[b]Czy 17-latkę można zatrudnić jako kelnerkę na podstawie umowy-zlecenia?[/b] – pyta czytelnik.
Odpowiedź jest pozytywna. Jednak przy zachowaniu pewnych warunków. Dotyczy to wymogów ustalonych w kodeksie cywilnym w zakresie czynności prawnych dokonywanych przez osoby niepełnoletnie. Osobnego rozważenia wymaga odpowiedź na pytanie, czy restaurator będzie mógł zatrudnić 17-letnią kelnerkę przy pracach związanych z podawaniem alkoholu. Zawarcie umowy-zlecenia będzie możliwe również pod warunkiem, że stosunek prawny łączący 17-letnią kelnerkę ze zleceniodawcą (restauratorem) nie będzie zawierał elementów charakterystycznych dla stosunku pracy.
[srodtytul]Zgoda rodzica[/srodtytul]
Zgodnie z art. 17 kodeksu cywilnego zawarcie umowy-zlecenia z osobą w wieku lat 17 (ograniczoną w zdolności do czynności prawnych) wymaga zgody jej przedstawiciela ustawowego, udzielonej najlepiej w formie pisemnej.
Jeśli natomiast umowa zostanie zawarta bez takiej zgody, to będzie miała miejsce tzw. skuteczność zawieszona umowy do czasu jej potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego lub przez samą 17-letnią kelnerkę, po uzyskaniu przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych (np. po osiągnięciu pełnoletności). Zawieszona skuteczność oznacza, że umowa nie wywołuje skutków prawnych do czasu jej potwierdzenia. Restaurator ma jednak prawo wyznaczyć przedstawicielowi ustawowemu kelnerki termin na potwierdzenie umowy i jeśli upłynie on bezskutecznie, umowa pomiędzy kelnerką a restauratorem utraci ważność.
[b]Przepisy przewidują także sytuację, w której osoba w wieku lat 17 będzie mogła zawrzeć umowę-zlecenie bez konieczności wyrażenia zgody przedstawiciela ustawowego.[/b] Będzie to miało miejsce w przypadku uzyskania przez 17-letnią dziewczynę pełnej zdolności do czynności prawnych wskutek zawarcia związku małżeńskiego. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują wszakże możliwość wyjścia za mąż przez kobietę w wieku co najmniej 16 lat za zgodą sądu opiekuńczego. W takim przypadku 17-letnia kelnerka może zawrzeć umowę-zlecenie w taki sam sposób i na takich samych zasadach jak osoby pełnoletnie (art. 10 § 2 kodeksu cywilnego w związku z art. 11 kodeksu cywilnego, w związku z art. 10 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
[srodtytul]Uwaga na kodeks [/srodtytul]
Jeżeli umowa-zlecenie łącząca 17-letnią kelnerkę i restauratora, a także faktyczne okoliczności świadczenia usług będą zawierały elementy charakterystyczne dla stosunku pracy, takie jak osobiste świadczenie, pod kierownictwem pracodawcy, za pomocą środków dostarczonych przez pracodawcę i na ryzyko pracodawcy, to w razie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy stosunek prawny łączący kelnerkę i restauratora może zostać uznany za umowę o pracę. [b]PIP może bowiem wnieść powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. [/b] A to skutkować będzie nałożeniem kary na restauratora.
W takim wypadku będzie on zobowiązany do stosowania przepisów prawa pracy dotyczących zatrudniania i ochrony pracy młodocianych (tj. w wieku 16 – 18 lat). Restauratora będą obowiązywać limity czasu pracy ustalone dla młodocianych, np. w okresie zajęć szkolnych tygodniowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 12 godzin, a w dni, w które odbywają się zajęcia, nie może przekraczać 2 godzin.
[b]W ramach stosunku pracy praca kelnerki może być świadczona przez osobę młodocianą jedynie, jeśli nie jest wykonywana w lokalach gastronomicznych, w których podawany jest alkohol.[/b] Natomiast praca tam, gdzie jest on dostępny, może być wykonywana tylko w ramach przygotowania zawodowego (przez osoby przygotowujące się do wykonywania zawodu kelnera). Naruszenie powyższych ograniczeń przez pracodawcę może skończyć się nałożeniem na niego grzywny od tysiąca do 30 tys. zł.
Ze względu na szczególną ochronę prawidłowego rozwoju psychicznego młodocianych przewidzianą w przepisach wykonawczych do kodeksu pracy, ograniczających dostęp młodocianych do alkoholu, można przyjąć, że przepisy te będą miały także zastosowanie do młodocianych zatrudnionych na podstawie umowy-zlecenia.
[i]Autor jest aplikantem radcowskim w kancelarii Schönherr Pietrzak Siekierzyński Bogen Sp.k.[/i]
