Informuje też pracowników o ewentualnych zagrożeniach wynikających z wykonywanej pracy.Takie działania to po prostu profilaktyka ochrony zdrowia. Obowiązek jej stosowania nakłada na pracodawcę kodeks pracy w art. 226. Ale nie tylko. Wynika on także z licznych rozporządzeń dotyczących BHP pracy. Czym jest owe ryzyko zawodowe? Jak postępować, by było jak najmniejsze?

[srodtytul]Co to takiego...[/srodtytul]

Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności prawdopodobieństwo wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu jej wykonywania. Taką definicję zawiera polska norma PN-N-18002 oraz rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena takiego ryzyka zawodowego ma na celu dokładne sprawdzenie i ustalenie, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Pozwala to na upewnienie się, czy zastosowano wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenia. Dzięki temu można też ustalić, co jeszcze trzeba zrobić, by taki efekt osiągnąć.

[srodtytul]... dlaczego warto...[/srodtytul]

Właściwa ocena ryzyka zawodowego przekłada się także na to, jak dobrze przedsiębiorstwo funkcjonuje. Dzieje się tak dlatego, że wszelkie nieszczęśliwe zdarzenia w firmie, takie jak wypadki przy pracy czy choroby zawodowe, odbijają się na wydajności pracy i produkcji. Co przede wszystkim trzeba ustalić, badając zagrożenia w zakładzie pracy? [b]Ważne jest, aby wiedzieć, jak istotne zagrożenia występują w miejscu pracy i czy pracodawca zapobiega im, używając właściwych i wystarczających środków zaradczych. [/b]Wiadomo na przykład, że stałe chłodzenie i przegrzewanie organizmu może doprowadzić do przeziębień, angin, chorób płuc czy do stanów zapalnych stawów. Jeśli pracodawca w swoim przedsiębiorstwie zastosuje właściwy system grzewczo-chłodzący, a nie źle funkcjonującą klimatyzację, ryzyko wystąpienia takich chorób nie wystąpi. Dzięki temu zatrudnieni pracują bezpieczniej i wydajniej. Nie skarżą się i skupiają na pracy.

Właśnie z oceny ryzyka zawodowego wynika wiedza, na których stanowiskach pracy wykonywane są prace bezpieczne, a na których prace stwarzające zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Dbałość o kondycję zatrudnionych gwarantowana jest przez wszystkie kraje unijne. To nie tylko wymysł naszego ustawodawcy.

[srodtytul]... i jak to robić[/srodtytul]

Ocenę ryzyka zawodowego najlepiej przeprowadzać w możliwie najprostszy sposób. Natomiast określenie zagrożeń i ocena związanego z nimi ryzyka powinny się opierać na zasadach zdrowego rozsądku. Może to zrobić sam pracodawca, zwłaszcza gdy firma jest mała i nie ma w niej licznych zagrożeń. Te natomiast, które występują najczęściej, łatwo można rozpoznać.

Równie dobrze mogą mu w tym pomóc kompetentni pracownicy, np. specjaliści ds. BHP albo ekspert zewnętrzny, czyli spoza przedsiębiorstwa. Trzeba jednak pamiętać, że zawsze odpowiedzialność za prawidłowe przeprowadzenie oceny ryzyka spoczywa na pracodawcy.

Metod oceny ryzyka jest kilka. Jedną z nich jest ta według polskiej normy PN-N-18002. Korzysta się tu z dwóch parametrów ryzyka, czyli ciężkości następstw (skutków) występujących na stanowisku pracy zagrożeń oraz prawdopodobieństwa, z jakim następstwa te (urazy, choroby) mogą wystąpić. Szacowanie zarówno ciężkości następstw, jak i ciężkości ich wystąpienia określa się na trzech poziomach: małym, średnim i dużym, dla każdego występującego zagrożenia. Norma PN-N-18002 zaleca podejmowanie niezbędnych działań zapobiegawczych w zależności od poziomu określonego ryzyka.

Inna metoda to wstępna analiza zagrożeń, czyli tzw. metoda PHA. Pozwala ona na jakościowe oszacowanie ryzyka i korzysta również z dwóch parametrów: S – wielkości (stopnia) ewentualnej szkody i P – prawdopodobieństwa powstania takiej szkody.

Parametr wielkość szkody (S) przyjmuje wartości 1 – 6 według określonego zestawienia. Wielkość szkody może być: 1.1. niewielka, znikome urazy, szkody nieznaczne; 2.2. lekkie obrażenia, szkody wymierne, 3.3. ciężkie obrażenia, szkody znaczne, 4.4. wypadek śmiertelny jednej osoby, szkody ciężkie; 5.5. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody na terenie przedsiębiorstwa; 6.6. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody poza terenem przedsiębiorstwa. Prawdopodobieństwo powstania szkody przyjmuje wartości 1 – 6 według zestawienia: 1. nieprawdopodobne; 2. mało prawdopodobne, szkoda powstaje raz na dziesięć lat; 3. szkoda może się wydarzyć raz w roku; 4. dosyć częste, szkoda może się wydarzyć raz w miesiącu; 5. częste, szkoda może się wydarzyć raz na tydzień i wreszcie 6. bardzo prawdopodobne.

[b]Stosuje się także metodę oceny ryzyka przy pomocy wskaźnika risc score. Zgodnie z nią poziom ryzyka określa się jako iloczyn trzech parametrów:[/b] S – możliwych skutków (następstw) zagrożenia; E – ekspozycji (narażenia) na zagrożenie; P – prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia.

Możliwe jest także użycie metody oceny przy pomocy analizy bezpieczeństwa pracy. To tzw. metoda JSA. Według niej poziom ryzyka określa się jako funkcję dwóch parametrów: konsekwencji (skutku) zdarzenia i prawdopodobieństwa konsekwencji zdarzenia. Prawdopodobieństwo konsekwencji zdarzenia określa się natomiast jako sumę trzech parametrów: F – częstotliwość występowania zagrożenia; O – prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia; A – możliwość uniknięcia lub zmniejszenia skutków zdarzenia.

Charakterystyka wymienionych metod wraz z przykładami i tabelami jest dostępna na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy (www.pip.gov.pl).

[ramka][b]Uwaga [/b]

Ocena ryzyka prowadzi do upewnienia się, że szansa na to, iż pracownik lub inna osoba ulegnie wypadkowi lub zachoruje wskutek występowania zagrożeń w miejscu pracy, jest na możliwie najniższym poziomie. [/ramka]

[ramka][b]Trzeba dokumentować[/b]

Podczas oceny uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien zawierać w szczególności opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, wykonywanych zadań, występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy, stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej osób pracujących na tym stanowisku. Muszą się w nim także znaleźć wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. [/ramka]

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=s.gortynska@rp.pl]s.gortynska@rp.pl[/mail]