Celem nowelizacji z 5 grudnia 2008 r. było, jak deklarowali autorzy jej projektu, dostosowanie krajowego porządku prawnego do standardów wynikających z postępu technicznego, który umożliwia inwestorom szybki i łatwy dostęp do informacji dotyczących spółki, a przez to ułatwienie transgranicznego wykonywania uprawnień korporacyjnych. Zmiany dotyczą głównie spółek publicznych, tj. tych, których akcje notowane są na rynku regulowanym (GPW) bądź w alternatywnym systemie obrotu (NewConnect). Nowela wprowadza kilka istotnych zmian w zakresie przepisów o spółce akcyjnej – także prywatnej (jak np. przyznanie radzie nadzorczej prawa zwołania obrad nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, gdy uzna to za wskazane lub przyznanie tego prawa akcjonariuszom, którzy reprezentują co najmniej połowę kapitału zakładowego lub połowę ogółu głosów w spółce akcyjnej).

Wprowadzone zmiany dotyczą m.in. zasad zwoływania walnych zgromadzeń oraz udostępniania informacji związanych z walnym zgromadzeniem; prawa do wprowadzania spraw do porządku obrad walnego zgromadzenia i przedstawiania projektów uchwał; wymogów związanych z udziałem w walnym zgromadzeniu, w tym za pomocą środków elektronicznych; głosowania korespondencyjnego; wykonywania prawa głosu podczas walnego zgromadzenia oraz formalności związanych z ustanowieniem pełnomocnika i zawiadamianiem spółki o tym; prawa do zadawania pytań.

[srodtytul]Zwołanie walnego zgromadzenia [/srodtytul]

Nowelizacja wprowadza, wyłącznie jednak dla spółek publicznych, nowe zasady zwoływania walnych zgromadzeń (tj. poprzez ogłoszenie dokonane na stronie internetowej spółki oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami ustawy o ofercie, co najmniej na 26 dni przed terminem walnego zgromadzenia). W praktyce oznacza to wymóg publikacji ogłoszenia w ww. terminie.

[wyimek]Nadal nie będzie możliwe przeprowadzenie tzw. wirtualnych walnych zgromadzeń[/wyimek]

Tak więc spółki publiczne zostaną zwolnione z obowiązku dokonania ww. ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wprowadzona forma zwoływania walnego zgromadzenia spółki publicznej nakłada również obowiązek prowadzenia przez nie własnej strony internetowej, na której będą udostępniane informacje dotyczące walnego zgromadzenia, wskazania miejsca i czasu, w którym osoba uprawniona do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu może uzyskać pełny tekst dokumentacji związanej z walnym zgromadzeniem. Nowelizacja (art. 402[sup]1[/sup] [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=133014]k.s.h.[/link]) określa również elementy konieczne, jakie powinna zawierać treść ogłoszenia przekazywanego do publicznej wiadomości. Dodatkowo określa procedury dotyczące: uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu; dnia rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, o którym mowa w art. 406[sup]1[/sup] k.s.h. – tzw. record date; informacji, że prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki w dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.

[srodtytul]Zniesiony zakaz[/srodtytul]

Nowy art. 4064 k.s.h. stanowi, że akcjonariusz spółki publicznej może przenosić akcje w okresie między dniem rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu a dniem zakończenia walnego zgromadzenia. Tak więc został zniesiony zakaz obrotu akcjami przez uczestników walnego zgromadzenia spółki publicznej do zakończenia obrad walnego zgromadzenia.

Zmianę tę należy uznać za trafną z uwagi na sygnalizowane przez inwestorów i rynek giełdowy utrudnienia i dodatkowe ryzyko inwestycyjne związane z koniecznością blokowania akcji.

[srodtytul]Tylko na terenie Polski[/srodtytul]

Dyrektywa nie narzuciła obowiązku oferowania przez spółki publiczne udziału w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych, a jedynie stworzyła taką możliwość (co wymaga jednak zawarcia odpowiedniego postanowienia w statucie spółki publicznej; por. 4065 k.s.h.). Tak więc statut może dopuszczać udział w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, w tym transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym, dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku walnego zgromadzenia. Jednakże ustawowe wymagania co do wskazania miejsca walnego zgromadzenia, w którym powinien przebywać notariusz, zarząd, rada nadzorcza i protokołujący, nadal pozostają aktualne.

Ponadto przepisy wymagają w dalszym ciągu, aby walne zgromadzenia odbywały się wyłącznie na terytorium Polski. Nadal nie będzie możliwe przeprowadzenie tzw. wirtualnych walnych zgromadzeń, których istota polega na rezygnacji z tradycyjnej formy obrad, w której udział biorą akcjonariusze lub ich pełnomocnicy w jednym czasie i miejscu.

[srodtytul]Można było lepiej[/srodtytul]

Odnosząc się pozytywnie do większości nowych regulacji, krytycznie ocenić należy jednak stan, w którym pewne – niewątpliwie korzystne – zmiany wprowadzone przez nowelizację (np. [nie] stosowanie w przypadku pełnomocnictwa do udziału w walnym zgromadzeniu art. 108 kodeksu cywilnego, prawa akcjonariuszy posiadających co najmniej połowę kapitału zakładowego lub połowę głosów do samodzielnego – tj. z pominięciem zarządu – zwołania obrad walnego zgromadzenia etc.) zostały wprowadzone wyłącznie do przepisów o spółce akcyjnej (z pominięciem przepisów o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością). Z całą pewnością źle wpłynie to na spójność systemu prawa i może, niestety, prowadzić do problemów interpretacyjnych w praktyce (np. w dalszym ciągu będzie można zasadnie podnosić, że art. 108 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] znajduje zastosowanie w przypadku pełnomocnictwa do udziału w zgromadzeniu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością).

Ponadto należy postawić pytanie ustawodawcy, czy niezasadne, z uwagi na stosowaną wykładnię systemową, byłoby uregulowanie zagadnień dotyczących spółki publicznej w oddzielnym rozdziale, a nie rozszerzanie regulacji dotyczącej tego typu spółki niejako „między przepisami” powszechnie stosowanymi do każdego typu spółki akcyjnej (tak jak to uczyniono m.in. w kwestii zasad udzielania pełnomocnictwa do udziału w walnym zgromadzeniu). Takie rozwiązanie znacząco ułatwiłoby zarządom spółek stosowanie kodeksowych przepisów dotyczących funkcjonowania spółki publicznej, mając dodatkowo na względzie odpowiednie uregulowania prawa rynku kapitałowego.

[srodtytul]Jest jeszcze trochę czasu[/srodtytul]

Gros przepisów nowelizacji wchodzi w życie 3 sierpnia 2009 r. Jest więc jeszcze trochę czasu na dokonanie odpowiednich zmian w statutach spółek akcyjnych (publicznych i niepublicznych). Być może także ustawodawca wykorzysta ten czas na refleksje w sprawie poruszonych tu mankamentów ogólnie dobrej nowelizacji.