2-proc. podatek od kwoty pożyczki może być dużym obciążeniem dla firm, dlatego przed podpisaniem umowy warto poszukać oszczędności. Tym bardziej że mamy tu kilka możliwości.

[srodtytul]Kiedy podatek[/srodtytul]

Umowa pożyczki jest wymieniona w katalogu czynności cywilnoprawnych opodatkowanych PCC. Tak wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa o PCC).

Zgodnie jednak z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC będzie opodatkowana jedynie wtedy, jeżeli jej przedmiotem są:

- rzeczy znajdujące się na terytorium Polski lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Polski;

- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski i czynność cywilnoprawna została dokonana na jej terytorium.

Jak wynika z art. 720 kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Przedmiotem pożyczki nie są zatem prawa majątkowe.

[srodtytul]Umowa i pieniądze za granicą...[/srodtytul]

Aby więc umowa pożyczki zawierana przez polską firmę nie podlegała opodatkowaniu PCC, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

- zawarcie umowy pożyczki następuje za granicą,

- pieniądze będące przedmiotem umowy pożyczki w momencie jej zawarcia znajdują się poza terytorium Polski (np. na zagranicznym rachunku bankowym pożyczkodawcy).

Potwierdził to m.in. [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 11 grudnia 2007 r. (I SA/GL 646/07)[/b].

[ramka] [b]Przykład[/b]

Spółka Alfa GmbH z siedzibą w Austrii udziela pożyczki spółce z o.o. Beta z siedzibą w Warszawie. Pieniądze w momencie zawarcia umowy pożyczki znajdowały się na rachunku bankowym Alfa GmbH prowadzonym przez bank austriacki. Jeżeli umowa pożyczki zawarta zostanie na terytorium Austrii, to Beta sp. z o.o. nie będzie zobowiązana do zapłaty PCC w wysokości 2 proc. kwoty pożyczki.[/ramka]

[srodtytul]...także gdy firmy są w Polsce[/srodtytul]

Naszym zdaniem z literalnej wykładni przepisów wynika, że zapłaty PCC pozwala uniknąć także zawarcie umowy pożyczki za granicą między polskimi spółkami (rezydentami w Polsce). Musi ona jednak być sfinansowana ze środków (pieniędzy) znajdujących się w momencie zawarcia umowy poza terytorium Polski.

Potwierdza to np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 12 sierpnia 2008 r. (IPPB2/436-176/08-2/MZ)[/b], w której czytamy: „zawarcie przez pożyczkobiorcę umowy pożyczki poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przy założeniu, że pieniądze będące przedmiotem tej umowy w chwili jej zawarcia znajdują się na rachunku bankowym pożyczkodawcy za granicami Polski, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych”.

[ramka] [b]Przykład[/b]

Sp. z o.o. Gama z siedzibą we Wrocławiu zamierza udzielić pożyczki sp. z o.o. Beta z siedzibą w Warszawie. Gama posiada rachunek bankowy na terytorium Luksemburga, na którym lokowane są środki ze sprzedaży towarów na obszarze państw Beneluksu. Zarząd sp. z o.o. Gama zdecydował o zawarciu umowy pożyczki w Brukseli i przelaniu środków pieniężnych ulokowanych na rachunku w banku luksemburskim. W tej sytuacji nie trzeba płacić PCC. [/ramka]

[srodtytul]Od wspólnikainaczej[/srodtytul]

Obowiązek podatkowy w PCC może jednak powstać, jeżeli pożyczkodawca jest jednocześnie wspólnikiem pożyczkobiorcy. Pożyczki od wspólnika traktuje się bowiem w ustawie o PCC jako zmiany umowy spółki (art. 1 ust. 3 pkt 2). Natomiast art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o PCC, który umożliwia wyłączenia spod opodatkowania pożyczek, odnosi się do czynności cywilnoprawnych innych niż umowa spółki oraz jej zmiana (art. 1 ust. 5). W przypadku umowy spółki oraz jej zmiany miarodajne dla powstania obowiązku podatkowego jest miejsce siedziby spółki osobowej względnie miejsce rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej.

[srodtytul]Ważne, co w zakresie działalności [/srodtytul]

Jednak możliwe jest również ukształtowanie stanu faktycznego w taki sposób, aby pożyczka wspólnika była zwolniona z PCC. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 10 lit. a ustawy o PCC zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek. Literalna interpretacja tego przepisu wskazuje, że dla zwolnienia od PCC wystarczy, aby zagraniczny wspólnik miał w przedmiocie działalności wpis, że prowadzi działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek (tak też wynika z [b]interpretacji Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany z 29 sierpnia 2007, 1432/PMICC/ 436/8/07/KZ)[/b]. Tak więc pożyczkodawca nie musi być bankiem.

Zasada ta ma zastosowanie nie tylko do pożyczek wspólnika, ale również do wszelkich innych pożyczek uzyskiwanych przez polskie podmioty od zagranicznych niepowiązanych przedsiębiorców.

[srodtytul]Gdy przysługuje zwolnienie z VAT [/srodtytul]

Jest jeszcze jedna możliwość uniknięcia konieczności zapłaty PCC od otrzymanych z zagranicy pożyczek. Będzie tak, gdy pożyczkodawca wykonuje czynności pośrednictwa finansowego. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC czynności cywilnoprawne zwolnione są z opodatkowania, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

– opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

– zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem np. umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość.

Udzielanie pożyczek poza systemem bankowym zalicza się do usług pośrednictwa finansowego pozostałego (dział 65 sekcja J PKWiU), przy czym w przypadku pożyczkodawców zagranicznych miejsce świadczenia usług określa się zasadniczo w miejscu siedziby pożyczkobiorcy (art. 27 ust. 3 w związku z art. 27 ust. 4 pkt 4 ustawy o VAT). Usługi pośrednictwa finansowego są zwolnione z opodatkowania VAT (art. 43 ust. 1 ustawy o VAT w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT).

[ramka] [b]Przykład[/b]

Sp. z o.o. Alfa (podatnik VAT w Polsce) otrzymała pożyczkę od spółki Beta GmbH, mającej siedzibę w Austrii, która zgodnie z umową spółki prowadzi działalność gospodarczą w zakresie finansowania innych podmiotów, m.in. poprzez udzielanie pożyczek (kredytów). Sp. z o.o. Alfa jako pożyczkobiorca jest zwolniona z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tytułu usług pośrednictwa finansowego. W konsekwencji można zastosować zwolnienie od PCC. [/ramka]

Potwierdził to przykładowo [b]Pierwszy Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście w interpretacji z 10 września 2007 r. (1435/DM/436 / 30/07/BP)[/b].

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]