Nowe kompetencje pograniczników to nic innego jak przeprowadzanie wywiadu środowiskowego wśród obcokrajowców. Obejmuje on takie informacje, jak:
- dane cudzoziemców,
- miejsce ich pobytu,
- o członkach jego rodziny oraz osobach z którymi zamieszkuje we wspólnym gospodarstwie domowym,
- wykonywanie przez nich pracy lub działalności gospodarczej,
- podjęcie lub kontynuowanie nauki lub szkolenia zawodowego,
- o sytuacji materialnej i warunkach bytowych cudzoziemca.
O wymienione kwestie pogranicznicy zapytają cudzoziemca w jego domu, miejscu zamieszkania, pobytu albo w miejscu pracy, nauki lub prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Te lokalizacje mogą też należeć do małżonka lub członków rodziny cudzoziemca. Wywiad przeprowadza się w określonych godzinach, tj. między 6 a 22. Po każdym takim spotkaniu pogranicznik sporządza pisemne sprawozdanie. Istotne jest też to, że w jednej sprawie, w zależności od liczby rozmówców, można przeprowadzić kilka wywiadów.
Prócz wymienionych kwestii, dotyczących życia codziennego, od 1 stycznia 2009 r. pogranicznicy sprawdzą też legalność zatrudnienia obcokrajowców. W tym celu skontrolują ich samych, o ile prowadzą własny biznes, albo ich domniemanych pracodawców. W każdym z tych wypadków strażnicy sprawdzą podstawę zatrudnienia, zezwolenia na pracę i wizy.
Tak wynika z nowelizacji ustawy z 24 października 2008 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona zmiany do ustawy z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jedn. DzU z 1 grudnia 2005 r. nr 234, poz. 1997 ze zm.).
Pisaliśmy już w DF, że rozszerzenie kompetencji pograniczników jest w zasadzie tylko teoretyczne, bo Straż Graniczna od dawna współpracuje w tym zakresie z Państwową Inspekcją Pracy i Służbą Celną. Zmieniło się zatem to, że od nowego roku jej działania są w pełni samodzielne. Ponadto teraz dodatkowo pogranicznicy współpracują z innymi organami administracji publicznej, tj. policją, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, urzędami kontroli skarbowej, związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców.
