Kiedy prezes UKE może nałożyć karę na zarząd

Rynek telekomunikacyjny w Polsce podlega regulacji, a prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) dysponuje licznymi uprawnieniami, które pozwalają mu na ten rynek wpływać i kształtować go. Wyjątkowym uprawnieniem jest możliwość nakładania kar nie tylko na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, ale także członków władz danej firmy. Tego rodzaju rozwiązanie przewiduje osobistą odpowiedzialność kierującego przedsiębiorstwem telekomunikacyjnym (dalej: przedsiębiorstwo). Warto więc przyjrzeć się warunkom, od których spełnienia uzależniona jest możliwość nałożenia kary na osobę kierującą przedsiębiorstwem.

[srodtytul]Niezależnie, czyli dodatkowo[/srodtytul]

Ustawa z 16 lipca 2004 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=33ADAC3E1CB320BC1481DF29FE55B025?id=174502]Prawo telekomunikacyjne (DzU z 2004 r. nr 171, poz. 1800 ze zm.; dalej[/link]: ustawa) przewiduje w art. 209 ust. 1 możliwość nałożenia na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego przez prezesa UKE kary pieniężnej z tytułu wymienionych w tym przepisie naruszeń. Kara ma charakter administracyjnoprawny. Przesądza o tym rodzaj stosunków zachodzących między podmiotem ją wymierzającym a podmiotem, na który jest nakładana.

[wyimek]Przesłanką nałożenia kary i jej wysokości jest wina, a konkretniej: rodzaj winy i stopień naruszenia obowiązków przez kierującego przedsiębiorstwem[/wyimek]

Niezależnie od tej kary prezes UKE może w niektórych wypadkach określonych w art. 209 ust. 1 nałożyć na kierującego przedsiębiorstwem karę pieniężną w wysokości do 300 proc. jego miesięcznego wynagrodzenia naliczanego jak dla celów ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy (art. 209 ust. 2).

Konstrukcja przepisu art. 209 ust. 1 i 2 ustawy wskazuje, że możliwość nałożenia kary na kierującego przedsiębiorstwem jest ściśle powiązana i uzależniona od wcześniejszego nałożenia kary na przedsiębiorstwo. Oznacza to, że nie można nałożyć kary na kierującego przedsiębiorstwem, jeśli wcześniej lub równocześnie nie została nałożona kara na przedsiębiorstwo. Wskazuje na to wprost początek art. 209 ust. 2: „Niezależnie od kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 (...)”.

Sformułowanie to należy rozumieć w ten sposób, że po spełnieniu hipotezy jednej ze wskazanych w art. 209 ust. 1 norm i nałożeniu kary na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego jest możliwe nałożenie kary na kierującego tym przedsiębiorstwem zgodnie z art. 209 ust. 2. Określenie „niezależnie” należy rozumieć jako „dodatkowo”, a nie jako alternatywę rozłączną. Przeciwna interpretacja prowadziłaby do sytuacji, gdy możliwe byłoby ukaranie kierującego przedsiębiorstwem bez wcześniejszego nałożenia kary na przedsiębiorstwo, mimo że wystąpiły przewidziane w przepisie art. 209 ust. 1 podstawy i uzasadniają to okoliczności danej sprawy. Stanowisko takie jest już prezentowane w orzecznictwie ([b]wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 2 grudnia 2008 r., VI ACa 1100/08, oraz z 29 stycznia 2009 r., VI ACa 1103/08[/b]).

[srodtytul]Uznanie administracyjne[/srodtytul]

Przepis art. 209 ust. 2 ustawy, stanowiąc, że „prezes UKE może” nałożyć karę pieniężną na kierującego przedsiębiorstwem, przesądza o jej fakultatywnym charakterze. W tym przepisie została przyjęta konstrukcja uznania administracyjnego, co oznacza konieczność określenie następstw prawnych w wypadku ustalenia, że konkretne zdarzenie wypełnia hipotezę normy prawnej. Możliwość nałożenia kary została więc pozostawiona uznaniu regulatora, co nie oznacza jednak dowolności w nakładaniu kary. Decyzja powinna zawierać uzasadnienie wyjaśniające podstawy prawne i faktyczne nałożenia kary, jej wysokość oraz cele, które ma spełniać.

Przesłanką nałożenia kary i jej wysokości jest wina, a konkretniej: rodzaj winy i stopień naruszenia obowiązków przez kierującego przedsiębiorstwem. W szczególności należy określić, jakie obowiązki nie zostały zrealizowane i w jakim zakresie. Ponadto, co było tego przyczyną; czy niezrealizowanie tych obowiązków było spowodowane wyłącznie zachowaniem przedsiębiorcy i kierujących przedsiębiorstwem, czy też także zachowaniem innego przedsiębiorcy; czy były podejmowane działania zmierzające do usunięcia spowodowanych naruszeń i zmniejszenia powstałych strat. Ustalenie tych okoliczności powinno nastąpić w trybie kontroli przewidzianej w art. 201 ustawy. Kontrola ta powinna poprzedzać nałożenie kary.

Gdy kierującym przedsiębiorstwem jest zarząd wieloosobowy, konieczne jest określenie zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu. Kara może być bowiem nakładana wyłącznie na członków odpowiedzialnych za realizację obowiązków, których naruszenie zarzuca prezes UKE.

Na określanie wysokości kary pieniężnej dla członków zarządu nie może mieć wpływu wcześniejsze nałożenie kar na przedsiębiorcę. Kary nakładane na członków zarządu są bowiem niezależne od nakładanych na przedsiębiorcę. Kara przewidziana w art. 209 ust. 2 ustawy spełnia także, jak każda inna, funkcję represyjną oraz ma charakter przymuszający do spełnienia określonych obowiązków.