Odpowiada Marcin Wojewódka, radca prawny, specjalista w zakresie prawa pracy
Zgodnie z art. 53 § 5 kodeksu pracy pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w ciągu sześciu miesięcy od rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia, np. z powodu długotrwałej choroby, zgłosi pracodawcy swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn powodujących długą nieobecność.
Jeśli chodzi o zasadność roszczenia pracownika o nawiązanie stosunku pracy, kwestia nie jest jednoznaczna. Przepis art. 53 § 5 k.p. stanowi, iż „pracodawca winien w miarę możliwości zatrudnić pracownika”. Ustawodawca nie sprecyzował zaś, co należy rozumieć przez sformułowanie „w miarę możliwości”. W związku z tym warto przywołać wyrok Sądu Najwyższego z 10 września 1976 r. (sygn. akt I PZP 48/76), w którym SN wskazał, iż chociaż nie ma w treści art. 53 § 5 k.p. mowy o obowiązku zatrudnienia przez zakład pracy pracownika zgłaszającego wolę powrotu do pracy, to jednak za uznaniem, że wskazane sformułowanie oznacza istniejący po stronie pracodawcy obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika, przemawia obwarowanie tego przepisu dwoma terminami, a mianowicie terminem określonym jako „niezwłocznie” oraz okresem sześciomiesięcznym. Można więc przyjąć, iż na pracodawcy w sytuacji określonej w art. 53 § 5 k.p. spoczywa względny obowiązek ponownego zatrudnienia, jeżeli ma wolne miejsca pracy, a pracownik kwalifikacje niezbędne do objęcia wolnego stanowiska.
Mimo powyższego orzeczenia należy podkreślić, iż kodeks pracy posługuje się sformułowaniem „w miarę możliwości”, uprawniając pracodawcę do oceny możliwości zatrudnienia. Nie musi tego robić, jeśli np. będzie w stanie wykazać, iż nie ma możliwości zatrudnienia pracownika na stanowisku poprzednio przez niego zajmowanym np. ze względu na to, że została już zawarta umowa o pracę albo podpisany list intencyjny z innym kandydatem, albo gdy zajmowane dotychczas przez pracownika stanowisko zostało połączone z innym, już zajętym (obowiązki przejął inny pracownik). Podobnie będzie, gdy pracodawca rzeczywiście nie dysponuje żadnym innym stanowiskiem odpowiadającym kwalifikacjom pracownika. We wszystkich tych przypadkach pracodawca może odmówić ponownego nawiązania stosunku pracy z byłym pracownikiem.
Należy jednocześnie wskazać, iż jeżeli pracodawca nie wywiąże się z obowiązku nałożonego na niego w art. 53 § 5 k.p., mimo że dysponuje wolnym stanowiskiem pracy, może to skutkować wystąpieniem przez byłego pracownika na podstawie art. 471 kodeksu cywilnego (w związku z art. 300 k.p.) z pozwem o odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy od chwili zgłoszenia się do pracy w terminie wskazanym w art. 53 § 5 k.p. do chwili nawiązania stosunku pracy.
