmowanej lub rozwijanej działalności,

- zakupu środków transportu (z pewnymi ograniczeniami).

Natomiast do wydatków kwalifikowanych nie zalicza się m.in. kosztów:

- podatku od towarów i usług (VAT),

- nabycia nieruchomości,

- nabycia rzeczy używanych,

- budowy budynków mieszkalnych,

- zakupu samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż ośmiu osób (łącznie z kierowcą).

Refundacja i zaliczka

Ogólną zasadą, na jakiej opierają się rozliczenia w ramach tego działania, jest refundacja wydatków. Innymi słowy przedsiębiorca najpierw dokonuje zakupów, płaci za prace budowlane, wynagrodzenia itp., a następnie występuje o zwrot części tych wydatków. Dotacja może pokrywać maksymalnie do 50 proc. takich kosztów.

Jednak obowiązują w tym zakresie pewne limity. Są one ściśle powiązane z tym, ile nowych stanowisk pracy (pełnych etatów) zostanie utworzonych w wyniku całego przedsięwzięcia. I tak jest to maksymalnie:

- 100 tys. zł – jeżeli dzięki projektowi rozwoju lub utworzenia nowej firmy powstanie co najmniej jedno miejsce pracy. Warto zaznaczyć, że osobę fizyczną ubiegającą się o pomoc, która podejmuje we własnym imieniu działalność gospodarczą jako mikroprzedsiębiorca, uwzględnia się w liczbie tworzonych miejsc pracy (tzw. samozatrudnienie).

Wartość wydatków kwalifikowanych musi w takim wypadku wynieść co najmniej 200 tys. zł;

- 200 tys. zł – jeżeli plan przedsięwzięcia zakłada utworzenie co najmniej dwóch miejsc pracy (a wartość inwestycji wyniesie co najmniej 400 tys. zł);

- 300 tys. zł – jeżeli utworzone zostaną co najmniej trzy miejsca pracy (a przedsiębiorca zainwestuje co najmniej 600 tys. zł).

Możliwe jest oczywiście tworzenie etatów cząstkowych, np. 1/2 lub 1/4 etatu. Jednak wtedy liczba pracowników musi być odpowiednio większa.

Przykładowo zatrudnienie czterech osób, każdej na 1/2 etatu skutkuje utworzeniem dwóch miejsc pracy, czyli możliwością ubiegania się o dotację do 200 tys. zł. Zatrudnienie sześciu osób w takim systemie to trzy nowe miejsca pracy itp.

Ogólna zasada refundacji nie oznacza jednak konieczności zainwestowania wyłącznie środków własnych. Działanie to przewiduje także system zaliczek. Należy to wyraźnie zaznaczyć już na etapie ubiegania się o pomoc przy wypełnianiu wniosku o dofinansowanie.

Kwota zaliczki nie może przekraczać 50 proc. kwoty przyznanej pomocy. Ponadto warunkiem jej wypłaty jest ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia w postaci gwarancji bankowej lub innej równoważnej gwarancji odpowiadającej 110 proc. kwoty zaliczki. Każdy przedsiębiorca lub kandydat na niego musi zatem przeanalizować, jakie będą koszty uzyskania takiego zabezpieczenia.

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o minimalnej wartości projektu (koszty kwalifikowane), którą trzeba założyć, aby w ogóle móc ubiegać się o wsparcie. Jest to 20 tys. zł. Wnioski o mniejszej wartości nie będą rozpatrywane.

Szczegółowe informacje o konkursie dla mikroprzedsiębiorców znajdują się na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która odpowiada za jego przebieg (www.arimr.gov.pl). Można tam znaleźć specjalną broszurę informacyjną poświęconą w całości opisywanemu działaniu oraz instrukcje wypełniania wniosku o pomoc.

Najmniejsza z firm

Mikroprzedsiębiorstwo to podmiot, w którym zatrudnienie nie przekracza dziewięciu osób i którego roczny obrót i/lub całkowity bilans roczny nie przekraczają równowartości 2 mln euro.

Do obliczania średniorocznego zatrudnienia, oszacowania obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średniorocznego zatrudnienia – w przypadku przedsiębiorców działających krócej niż rok – i przeliczania wysokości rocznego obrotu netto lub sumy aktywów bilansu stosuje się przepisy o swobodzie działalności gospodarczej.

Liczy się miejsce zamieszkania

Osoba fizyczna, która zamierza rozpocząć działalność gospodarczą i chciałaby uzyskać dotację z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”, może ubiegać się o pomoc, jeżeli:

- jest pełnoletnia i nie ukończyła 60 roku życia,

- nie podlega przepisom o ubezpieczeniu społecznym rolników w pełnym zakresie,

- ma miejsce zamieszkania w miejscowości należącej do gminy wiejskiej, miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, lub miejskiej, z wyłączeniem miejscowości powyżej 5 tys. mieszkańców, i podejmuje działalność obejmującą usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa,

- ma miejsce zamieszkania w miejscowości należącej do gminy wiejskiej, miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub miejskiej, z wyłączeniem miejscowości powyżej 5 tys. mieszkańców, i podejmuje działalność obejmującą usługi dla podmiotów innych niż wymienione powyżej,

- w okresie ostatnich dwóch lat poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie pomocy nie przyznano jej pomocy inwestycyjnej w ramach działania „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia” objętego programem „Kapitał ludzki” (działanie 6.2),

- został jej nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (zgodnie z ustawą z 18 grudnia 2003, DzU z 2004 r. nr 10, poz. 76 ze zm.).

Ponadto jeżeli projekt uruchomienia lub rozwoju firmy związany jest z budową, przebudową, remontem, wyposażeniem lub zagospodarowaniem nieruchomości, także ona musi się znajdować na wyżej wymienionych obszarach.