Zgodnie z art. 77[sup]5[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

[srodtytul]Stawki z rozporządzenia[/srodtytul]

Zasady ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu zagranicznej delegacji określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=EDEBE982880E4198214E67573705B5AF?id=167999]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (DzU nr 236, poz. nr 1991 ze zm.)[/link].

A co z pracownikami zatrudnionymi u innych pracodawców? W przypadku ich oddelegowania w zagraniczną podróż służbową to układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania albo sama umowa o pracę określa warunki i wysokość przysługujących im należności.

Swoboda tych pracodawców w kształtowaniu należności przysługujących pracownikom z tytułu zagranicznej podróży służbowej, ograniczona została jedynie w zakresie dotyczącym wysokości diet, które nie mogą być niższe od przewidzianych dla pracowników państwowych lub samorządowych jednostek budżetowych przysługujących przy delegacji krajowej.

Inne ewentualne należności z tytułu podróży służbowej i ich wysokość nie muszą być regulowane według zasad przewidzianych w rozporządzeniu.

Oznacza to pozostawienie pracodawcom niebędącym jednostkami budżetowymi oraz związkom zawodowym, jeżeli działają u danego pracodawcy, niezależności w zakresie ustalania innych, poza dietami, należności z tytułu podróży służbowej (tak też Maria Teresa Romer w „Prawo pracy. Komentarz”, Warszawa 2009).

W przypadku gdy przepisy wewnętrzne nie zawierają postanowień w zakresie rozliczeń za zagraniczne podróże służbowe, zastosowanie mają odpowiednio przepisy rozporządzenia.

[srodtytul]Decyzja szefa[/srodtytul]

Pracodawca wyznacza cel podróży, jej termin, państwo, właściwy środek transportu oraz wypłaca pracownikowi kwoty zaliczki na niezbędne koszty podróży i pobytu poza granicami Polski. Natomiast tylko na wniosek pracownika może wyrazić zgodę na odbycie podróży samochodem osobowym niebędącym własnością pracodawcy.

Czas pobytu pracownika poza granicami kraju liczy się przy podróży odbywanej środkami komunikacji lądowej, lotniczej oraz morskiej.

[b]Zatem zagraniczna podróż służbowa rozpoczyna się w momencie przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę. Odpowiednio jest to chwila: startu samolotu z ostatniego lotniska w kraju, wyjścia statku z polskiego portu. [/b]

Natomiast kończy się w momencie przekroczenia granicy polskiej w drodze powrotnej, czyli lądowania samolotu na pierwszym lotnisku w kraju, wejścia statku do polskiego portu.

[srodtytul]Nie tylko posiłki[/srodtytul]

Delegowanemu w zagraniczną podróż służbową należą się m.in. diety. Ich celem jest pokrycie poniesionych przez pracownika kosztów dziennego wyżywienia w czasie podróży służbowej oraz innych drobnych wydatków, jakie podwładny może ponieść.

Wysokości diet (za dobę) dla poszczególnych krajów znajdują się w tabeli stanowiącej załącznik do rozporządzenia.

Przykładowo w Austrii jest to 45 euro, na Cyprze 33 euro, w Egipcie 49 dol., a w Wielkiej Brytanii 49 funtów. Jednocześnie przepisy przewidują zwiększanie lub zmniejszanie wysokości diety.

Tak jest w przypadku kuriera dyplomatycznego, któremu należy się o 25 proc. diety więcej, czy za pobyt w szpitalu, kiedy podwładny otrzymuje jedynie 25 proc. diety.

[b]Uwaga![/b] Dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży. Jej wysokość uzależniona jest zarówno od państwa, w którym odbywana jest podróż służbowa, jak i od czasu jej trwania.

[srodtytul] Niepełna wysokość[/srodtytul]

Za każdą dobę podróży przysługuje dieta w pełnej wysokości. Z kolei za niepełną dobę podróży:

- do 8 godzin – przysługuje jedna trzecia diety,

- od 8 do 12 godzin – przysługuje połowa diety,

- ponad 12 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Przy ustalaniu wysokości diety nie bierze się pod uwagę innych krajów, nawet jeżeli zatrudniony w nich się zatrzymywał.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Adam został wysłany w delegację do Włoch samochodem służbowym. W drodze do kraju docelowego przejeżdżał przez Czechy i Austrię. Dietę dla niego należy obliczyć według stawek obowiązujących dla Włoch.

Uwzględnia się tu łączny czas podróży służbowej, tj. razem z tym spędzonym na terenie Czech i Niemiec. Nie ma przy tym znaczenia to, że w drodze do celu pracownik przejeżdżał przez inne państwa i spędził w nich nawet kilkanaście godzin.[/ramka]

Jeśli pracownik ma zapewnione bezpłatne wyżywienie, to dieta nie przysługuje mu w pełnej wysokości, lecz zostaje odpowiednio zmniejszona.

Podwładnemu, który otrzymuje za granicą bezpłatne całodzienne wyżywienie lub gdy wyżywienie opłacone jest w cenie karty okrętowej (promowej), przysługuje 25 proc. diety.

Pracownikowi mającemu zapewnione częściowe wyżywienie przysługuje odpowiednio na: śniadanie – 15 proc. diety; obiad – 30 proc. diety; kolację – 30 proc. diety; inne wydatki – 25 proc. diety.

[srodtytul]Zwrot kosztów[/srodtytul]

Delegowanemu przysługuje też zwrot kosztów przejazdów i dojazdów. Obejmuje on cenę biletu określonego środka transportu, wraz z opłatami dodatkowymi, z uwzględnieniem przysługującej pracownikowi ulgi, bez względu na to, z jakiego tytułu ulga na dany środek transportu przysługuje.

[b]Jeśli chodzi o noclegi, to delegowanemu przysługuje ich zwrot w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym, jednak w ramach ustalonego na ten cel limitu[/b] określonego w załączniku do rozporządzenia. Na przykład w Finlandii to 135 euro, a w Turcji 80 euro.

Gdy nie ma rachunku, podwładny dostanie ryczałt wynoszący 25 proc. limitu. W uzasadnionych przypadkach pracodawca może jednak się zgodzić na zwrot kosztów noclegu w hotelu stwierdzonych rachunkiem w wysokości przekraczającej limit.

Ponadto pracodawca wypłaca delegowanemu kwotę w wysokości jednej diety, która stanowi ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu z dworca i do dworca kolejowego, autobusowego, portu lotniczego lub morskiego w miejscowości docelowej za granicą oraz w każdej innej miejscowości, w której pracownik korzysta z noclegu.

Zwraca również 10 proc. diety za każdą rozpoczętą dobę pobytu w podróży, które stanowi ryczałt na pokrycie kosztów dojazdów środkami komunikacji miejscowej.

Przy czym ryczałty te nie przysługują, jeżeli pracownik odbywa podróż samochodem służbowym lub prywatnym albo strona zagraniczna zapewnia bezpłatne dojazdy.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Na etapie krajowym podróży, tj. w czasie dojazdu do granicy kraju, lotniska, portu, który wiąże się z odbyciem podróży zagranicznej, stosuje się zasady dotyczące krajowych podróży służbowych.[/ramka]

[ramka][b]Ważne [/b]

Rozliczenie kosztów delegacji jest dokonywane w walucie otrzymanej zaliczki, w walucie wymienialnej albo w złotówkach, w ciągu 14 dni od dnia zakończenia podróży.[/ramka]