[b]–Czy jeśli w samochodzie jest łóżko, to można uznać, że kierowca ma zapewniony bezpłatny nocleg w podróży zagranicznej?[/b] – pyta czytelnik.
Nawet jeśli samochód jest wyposażony w łóżko fabryczne, to i tak pracodawca nie może uznać, że zapewnił kierowcy bezpłatny nocleg.
[srodtytul]Nie tylko zwrot kosztów[/srodtytul]
W związku z odbywaniem podróży służbowej (i to zarówno krajowej, jak i zagranicznej) pracownikowi przysługuje m.in. zwrot kosztów noclegów.
Wynika to z rozporządzeń ministra pracy i polityki socjalnej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie:
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1F500061BBD2D56B168308BE841BE3C7?id=167998]wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (DzU nr 236, poz. 1990 ze zm.)[/link] – § 3 pkt 2 i § 7,
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=790F530892159B3D498977B421E79FDF?id=167999]wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (DzU nr 236, poz. 1991 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie o podróżach zagranicznych) – § 2 pkt 2b i § 9.
Pracodawca ze sfery pozabudżetowej stosuje te przepisy, jeśli samodzielnie nie określił zasad wypłacania należności za podróż służbową (art. 775 § 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]).
Musi więc także wypłacić ryczałt, jeśli pracownik nie przedłoży rachunku za nocleg, co uniemożliwia pracodawcy dokonanie zwrotu poniesionych na ten cel kosztów.
[srodtytul]Bez wypłaty[/srodtytul]
Pracodawca zwolniony jest z obowiązku wypłaty obu tych świadczeń wyłącznie w sytuacji, gdy sam lub strona zagraniczna zapewniła pracownikowi bezpłatny nocleg (§ 9 ust. 4 rozporządzenia o podróżach zagranicznych).
Zatem dla rozstrzygnięcia, czy pracownikowi należy się zwrot kosztów noclegu lub ewentualnie ryczałt za nocleg, kluczowe jest ustalenie, co należy rozumieć przez pojęcie „zapewnienie pracownikowi bezpłatnego noclegu”.
[srodtytul]Fabryczna leżanka…[/srodtytul]
Niegdyś uważano, że jeśli w samochodzie ciężarowym zapewniono kierowcy warunki do odpoczynku i spania, to jest to równoznaczne z zapewnieniem bezpłatnego noclegu. W konsekwencji nie przysługiwał mu ryczałt za nocleg.
Podstawą takiej interpretacji był [b]wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1998 r. (I PKN 24/98)[/b].
Jednak warunkiem uznania, że pracodawca zapewnił kierowcy bezpłatny nocleg, było – zdaniem SN – to, by prowadzony przez niego samochód był już fabrycznie wyposażony w łóżko.
[srodtytul]…dziś nie wystarczy[/srodtytul]
Pogląd ten nie jest już aktualny z uwagi na nowe [b]rozstrzygnięcie SN z 19 marca 2008 r. (I PK 230/07).[/b]
W wyroku tym stwierdził, że umożliwienie kierowcy spania w kabinie samochodu nie stanowi zapewnienia pracownikowi bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia o podróżach zagranicznych.
SN podkreślił, że trudno sobie wyobrazić, aby w XXI wieku pracodawca mógł korzystne skutki prawne wywodzić z faktu zapewnienia pracownikowi „centrum życiowego” w kabinie samochodu.
Oceniając stan uznawany za równoznaczny z zapewnieniem przez pracodawcę pracownikowi bezpłatnego noclegu, nie można pomijać rosnących wymagań i oczekiwań wynikających z postępu cywilizacyjnego.
Nie wolno też zapominać, że przebywanie kierowcy przez noc w samochodzie wzmacnia stopień zabezpieczenia tego auta i jego ładunku przed możliwymi zagrożeniami.
Stąd więc stworzenie kierowcy możliwości spędzania nocy w kabinie samochodu nie oznacza zapewnienia mu bezpłatnego noclegu – uzasadniał swoje zdanie SN.
[ramka][b]Albo rachunek, albo ryczałt[/b]
Pracodawca wysyłający pracownika w delegację zagraniczną musi liczyć się z koniecznością:
- zwrotu kosztów noclegu w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym, oczywiście w granicach ustalonego na ten cel limitu określonego dla każdego z państw w załączniku do rozporządzenia (§ 9 ust. 1 rozporządzenia o podróżach zagranicznych)
lub też
- wypłacenia ryczałtu w wysokości 25 proc. limitu w razie gdy nie przedłoży on rachunku za nocleg (§ 9 ust. 2 rozporządzenia o podróżach zagranicznych).[/ramka]
