[b]Tak uznała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 9 listopada 2010 r. (IPPB2/436-242/09/10-5/S/MK1).[/b]

W 2008 r. zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o zmianie umowy spółki, na podstawie której doszło do podwyższenia jej kapitału zakładowego. Podwyższenie nastąpiło przez wniesienie wkładu pieniężnego. Zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=357070 ]ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych[/link] (PCC) notariusz, będący płatnikiem, pobrał od spółki podatek.

Spółka zapytała, czy postąpił prawidłowo. Jej zdaniem PCC pobrano niesłusznie, więc może wystąpić z wnioskiem o zwrot nadpłaty. Powołała się na art. 7 ust. 1 [b]dyrektywy 69/335/EWG w sprawie podatku od gromadzenia kapitału[/b]. Według spółki nakładał on na Polskę obowiązek zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które 1 lipca 1984 r. były zwolnione z opodatkowania lub opodatkowane stawką 0,50 proc. lub niższą.

Analizując wówczas obowiązujące przepisy, spółka uznała, że opodatkowanie opłatą skarbową podwyższenia kapitału zakładowego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4C2D53F396E8555D59ADD8A32AA3FB70?id=184196]ustawy o opłacie skarbowej[/link] było sprzeczne z Konstytucją PRL. Zatem Polska powinna w świetle dyrektywy wyłączyć z opodatkowania tę czynność.

Izba skarbowa nie podzieliła tego stanowiska. Jej zdaniem w świetle przepisów, jakie obowiązywały 1 lipca 1984 r., polskie prawo należy uznać za zgodne z prawem Unii Europejskiej. W konsekwencji podwyższenie kapitału zakładowego było zmianą umowy spółki i zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o PCC podlegało opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Notariusz zasadnie pobrał więc podatek z tytułu dokonania tej czynności i nie było tym samym podstaw do stwierdzenia nadpłaty.

[i]Katarzyna Szczudlik, konsultantka w Zespole Zarządzania Wiedzą PwC[/i]

[ramka][b]Komentuje Radosław Baraniewicz, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC[/b]

Problem ten od dłuższego czasu budzi wątpliwości. Dla jego rozstrzygnięcia po pierwsze istotne jest wyjaśnienie, czy obowiązujące 1 lipca 1984 r. regulacje rozporządzenia Rady Ministrów do ustawy o opłacie skarbowej mogły być samoistną przesłanką nałożenia podatku z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego wskutek wniesienia do spółki wkładów.

Po drugie, czy przepisy prawa krajowego nakładające PCC na operację podwyższenia kapitału zakładowego są zgodne z prawem wspólnotowym, tj. z [b]dyrektywą 69/335/EWG[/b].

Przede wszystkim należy podkreślić, że ustawa o opłacie skarbowej, obowiązująca 1 lipca 1984 r., nie przewidywała opodatkowania podwyższenia kapitału zakładowego.

Art. 1 ust. 1 pkt 3 lit. d tej ustawy stanowił jedynie o pobraniu podatku z tytułu pisma stwierdzającego zawiązanie spółki. Natomiast w § 54 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy stwierdzono, że podstawą opodatkowania przy podwyższeniu kapitału zakładowego jest kwota, o którą ten kapitał zwiększono.

Taka konstrukcja przepisów podatkowych nawet w poprzednich warunkach ustrojowych nasuwa istotne wątpliwości pod kątem zgodności z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A876D3AB011FD528FA1A51AA5DA111A1?n=1&id=71646&wid=192618]konstytucją[/link].

Stwierdzić bowiem należy, że rozporządzenie wkroczyło w zakres materii ustawowej, rozciągając katalog czynności opodatkowanych opłatą skarbową na podwyższenie kapitału zakładowego. Tymczasem ustawa przewidywała jedynie opodatkowanie pisma stwierdzającego zawiązanie spółki. W konsekwencji istnieją uzasadnione przesłanki uznania, że podwyższenie kapitału zakładowego na 1 lipca 1984 r. w ogóle nie podlegało opodatkowaniu.

Rada Ministrów nie miała bowiem prawa do rozciągnięcia zakresu opodatkowania opłatą skarbową poza inną czynność niż zawiązanie spółki kapitałowej. Powoduje to określone skutki na gruncie prawa wspólnotowego. Skoro opodatkowanie podwyższenia kapitału nie było prawnie skuteczne na 1 lipca 1984 r., to bezpośrednie zastosowanie powinien mieć art. 7 ust. 1 [b]dyrektywy 69/335/EWG[/b], wprowadzający zwolnienie z opodatkowania.

Należy podkreślić, że ze względu na liczne kontrowersje związane ze zgodnością polskich [b]przepisów z dyrektywą 69/335/EWG Naczelny Sąd Administracyjny zdecydował się skierować pytanie prejudycjalne do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (postanowienie NSA z 26 maja 2010 r., II FSK 2130/08)[/b].

Jednak w tej sprawie rozważano podwyższenie kapitału nie wskutek wniesienia wkładu pieniężnego, lecz w wyniku aportu udziałów.

Warto jednak zwrócić uwagę, że w odpowiedzi [b]Komisji Europejskiej z 20 maja 2010 r. (P-2802/2010) na zapytanie jednego z posłów Parlamentu Europejskiego wyrażono pogląd, że Polska naruszyła przepisy dyrektywy 69/335/EWG,[/b] nakładając podatek kapitałowy na czynności restrukturyzacyjne.[/ramka]