Wypowiedzenie wręczone przez byłego prezesa może się okazać skuteczne

Niezachowanie przez firmę zasad jej właściwej reprezentacji przy rozwiązywaniu umowy o pracę nie powoduje nieważności tego rozwiązania. Może być jednak zaskarżone do sądu pracy.

[srodtytul]Działa, choć nie może[/srodtytul]

W praktyce się zdarza, że pracodawca będący jednostką organizacyjną, składając pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę lub oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia, jest niewłaściwie reprezentowany.

[ramka][b]Przykład[/b]

Może tu chodzći o sytuacje, gdy wypowiedzenie podpisało dwóch członków zarządu spółki, z których jeden już został odwołany z zajmowanej spółki, lub gdy oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia podpisał pełnomocnik, którego upoważnienie nie obejmowało takich czynności. [/ramka]

Powstają wówczas wątpliwości, czy w takim przypadku czynność pracodawcy jest nieważna i nie dochodzi w ogóle do rozwiązania umowy o pracę, czy też czynność ta, choć wadliwa, jednak powoduje skuteczne rozwiązanie umowy o pracę.

[srodtytul]W orzecznictwie panuje zgoda[/srodtytul]

Podkreślić należy, że orzecznictwo sądowe jest tu jednolite i wielokrotnie podnoszono w nim, że [b]wypowiedzenie umowy o pracę lub rozwiązanie bez wypowiedzenia, nawet sprzeczne z prawem lub nieuzasadnione, nie jest nieważne z mocy prawa (wyrok SN z 16 maja 1997 r., I PKN 170/97, OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 239)[/b].

Nie można także uznać, iż wypowiedzenie umowy o pracę jest nieskuteczną (nieistniejącą) czynnością prawną w tym znaczeniu, że nie prowadzi do rozwiązania umowy o pracę, w sytuacji gdy oświadczenie to złożył niewłaściwy organ osoby prawnej.

Zatem wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi powoduje jej rozwiązanie także wtedy, gdy oświadczenie to złożył niewłaściwy organ osoby prawnej, zwłaszcza jeżeli pracodawca podejmuje później czynności potwierdzające ustanie stosunku pracy (np. wydaje świadectwo pracy).

Wskazywał na to wyraźnie [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 16 czerwca 1999 r. (I PKN 117/99, OSNAP 2000/17/646)[/b].

Podobnie wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 9 maja 2006 r. (II PK 270/05, OSNP 2007/9-10/125)[/b], stwierdzając, że niezgodność z prawem rozwiązania umowy o pracę, wynikająca z niewłaściwej reprezentacji pracodawcy, nie powoduje nieważności wypowiedzenia.

W takim przypadku sąd, na żądanie pracownika, może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia, przywróceniu do pracy lub o odszkodowaniu (art. 45 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]), a zastosowanie sankcji określonych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksie cywilnym[/link] może nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach, w których wypowiedzenia dokonano niezgodnie z wolą pracodawcy i nie zostało ono przez niego potwierdzone.

[srodtytul]Skutek zostaje osiągnięty[/srodtytul]

Oznacza to, że oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę złożone pracownikowi np. przez niewłaściwy organ pracodawcy jest w pełni skuteczne. Powoduje ono rozwiązanie umowy o pracę. Pracownik będzie jednak mógł dochodzić z tego powodu roszczeń przewidzianych przez prawo pracy.

Natomiast nie będzie mógł skutecznie dochodzić przed sądem stwierdzenia nieważności tego rodzaju czynności pracodawcy. Tak też podnosił [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 17 listopada 1997 r. ( I PKN 351/97, OSNAPiUS 1998 nr 17, poz. 501)[/b], stwierdzając, że jednostronne czynności prawne pracodawcy zmierzające do rozwiązania umowy o pracę mogą być podważone jedynie w drodze odpowiedniego powództwa i nie mogą być uznane za nieważne na podstawie art. 58 k.c., gdyż byłoby to sprzeczne z zasadami prawa pracy (art. 300 k.p.).

[ramka][b]Przykład[/b]

Anna J. zajmowała stanowisko członka zarządu spółki z o.o. Została jednak odwołana z zajmowanego stanowiska. Trzy dni później przewodniczący komisji rewizyjnej wręczył jej pismo o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia i świadectwo pracy.

Pracownica, uznając, że jest to niezgodne z prawem, wniosła pozew do sądu pracy, żądając ustalenia, że oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy zostało złożone przez niewłaściwy organ spółki i jest ono nieważne, a ona nadal jest pracownikiem spółki.

Sąd oddalił jej powództwo, gdyż spółka wprawdzie naruszyła prawo przy rozwiązywaniu umowy o pracę, jednak złożone oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, choć dokonane przez niewłaściwy organ spółki, jest skuteczne i powoduje rozwiązanie umowy o pracę, a pracownik może wówczas żądać albo przywrócenia do pracy, albo zasądzenia odszkodowania.[/ramka]

Podobnie jest, gdy chodzi o wypowiedzenie zmieniające, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę.

[srodtytul]Podobnie przy zmieniającym[/srodtytul]

Zatem także wypowiedzenie zmieniające złożone przez niewłaściwie reprezentowanego pracodawcę (np. niewłaściwy organ spółki) nie byłoby bezwzględnie nieważne, lecz powodowałoby przewidziane w nim skutki, a pracownik mógłby jedynie złożyć odwołanie do sądu pracy i żądać zasądzenia odszkodowania lub przywrócenia dotychczasowych warunków pracy.

Ma to istotne znaczenie praktyczne, gdyż np. w razie gdyby pracownik spóźnił się ze złożeniem do sądu pracy odwołania od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy (np. zmniejszającego jego wynagrodzenie), to jego roszczenie o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy lub o zasądzenie odszkodowania uległoby wygaśnięciu i w razie wniesienia powództwa do sądu byłoby oddalone [b](por. wyrok SN z 23 czerwca 2005 r. II PK 287/04)[/b].